This is page cv_b0191. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
GÖNGUDRYKKJA -- GARÐR. 191
to church; her-g., a war-march; hólm-g., a duel, q.v.; fjall-g., a walk to the fell (to fetch sheep) :-- of animals, hrossa-g., grazing, pasture for horses, Dipl. v. 14; sauð-g., sheep-pasture: esp. in pl. fetching sheep from the fell-pastures in autumn (fjall-ganga), Grág. ii. 310, cp. Korm. ch. 3, Vd. ch. 44, Vápn. 22; ó-göngur, straits. COMPDS: göngu-drykkja, u, f. a drinking-bout, Fms. viii. 209. göngu-færi, n. = gangfæri, Fms. viii. 400. göngu-kona, u, f. a vagrant woman, Grág. i. 340, Nj. 142, Bs. i. 494. göngu-lag, n. gait. göngu-lið, n., collect. footmen, Bær. 17. göngu-maðr (pl. -menn), m. a vagrant, beggar, Grág. i. 163, 295, 341, K. Þ. K. 34, 80, Gísl. 54-56, 141. göngumanna-erfð, n. taking the inheritance of a vagrant, Grág. i. 190. göngumann-liga, adv. (-ligr, adj.), beggarlike, beggarly, Fms. iii. 209, Fas. iii. 202. göngu-móðr, adj. weary from walking. göngu-stafr, m. a walking-stick. göngu-sveinn, m. a beggar-boy, Korm. 192. gangari, a, m. [Dan. and Scot. ganger, a transl. of the mid. Lat. ambulator]: -- an ambling nag, a palfrey, Sturl. iii. 117; spelt gangvari in Þiðr. 16, 23; passim in the romances. Gang-dagr, freq. spelt by metath. Gagn-dagr, m. [A. S. Gang-däg], the Rogation-days, called 'Ganging days' from the practice of going in procession round the boundaries on those days, K. Þ. K., Rb., N. G. L. passim: the 25th of April is called Gangdagrinn eini, the minor Rogation-day, K. Þ. K. 106, Rb. 46, 544; in pl., Grág. i. 325, Fms. vii. 228, N. G. L. i. 24, 348, K. Þ. K. 102, vide Bs. ii. 247. COMPDS: Gangdaga-helgr, f. Rogation-holidays, N. G. L. i. 10. Gangdaga-vika, u, f. Rogation-week, K. Þ. K. 100, 102, Rb. 544, 558. Gangdaga-þing, n. a meeting during Rogation-week, Fms. vii. 217, 347. In all these compds spelt variously 'gagn-' or 'gang-.' The word Gangdagar is undoubtedly borrowed from the A. S. gang-fagr, adj. with a graceful gait, Eb. (in a verse). Gang-fasta (Gagn-f.), u, f. the Rogation-fast, in the Rogation-week, Vm. 94, N. G. L. i. 17. gang-færi, n. [Dan. före or gangföre], the condition of a road; íllt (gott) g., bad (good) walking, Fms. viii. 400. gang-færr, adj. able to walk, Hom. 152. gang-lati, a, m. a 'lazy goer,' an idler; and gang-löt, f. id., pr. names of the servants in the hall of Hela, Edda. gang-leri, a, m. obsolete, except as a pr. name of the mythical wanderer Edda; in Scot. still found as an appell. in the true sense, a gangrel = stroller, vagabond. gang-limir, m. pl. 'gang-limbs,' shanks. gang-mikit, n. adj. a great crowd, tumult. gang-prúðr, adj. with stately gait, Sks. 291. gangr, m. [A. S. gong; Scot. gang = a walk, journey; Dan. gang; Swed. gång; cp. Germ. gehen] :-- a going, walking, Sks. 370; vera á gangi, to be walking to and fro, Grett. 153: metaph., röng eru mál á gangi, bad reports are going about, Bs. i. (in a verse); vápn á gangi, weapons clashing (vide II. 2. below), Grág. ii. 8; þá var hvert járn á gangi, Fb. i. 212 :-- gefit mér gang, give me way, passage, let me go, Fms. xi. 275, 347 :-- pace, a horseman's term, engan (hest) hafa þeir slíkan séð bæði sakir gangs ok vaxtar, Róm. 422: Icel. say, það er enginn g. í honum, he has no pacing or ambling in him; or gang-lauss, adj. not pacing :-- grazing, úti-g., útigangs-hestr, opp. to a stall-fed horse :-- course, of the sun, stars, moon, gangr himin-tungla, Edda (pref.), hence sólar-g., the course of the sun above the horizon = day; stuttr, lítill, langr sólar-g., a short, long day :-- course, of money. II. metaph., 1. a going onward, prevailing, being in vogue; hafa mikinn gang, to be much in vogue, Al. 87; heldr er vaxandi g. at þeim, they were rather on the increase, Gísl. 66; þótti þeim hann hafa ofmikinn gang (favour) af konungi, Fms. ii. 54; með-g., good luck; mót-g., adversity; upp-g., thrift; á-gangr, inroad; yfir-g., tyranny. 2. rapid or furious going; þá var svá mikill gangr at um aptr-göngur Þórólfs, at ..., the huntings of Th. (a ghost) went so far, that ..., Eb. 314; ok nú görisk svá mikill g. at, Gísl. 151; svá görðisk mikill g. at þessu, Eb. 174; svá mikill g. var orðinn at eldinum, the fire had got to such a height, Bs. i. 445; elds-g., fire; vápna-g., a clash of weapons; vatna-g., a rush, flood of water; öldu-g., sjáfar-g., high waves; brim-g., furious surf; skriðu-g., desolation from earth-slips; berserks-g., berserker fury :-- trampling, horns g. ok hófs, Grág. ii. 122. 3. law term, a process; laga-g., Skálda 201, rare in old writers, but freq. in mod., Dan. rettergang. 4. medic. a discharge, esp. from the stomach; vall-gangr, excrement; þarfa-g., urine; þeir vóru sumir er drukku gang sinn, Al. 168; niðr-g., diarrhoea; upp-g., expectoration :-- a privy, ganga til gangs, Grág. ii. 119; þeir skyldu hafa búðar-tópt Skútu fyrir gang, Rd. 305; nú er hundr bundinn í gangi, Grág. l.c. III. collective, a gang, as in Engl.; drauga-g., a gang of ghosts; músa-g., a gang of mice; gaura-g., a gang of roughs; trolla-g., a gang of trolls (giants); þjófa-g., a gang of thieves. -- Vide göng, n. pl. a lobby. gang-rúm, n. a passage-room, lobby, Grett. 99 B. gang-silfr, n. current money, Sturl. iii. 307, Fms. ix. 470, Jb. 157, Grág., N. G. L. passim. gang-skör, f., in the phrase, göra g. at e-u, to make steps in a thing. gang-stigr, m. a footpath, Sks. 4, Greg. 59. gang-tamr, adj. pacing (of a horse), Hðm. 3. gang-vari, a, m. (gang-ari, gang-verja, u, f.), collect. a suit of clothes, Grág. i. 299, Sks. 288, Bs. i. 876, Ann. 1330. gang-verja, u, f. = gangvari, Stj. 367, 616. GAP, n. [A. S. geap; Engl. gap; Dan. gab; cp. gapa], prop. a gap, empty space, whence Ginnunga-gap, the Chaos of the Scandin. mythol., Edda, Vsp. 2. metaph. gab, gibes; óp ok gap, háreysti ok gap, Fb. iii. 425, cp. Nj. 220. gaps-maðr, m. a gaping fool, a gaby, Fbr. 12. gapa, pret. gapði, Edda 20, Mart. 118; and gapti, pres. gapi, Bs. i. 647; sup. gapat, imperat. gapi, Skm. 28: [Dan. gabe; Germ. gaffen] :-- to gape, open the mouth wide, Edda l.c.; með gapanda munn, of a wolf, 41, Fms. iv. 57; með gapandi höfðum, Þórð. 94 new Ed. gapaldr, m. a Runic character used as a spell, Ísl. Þjóðs. gapi, a, m. a rash, reckless man, freq.; Icel. say, angr-gapi (q.v.), sólar-gapi, hann er mesti sólargapi, perhaps with reference to the Wolf and the Sun, Edda 7. COMPDS: gapa-legr, adj. (-lega, adv.), hare-brained. gapa-muðr, m. a gaping, heedless fellow, a nickname, Fms. gapa-skapr, m. recklessness. gapa-stokkr, m. the stocks or pillory. gap-uxi, a, m. a blusterer, a bully, Fs. 71. gap-lyndi, n. bluster, Karl. 493. gap-ripur, f. pl., or gap-riplar, m. pl. an GREEK, for the reading vide Johnson. Nj. Lat. l.c., gaping, staring with open mouth, Nj. (in a verse). gap-þrosnir, m. = gapi, Edda (Gl.), an GREEK. garð-bót, f. reparation of a fence, Grág. ii. 263 sqq., Gþl. 454. garð-brjótr, m. (-brytill, Gþl. 388), a fence-breaker, N. G. L. i. 41. garð-brot (garða-brot), n. breach of a fence, Gþl. 350, 391. garð-fóðr, n. hay for fodder in a farm-yard, N. G. L. i. 38. garð-hlið, n. a gate, Fms. ix. 414. garð-hús, n. a privy, Fms. iv. 169, vi. 15, Stj. 629. garð-hverfa, u, f. a fence, pinfold, Bs. i. 46. garði, a, m. the wall in a stall supporting the manger (in western Icel.) garð-lag, n. the laying of a fence, Grág. ii. 262 sqq., Sd. 180: a pound, Vm. 87. garðlags-önn, f. the work (season) for fencing, Grág. ii. 261. garð-lauss, adj. fenceless, N. G. L. i. 8. garð-leiga, u, f. house-rent, Gþl. 93. GARÐR, m. [Ulf. gards = GREEK; A. S. geard; Engl. yard, garth, garden; O. H. G. gart; Germ. garten; Dan.-Swed. gård; Lat. hortus]: I. a yard (an enclosed space), esp. in compds, as kirkju-g., a church-yard; vín-g., a vineyard; stakk-g., a stack-yard; hey-g., a hay-yard; kál-g., a kale-yard; urta-g., a kitchen-garden; aldin-g. and gras-g., a garden; dýra-g., a 'deer-yard,' a park :-- garðr, alone, is a hay-yard (round the hay-ricks); hence garðs-seti or garð-seti, q.v. 2. a court-yard, court and premises; þeir ganga út í garðinn ok berjask, Edda 25, a paraphrase from 'túnum' in Gm. 41; þeir Grímr hittu menn at máli úti í garðinum, Eg. 109; þá sá hann at öðrum-megin í garðinum brunaði fram merkit, Ó. H. 31; ganga til garðs, 71; mikill kamarr (privy) var í garðinun, id.; en er þeir Hrærekr sátu í garðinum, 72; fóru þegar þangat í garðinn sem líkin vóru, id.; er hann kom heim í þorpit ok gékk um garðinn, Fms. x. 218; gengið hef eg um garðinn móð, gleðistundir dvína, a ditty; innan stokks (within doors) eða í garði úti, Gþl. 136; eigi nenni ek at hann deyi undir görðum mínum, Lv. 59 :-- a fishyard, Vm. 14. 3. esp. in Norway, Denmark, and Sweden, a house or building in a town or village, [Dan. gaard = Icel. bær]; hann var í Hróiskeldu ok átti þar garð, Bjarn. 6; Egill spurði hvar g. sá væri í borginni (in York) er Arinbjörn setti, Eg. 407; hann var í garði þeim er Hallvarðs-g. var kallaðr, Bs. i. 634; í garð Arons, 636; konungs-g., the king's yard, Fms. passim and in records referring to Norway. garða-leiga, u, f. house-rent, H. E. i. 394. garða-sól, f., botan. the orach, Hjalt. garðs-bóndi, a, m. a house-owner, Grett. 103, Jb. 157. garðs-horn, n. a 'yard-nook,' cottage, Fas. iii. 648: esp. in tales, in the phrase, kongur og drottning í ríki sínu og karl og kerling í Garðshorni, Ísl. Þjóðs. passim: the saying, það er ekki krókr að koma í Garðshorn. garðs-húsfreyja, u, f. a town-lady, Grett. 158 A: in Icel., where the whole population are country-folk, this sense of garðr is only used in metaph. phrases, saws, = home, house; kemr engi sá til garðs (to the house) at viti hvat í sé, Band. 13; fátækum manni er til garðs kemr, Dipl. ii. 14; hyggjum ver at í yðvarn garð hafi runnit, into your hands, your possession, Ld. 206; helmingr skal falla í minn garð, the half shall fall into my share, Fær. 117; skal aukask þriðjungi í þínum garði, in thy keeping, Nj. 3; þótt nökkut komi þat ór várum garði, 54; leggja málaferli í garð e-s, to bring a case home to one, Sturl. ii. 27; þess alls ens ílla sem þá var honum í garð borit, all the evil that was brought to his door, Hom. 119; Guð í garði ok góð Jól, a greeting, Grett. 99 (MS.); líðr vetr ór garði, the winter passed by, Nj. 112; ríða í garð, to arrive (of a rider), Sturl. iii. 185; ríða ór garði, to depart, Ld. 96; ríða um garð, to pass by; vísa gestum á garð várn, Fas. iii. 5; göra e-n af garði (mod. ór garði), to equip one when departing, e.g. a son, a friend, or the like; eigi ertú svá af garði görr sem ek vilda (a mother to a departing son), Grett. 94; hversu herralega keisarinn görði hann af garði, Karl.