This is page cv_b0210. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
210 GÓÐRAÐR-GRAFJURR.
O.H.G. got; Germ. gut; Dutch goed; Swed.-Dan. god] : 1. good, righteous; góða frá íllum, Eluc. 37; góðan mann ok réttlátan, Ver. 7; góðr ok réttlátr konungr, Fms. vii. 263; góðir ok ágætir, Alex. 65; góðr maðr, Sks. 456; góð kona, 457; er hón góð kona, er þú hefir svo lofat hana? Bs. i. 799; góð verk, Hom. 97; góðr vili, good-will : allit., Góðr Guð; biðja Góðan Guð; Guð minn Góðr! and the like : also as a term of endearment, my dear! Elskan mín góð! barnið gott, good child! M. N. minn góðr! 2. good, honest; drengr góðr, passim; góðir vinir, good friends, Ísl. ii. 393; góðir menn, good men, Grág. i. 301; aðrir góðir menn, Fms. ix. 268; Guði ok góðum mönnum, Grág. ii. 168; góðr vili, good will, honest intention, Bs. i. 746 : in addressing one, góðr maðr! Sks. 303, passim; góðir hálsar! 3. kind; góð orð, good, kind words, Fms. vii. 40; vera í góðu skapi, to be in good spirits, Sturl. ii. 178 : with dat. kind towards one, þá er þú vart honum íllr þá var hann þér góðr, 655 xiii. A. 4. 4. good, gifted; gott skáld, a good poet, Nj. 38; góðr riddari, a good knight, Fms. vii. 56; góðr þrautar, enduring, Sks. 383 :-- good, favourable, göra góðan róm at e-u, to applaud; gott svar, and many like phrases. II. good, fine, goodly, rich; góð klæði, Fms. v. 273; góðar gjafir, vii. 40; góðr mjöðr, Gm. 13; góða hluti, good things, Nj. 258; góðr hestr, a fine horse, 90; hafr forkunnar góðan, Fms. x. 224; af góðu brauði, Sks. 321; gott veðr, fine weather, Fms. v. 260; góðan kost skipa, a goodly host of ships, vii. 40; með góðu föruneyti, with a goodly suite, x. 224; fá góða höfn, to make a good harbour, Ísl. ii. 398; mikil ey ok góð, a muckle island and a good, Eg. 25; í góðri virðingu, in good renown, Fms. vi. 141; góðr sómi, Ísl. ii. 393; góð borg, a fine town, Symb. 21; góðr beini, good cheer, Fms. i. 69; góðr fengr, a good (rich) haul, Ísl. ii. 138; gott ár, a good year, good season, Eg. 39; góðir penningar, good money, Fms. vii. 319; góðr kaupeyrir, good articles of trade, vi. 356 :-- wholesome, medic., hvat er manni gott (bezt)? Fas. ii. 33; úgott, unwholesome. 2. the phrases, göra sik góðan, to make oneself good, to dissemble; heyr á endemi, þú görir þik góðan, Nj. 74. β. in the phrase, góðr af e-u, good, liberal with a thing; góðr af griðum, merciful, Al. 71; góðr af tíðindum, good at news, communicative, Grett. 98 A; at þú mundir góðr af hestinum, that thou wast willing to part with (lend) the horse, Nj. 90 (cp. af C. VII. 2); góðr af fé, open-handed, Band. 2 : with gen., góðr matar, good in meat, a good host, Hm. 38. III. neut. as subst.; hvárki at íllu né góðu, neither for evil nor good, Sks. 356; eiga gott við e-n, to deal well with one, stand on good terms with, Stor. 21; færa til góðs eðr ílls, to turn to good or bad account, Grág. ii. 144; fátt góðs, little of good, Hom. 38; fara með góðu, to bring good, Ísl. ii. 136; enda mundi eigi gott í móti koma, Ld. 150; gott gengr þér til, thou meanest it well, dost it for good, Nj. 260; gott var í frændsemi þeirra, good was in their kinship, i.e. they were on good terms, Hrafn. 2; vilja e-m gott, to wish one well, Fms. ix. 282; vilja hverjum manni gott, i. 21 : with the notion of plenty, bountifulness, in the phrase, verða gott til e-s, to get plenty of; var þá bæði gott til fjár ok mannvirðingar, there was ample wealth and fame to earn, Eg. 4; ok varð ekki gott til fjár, they got scant booty, 78; var þar gott til sterkra manna, there was plenty of able-bodied men, 187; ok er gott um at velja, plenty to choose from, Nj. 3 : the phrase, verða gott við e-t, to be well pleased with a thing, Al. 109; verði þér að góðu, be it well with thee! IV. compds, ey- góðr, ever good; hjarta-góðr, kind-hearted; skap-góðr, geð-góðr, good- tempered; skyn-góðr, clever; svip-góðr, engaging, well-looking; sið- góðr, moral, virtuous; hug-góðr, bold, fearless; lið-góðr, a good helper, good hand; vinnu-góðr, a good workman; sér-góðr, odd, selfish : as a surname, Hinn Góði, the Good, esp. of kings, Fms. UNCERTAIN For compar. betri and superl. beztr, vide pp. 6l, 62. góð-ráðr, adj. giving good counsel, Landn. 239, Fms. iv. 82, x. 266. góð-ræði, n. goodness, Lv. 108, Fms. ii. 150. góðs and góz, n. goods; prop. a gen. from góðr, hvat góðs, quid boni? Nj. 236; allt þat góðs sem hann átti, 267, Hrafn. 29; sá er síns góðs misti optliga, Thom. 2 (Ed.) : esp. freq. in later writers, Ann. 1332, 1346, Stj. 135, Bs. passim, H.E. i. 432; cp. Dan. gods = property. góð-verðr, adj. worthy of good, Rd. 242. góð-viðri, n. good, fine weather, 623. 21. góð-vild, f. = góðvili, Nj. 15, Fms. i. 159, x. 234. góð-vili, a, m. good-will, Eg. 411, Fms. i. 74, 281, Sturl. i. 210; friðr á jörðu og mönnum góðvili, Luke ii. 14, in the text of 1540, but góðr vili (in two words) in the later texts. COMPDS: góðvilja-fullr, adj. benevolent, kind, Fms. i. 219. góðvilja-maðr, m. a benevolent man, Sturl. ii. 14, Orkn. 50. góðvilja-mikill, adj. full of good-will, Gísl. 87. góð-viljaðr, part. benevolent, Barl. 200 : willing, Fms. ii. 37. góð-viljugliga, adv. willingly. góð-viljugr, adj. kind, Magn. 474, Fs. 9 : willing, ready, Anecd. 96. góð-virki, n. good work, Anecd. 96. góð-virkr (góð-yrkr), adj. painstaking, making good work, Nj. 55. góð-vænligr, adj. promising good, Band. 5. góð-vættliga, adv. amicably, Sturl. i. 14. góð-ættaðr, adj. of good family, Grett. 93 A. GÓI, f. indecl., always so in old writers, (gœ, i.e. góe, Bs. i. 9, v. 1.), mod. góa, u, f.; the month Gói has thirty days, from the middle of February to the middle of March; for the mythical origin of this word vide Fb. i. 22, Edda 103, Landn. 154, 225, Rb. 48, 50, Ann. 1276, 1340, Bs. i. 9, Ó.H. 64 :-- in Icel. the names of the winter months Þorri and Góa are still very common. COMPDS: Gói-beytlar, m. pl., botan. equisetum vernum hyemale, Landn. 222. Gói-blót, n. a sacrifice in the month Góa, Fb. 1. c. Gói-mánaðr, m. the month Gói, Landn. 256, Rb. 516. Gói-þræll, m. the last day of the month Góa, see the Icel. almanack. GÓLF, n. [Dan. gulv; Swed. golf], a floor, Vþm. 9, 11, 13, Nj. 2, Eg. 217, Fms. vi. 365, passim; stein-gólf, a stone floor; fjala-gólf, a deal floor : gólf-stokkar, m. pl. floor beams, Eg. 90; gólf-þili, n. floor deals, Eg. 236, Hkr. i. 17, Hom. 95. 2. an apartment, Edda 2, Stj. 56, Dipl. v. 18, Gm. 24, Clar. 134, Mar.; this sense, which is more rare, is preserved in the Icel. staf-gólf, a room formed by a partition, an apart- ment; a room is divided into two, three, or more stafgólf. gó-ligr, adj. gay, joyful, Eluc. 35, Hom. 50, 152, Fms. viii. 23; gólig föng, good cheer, Lex. Poët. GÓMR, m. [A.S. gôma, whence Engl. gums; O.H.G. guoma; Germ. gaumen; Dan. gane], the palate, Edda 20, Sks. 178 : in the phrase, e-m berr mart á góma, to talk freely of many things, Fms. vi. 208, Grett. 148. COMPDS: góm-bein, n. os palati, Fas. iii. góm-sparri, a, m. a gag, Edda 20. góma-spjót, n. pl., metaph. the tongue, Anal. 177. GÓMR, m. a finger's point, Edda 110 : freq. fingrar-gómr, a finger's end, Fs. 62. GÓNA, d, to stare sillily. graðall, m., Bk. 83, Vm. 6; or grallari, a, m., Am. 10, 40, Dipl. v. 18 (gradlari), Pm. 24, 80, Jm. 8, passim, which also is the mod. form, a gradual, a choral book. graddi or griddi, a, m. a bull, Fas. iii. 212, 499. GRAÐR, adj. entire, of cattle, Grág. i. 502, Gþl. 392, Lv. 18, Nj. 187. COMPDS: grað-fé, n. entire cattle, Grág. i. 426, Fb. i. 545. grað-hafr, m. a he-goat, Grág. i. 503. grað-hestr, m. an entire horse, a stallion. grað-rót, f., botan. mandrake, Hjalt. grað- smali, a, m. = graðfé, Jb. 431. grað-uxi, a, m. a bull, Boldt. 168. grað-ungr, mod. and less correct grið-ungr (both forms occur e.g. in Stj.), m. a bull, Grág. i. 426, ii. 122, Landn. 245, Eg. 506, Jb. 276, Bret. 8, Edda 148 (pref.), Stj. passim. GRAFA, pret. gróf; pres. gref; part. grafinn, with neg. suffix gróf-at, Fas. i. 436 (in a verse) : [Ulf. graban = GREEK ; A.S. grafan; North.E. to grave; Germ. graben; Swed. grafva; Dan. grave] :-- to dig; grafa engi sitt, to drain one's field, Grág. ii. 181; jörðin var grafin í hám fjallatindum, Edda 144; en er vatnit gróf tvá vega þá féllu bakkarnir, Ó.H. 18; grafa til vatns, id.; grafa út ósinn, Bs. i. 331; þá er þeir höfðu út grafit fitna (dug through it), Ó.H. 18; g. gröf, to dig a grave, 623. 28, Eg. 300; grafa niðr, to dig down, Grág. ii. 351; hann (the horse) var svá kyrr, sem hann væri grafinn niðr, as if he had been rooted in the ground, Hrafn. 7; g. torf, to dig peat, Njarð. 370, Rm. 12; g. upp, to dig up; þeir grófu upp líkamina, Nj. 86; g. upp bein, K.Þ.K. 40, N.G.L. i. 44; grafa alone, Fms. iv. 110 : reflex, to bury (hide) oneself, hanu grófsk í brúkit, he hid himself in the seaweed, Njarð. 380; var grafinn lykill (the key was hid) í dyra-gætti, Störnu-Odd. 20. 2. to earth, bury (Old Engl. en-grave); vóru þá allir ríkis-menn í hauga lagðir en öll alþýða grafin í jörð, Ó.H. (pref.); var hann grafinn (buried) hjá leiði Kols biskups, Bs. i. 64, passim; grafa lík, g. niðr, etc., Bjarn. 19, Eb. 338, K.Þ.K. passim. 3. to carve, engrave; grafa innsigli, Mar., Sturl. ii. 222; krismu-ker grafit með tönn, Vm. 117; g. fílsbein í eik, Edda 151 (pref.); Margret gróf ok tönn til ágæta-vel, Bs. i. 143; grafa, steinsetja ok amalera, Fms. xi. 427. II metaph. to enquire, dive deep into, Hom. 84 : to unearth, find out the sense, kveða má svá, at vísan sé fegri þá grafin er, Grett. 94 A; nú festir maðr sér konu, ok grefsk upp skylda með þeim, and relationship is found out afterwards, N.G.L. i. 350; þá grófsk Þórir eptir (Th. enquired) en Úlfr segir at lyktum, Gullþ. 5; gróf hann vandlega eptir (he made a close enquiry) þess manns atferð, Fms. viii. 15; gróf hann svá undir þeim (he sounded them so), at hann varð margra hluta víss, 16; hann gróf at vandlega, ok bað hana segja sér, Dropl. 4; g. um e-t, id., Hom. 43; en grafa eigi um þat er vér megum eigi skilja, Greg. 75 : g. upp, to unearth, make out; gátu menn þá upp grafit, at..., Grett. 162; grafask upp, to come to the light, Orkn. (in a verse). III. medic. to suppurate; impers., lærit (acc.) tók at grafa bæði uppi ok niðri, ... var lærit allt grafit upp at smá-þörmum, Grett. 153, 154. grafar-, vide gröf, a grave. grafgangs-maðr, m. a Norse law term; if freed slaves married against their master's will, and became paupers, the master might put them into an open grave till one died, when the survivor was taken out. The tale of Svaði digging a grave for the poor, Fms. ii. 222, refers no doubt to this cruel law, which is described in N.G.L. i. 33, but not recorded else- where. II. generally a proletarian, N.G.L. i. 97. graf-götur, f. pl., in the phrase, ganga í grafgötur um e-t, to make a close enquiry about. grafjurr, m. an engraver, Stj. 158.