This is page cv_b0215. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
GRIÐFANG -- GRÍÐ. 215
in the A. S. poem Byrnoth, but in both passages it is a Danish, not a gaxon word]. A. Prop. a domicile, home, with the notion of service; segja mann af griði, to give one notice to leave, Grág. i. 146; fá e-m grið, to get one a situation, id.; ef maðr hefir sér eigi grið (if a man has no home, no livelihood), ok varðar þat útlegð, id.; koma til griðs, to come to (take up) service, 147; þiggja grið með e-m, to lodge with one, 160; taka grið með e-m, id., 149; vera í griði með e-m, to be in lodgings with one, N. G. L. i, 210; lög-grið, a lawful home, id.; búi sínu eðr griði, one's household or abode, Grág. i. 163; fara ór griði, to leave service, ii. 144. COMPDS: grið-fang, n. the taking a dwelling, Grág. i. 20. griðfanga-dagr, m. = skildagi, Grág. ii. 468. grið-fastr, adj. having a home, Lex. Poët. griðka, u, f. = griðkona, Grett. 148 A. grið-kona, a, f. a housemaid, Nj. 118, Fms. viii. 243, Fs. 51, Grett. 148 A, Hrafn. 25, Grág. passim. grið-lauss, adj. homeless. grið-maðr, m. a 'house-man,' servant, lodger, Grág. i. 35, 242, ii. 143. grið-taka, u, f. a hiring of servants, Grág. i. 153. grið-vist, f. lodging, Njarð. 366. B. In pl., metaph. a truce, peace, pardon; friðr is the general word, grið the special, deriving its name from being limited in time or space (asylum); rjúfa grið, spilla griðum, to break truce; setja grið, to make truce; halda grið, to keep truce; mæla fyrir griðum, to say the truce formula, etc., Grág. ii. 165 sqq.: the phrase, grið ok frið, fé-grið ok fjör-grið, truce for money and life, 168; segja í sundr griðum, to declare the truce to be at an end, Sturl. iii. 317; lífs grið ok lima, safety for life and limbs, Eb. 310; biðja griða, to sue for quarter (in battle), Nj. 45; beiða griða Baldri fyrir allskonar háska, Edda 36; gefa e-m grið, to give one quarter (after a battle), Nj. 265; ganga til griða, to sue for (take) pardon, Fms. vii. 245; þeir beiddu griða (truce) einn dag til heimreiðar, Eg. 279; kom hann þá griðum á ok því næst sættum, Fms. i. 81: a sanctuary, asylum, þeim er á grið kirkjunnar flýr, K. Á. 34. COMPDS: griða-beiðandi, part. one who sues for peace, Grág. ii. 23. griða-brek, n. pl. breach of truce, Grág. ii. 22. griða-gjöf, f. a granting truce (life), Orkn. 456, Fms. ix. 524. griða-lauss, adj. truceless, Germ. vogelfrei, Edda 40, Fas. iii. 391: neut., er allt var griðalaust (truceless) með mönnum, Eb. 234. griða-mark, n. a sign of truce, Edda 47. griða-mál, n. pl. truce formularies, Ísl. ii. 379. Grág. ii. 165 sqq., Fms. vii. 62, griða-rof, n. pl. breach of truce, Grág. ii. 22, Eg. 352, Fas. i. 72. griða-sala, u, f. a granting truce, N. G. L. i. 177, Eg. 232. griða-setning and grið-setning, f. truce-making, Sturl. ii. 159, Grett. ch. 77. griða-staðr, m. a sanctuary, asylum, Edda 37, Gþl. 179, Fas. ii. 63. griða-stund, f. a term of truce, Bret. griða-tíð, f. id., v.l. grið-bítr, m. a truce-breaker, Grág. ii. 166, O. H. L. 75. grið-níðingr, m. a law term, a truce-breaker, Grág. ii. 167, Nj. 102, Orkn. 430. grið-samr, adj. peaceful, merciful, Fms. viii. 234. grið-spell, n. pl. breach of truce, N. G. L. i. 254. griði, a, m. a horseman, servant, Fb. ii. 335. grið-mál, grið-sala, grið-setning, etc., vide griða- above. Grikkir, m. pl. Greeks; Grík-land, mod. Grikk-land, n. Greece; Grikkja-konungr, m. the Greek king; Grikklands-eyjar, f. pl. the Grecian Isles, 625. 64; Grikklands-haf, n. the Grecian Archipelago, Fms. passim. grikkr, m. [prob. from Engl. grig, cp. Johnson on this word], a juggle (mod. word); göra e-m grikk, to play one a trick. Grikskr, adj. Greek, passim; Gríska, u, f. the Greek tongue; in old writers usually by metathesis, girskr, etc. grimd, f. grimness, fierceness; sakir grimðar eðr íllvilja, Fms. i. 71; en eigi skorti hann spekt né grimd, 117; grimdar-andi, breathing wrath, Stj. 288; grimdar-mála dagar, days of wrath, Stj. 642. 2 Kings xix. 3; grimdar-náttúra, savage disposition, Mar. 604: grimdar-fullr, adj. savage, Fms. i. 207, Stj. 469: grimdar-hugr, m. fiery mood, Fms. v. 271. II. metaph. a biting frost; var grimd svá mikil at klæði þeirra freri, Fas. ii. 427: grimdar-frost, n. id., Bs. i. 381. grimmask, d, (and að, Háv. 39), dep. to chafe, be furious; g. móti Guði, Fms. viii. 240; g. upp á heilaga kirkju, Thom. 6 (Ed.); hann byrsti sik ok grimmisk mjök (of a wild bear), Finnb. 248, Mar. 563; útan Þorbjörn, hann grimmask við hann fyrir allt saman, Háv. l.c.; hvárt mun þín reiði grimmask í gegn öllum mönnum, Stj. 329; grimmask á e-n, to rage against one, Pr. 402. grimm-eygr, adj. fierce-eyed, Fms. ii. 20; better grunneygr, q.v. grimm-hugaðr, adj. in a grim, fierce humour, Fas. i. 178, Stj. 187. grimm-leikr (-leiki), m. savageness, cruelty, Eg. 255, Nj. 176, Fms. x. 380, Hom. 42, Sks. 496, Stj. 256, Mar. passim. grimm-leitr, adj. grim, stern-looking. grimm-liga, adv. grimly, fiercely, sternly, esp. in the phrase, hefna g., to take a fearful revenge, Fms. i. 266, vii. 157, x. 221, Fas. i. 13; g. reiðr, fearfully angry, Anal. 240; gráta g., to 'greit' sorely, Skv. 3. 25. grimm-ligr, adj. 'grim-like,' fierce, Eg. 305, Nj. 104, Hkr. i. 10, Fms. ii. 100, vi. 131: savage, Edda 19; g. atganga, a furious onslaught, Mar. 575; g. orrosta, Bret.; g. dómr, Fms. ii. 223: fearful, Fs. 17; g. gnýr, a fearful crash, Sl. 57. grimm-lundaðr, adj. of grim temper, Fagrsk. 24. GRIMMR, adj. [A. S., Engl., and Hel. grim; Dan. grim = ugly; in old Icel. writers this word implies the notion of ferocity, sternness, wrath, but not of wanton cruelty, and seldom of ugliness as in Engl., Dan., etc.] :-- grim, stern, horrible, dire, sore; grimmt er fall frænda at telja, 'tis grim to tell of a kinsman's death, Stor. 10; grimt várumk hlið, a sore gap it was to me, 6; gráta grimmum tárum, to weep grim, bitter tears, Hkv. 2. 43; fimm grimmar nætr five grim, miserable nights, Korm. 184 (in a verse); grimm orð, lamentation, Gh. 1; hugðak mér grimt í svefni, I had a fearful dream, Bkv. 16. 2. stern, savage, Lat. ferox; hón var allra kvenna grimmust ok skaphörðust, Nj. 147; ákafa-maðr mikill í skapi, grimmr, úþýðr ok fátálr, Fms. i. 19; glaðmælt, undirhyggju-maðr mikill, ok hin grimmasta, 20; fyllask ens grimmasta hugar, to be filled with rage, 623. 25; g. híðbjörn, a grim bear, Grett. 100. 3. with dat. wroth; svá var hón orðin grimm Brjáni konungi, at ..., she hated him so much, that ..., Nj. 269; hence in poët. phrases, baugum, vellum grimmr, fé-grimmr, hodd-g., hating, wasting gold, munificent, Lex. Poët.: neut., með grimmü, grimly, Fms. ii. 9; gjalda e-t grimmu, to take grim revenge, 223. II. metaph., 1. with the notion of ugly, hideous; ljótt andlit ok grimmt ok andstygt mannligu kyni, Sks. 539, (rare.) 2. piercing, of cold; svá sem kalt stóð af Niflheimi ok allir hlutir grimmir, Edda 4. grimm-úð, f. ferocity; grimm-uðigr, adj. furious, Fas. i. 32, Am. 55. GRIND, f., pl. grindr, a lattice door, gate; lék þar grind á járnum, Fms. v. 331; eru garðar hennar forkunnar háfir ok grindr stórar, Edda 18; forn er sú grind, en þat fáir vitu hve hón er í lás um lokin, Gm. 22; gest þú né geyja né á grind hrekir, Hm. 136, Am. 36, Fsm. 9; láta hlið á ok grind fyrir eðr hurð, Grág. ii. 228; nú ganga menn í gegnum garðs-hlið þá skal sá ábyrgjask er upp lýkr grindum, N. G. L. i. 41; hestrinn hljóp svá hart yfir grindina, at hann kom hvergi niðr, id.; var grind fyrir borghliðinu ok lokin aptr, Þórr gékk á grindina ok fékk eigi upp lokit, þá smugu þeir milli spalanna, 30; Hel-grindr, the gates of Hel, Edda 38; Ás-grindr, the gates of the Ases, id.; ná-grindr, the gates of death, Skm. COMPDS: grindar-hlið, n. a gate with a lattice, Fms. ii. 148. grindar-hæll, m. a peg to keep the gate fast, Gþl. 383. grinda-sög, f. a saw (in a frame). grind-garðr, m. a lattice fence, Fs. 183. grind-hlið, n. = grindarhlið, Lv. 19. II. an enclosure, α. for ships, docks; liggja (of ships) í grindum, Hkv. 1. 49: pens for catching whales, hence the Dan. grinde-hval, grinde-fangst, of catching whales by penning them in; esp. veiða elgi (to catch elks) í görðum eða grindum, Gþl. 449: of store-houses, folds, fullar grindir, full-stocked folds, Hm. 77; fé byrgt í grindum, sheep penned, Eg. 375; honum var sagt at fé allt væri heilt í grindum ok úsakat, Fas. i. 71: lattice work, fjórar grindr lætr hann göra með fjórum hornum, ok níu reita rístr Þrándr alla vega út frá grindunum, Fær. 183, 184; lét göra grind um útan um legsteininn, Fms. viii. 237: in compds, beina-grind, a skeleton; dún-grind, q.v.: a gridiron, grinda-brauð, n. bread baked on a gridiron, Dipl., Vm. grip, n. a grip, grasp; upp-grip, plenty to take, abundance; á-grip, q.v.; yfir-grip, compass: medic. spots on the skin, believed to be the finger-prints or marks of goblins or demons, Fél. grip-deildir, f. pl. rapine, robbery, N. G. L. i. 20, Gþl. 473, Fms. i. 221, vi. 218. gripla, að, to grope; fara griplandi hendi eptir, Gþl. 46. griplur, f. pl. groping; henda griplur til e-s, to grope after, Eluc. 22; griplur er sem hendi þá, Mkv. 2: gloves without fingers, mittens. II. name of an epic Rímur in parchment, a dimin. = Rímur af Hrómundi Gripssyni. GRIPR, m., gen. ar, pl. ir, [akin to grípa, to hold, seize, cp. A. S. gripe = manipulus] :-- prop. anything possessed; nú hafa tveir menn veðmæltan einn grip báðir,, Grág. i. 412; hross eðr skip eðr aðra gripi, 437; alla þá gripi er menn eiga saman, hvárt sem þat er akr eða eng eða aðra hluti, Gþl. 505. 2. value, money's worth; hann kvað þó verra grip í (of less worth) enn hann ætlaði, Nj. 73; yðr er ekki happ at drepa hann, ok engi gripr at hafa hann brott, not worth one's while to drive him away, Fms. vii. 218; enn þriðja hlut á hann þann er mikill gripr er í, Edda 15; epli þau er henni munu gripir í þykkja, 46; í gripum sæmiligum ok löndum, ... í þeim gripum er engi væri minna en tíu aura verðr, Sturl. iii. 293: gripa-tak, n. seizure of property, Grág. ii. 196, Gullþ. 19. 3. esp. in pl. costly things, pretiosa; klæðnaðr Þóru ok gripir, Eg. 158; hann skyldi ok kaupa gripi til handa henni svá at engi jafnfjáð kona ætti betri gripi, Ld. 132; klæði, vápn, ok annars-konar gripi, Fms. vi. 182; hann gaf sinn grip hverjum þeirra, Gullþ. 9, 19; húsbúnað ok klæðnað ok góða gripi, Fb. ii. 186; kost-gripr and kjör-gripr, a costly thing, Fs. 43; dýr-gripr, a jewel; spilla gripum sínum, to spoil one's own things, 51: gripa-kista, u, f. a jewel chest, Sturl. ii. 108 C: grip-auðigr, adj. rich in precious things, Ld. 154. II. in mod. usage esp. of cattle, stock; gangandi gripir, live stock, Bjarn. 22; stór-gripr, great cattle (cows, horses), opp. to smali, small cattle (sheep). III. a pr. name, Landn. gripr, m. [Germ. griff], a vulture, Þiðr. 92. GRÍÐ, f. frantic eagerness; í gríð, eagerly: gríðar-liga (gríðu-