This is page cv_b0217. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
GRÓA -- GRÚFA. 217
Gróa or Gró, f. a pr. name, Landn., cp. Edda 58 (the giantess mother of Örvandil, Orion); cp. Swed. groda, Norse gro = a toad, paddock, gró-andi, f. the growing one, poët. the earth, Alm. 11. gróði, a, m. 1. = gróðr; þess vondr skyldi gróða taka, Post. 686 B. 13. 2. increase; þá skal gróði (swell, flood) koma bæði í sjó ok vötn (vatna-vöxtr), Rb. 104: mod. usage distinguishes between gróðr, growth, and gróði, gain, increase of wealth. gróða-maðr, m. a prosperous, wealthy man. gróðr, m., gen. gróðrar, [Dan. afgröde; Swed. gröda = crop], growth, a crop; þá fundu þeir Góibeytla ok annan gróðr (vegetation), Landn. 226; hverr maðr á gróðr á sínu landi, Grág. ii. 291, cp. Jb. 248 C. (Ed. vöxt); en at miðjum vetri blóta til gróðrar, Hkr. i. 13; gróðrum ok grænum grösum, Stj. 276: metaph., andlegs gróðrar, Hom. 45: summer, Edda (Gl.) gróðr-samr (gróðrsam-ligr, Barl. 10), adj. fertile, Sks. 40, Ver. 2. gróðr-setja, tt, to plant; g. víngarð, Stj. 344, Greg. 10, Mar. 12. gróðr-vænligr, adj. healable, Fas. iii. 139. GRÓF, f. [grafa; Ulf. grôba; Germ. grube], a pit, Nj. 153, Grett. 94; eld-gróf, an ash-pit, Eb. 99 (v.l.) new Ed.; hnakka-gróf, the pit in the nape of the neck; hljóp hann síðan með reykinum í gróf (gröf?) nokkura ok hvíldi sik, ok er þat síðan köllut Kára-gróf, Nj. 202. grófr, adj. [from Germ. grob], coarse, of clothes, linen, (mod. and rare.) GRÓMR, m. (mod. gróm, n.), grime, dirt; metaph. a blot, dirty spot; þá er menn hugðu at eið þeim, þótti sem g. (blot) hefði í verit, Grett. 161 A. COMPDS: gróm-lauss, adj. spotless, single-hearted, Greg. 19; heyrit ér hvat karlinn segir, eigi er hann grómlauss, he suspects something, Nj. 143. gróm-tekinn, part. soiled with dirt, of linen or the like. gróna, að, to become green, Bb. 1. 21. gróp, f. a groove. GRÓPA, að, to groove, a joiner's term. gróska, u, f. [Germ. grüsch], a kind of barley, Edda (Gl.) grufl, n. grovelling. GRUFLA, að, (grœfla, Mar.), to grovel on all fours; Jónathas gruflaði heldr en gékk, Stj. 452. 1 Sam. xiv. 13; gruflar hón af læknum, Ísl. ii. 340, Bs. i. 331, Pr. 412; Grímr gruflar eptir knettinum, Fas. iii. 530: ganga gruflandi að e-u, to go grovelling, groping after a thing. grugg, n. mud, dregs. grugg-óttr, adj. muddy, Fas. i. 142. GRUNA, að, to suspect; þá mun Hrútr hlæja, ok mun hann þá ekki gruna þik, Nj. 33; vera grunaðr um svik, Fms. i. 59; engi maðr frýr þér vits en meirr ertú grunaðr um græsku, Sturl. i. 105; grunaðr var hann um þat at hann mundi blóta mönnum, Fs. 28; Grettir grunaði hann, G. trusted him not, Grett. 138 A; ætla ek at þeir hafi grunat mik, Lv. 8l; eigi skulu þér gruna oss, 656 C. 39; þá var móðir grunað, Hom. 56; nú grunar hann þat at þeir vili eigi heilar sáttir við hann, Grág. ii. 21; en eigi gruna ek þat, þótt ..., Ísl. ii. 183; ætla ek at þeir hafi grunat mik, Lv. 81; sem þú skalt eigi g., as thou shall not doubt, Fb. i. 34; ekki grunum vér (we doubt not) íllvilja yðvarn, 412: en til þess at þú megir eigi gruna sögn mína hér um, Fms. i. 192; Þorkell trefill grunar nokkuð hvárt þannig mun farit hafa, Ld. 58. 2. impers., grunar mik enn sem fyrr, at ..., Eg. 76; nú em ek at raun komin um þat er mik hefir lengi grunat, Nj. 17; en hann grunaði þó, at ..., Ld. 306: with gen. of the thing, slíks grunaði mik, I suspected that, Lv. 81: with acc. of the thing, hvat grunar þik (what thinkest thou), hverr skóp Adam? Mirm.; grunar mik um (I doubt) hversu heilla-drjúgr hann verðr, Grett. 72 new Ed. grunan, f. suspecting one, Lv. 21; (grununa, qs. grununina.) grun-brusligr, adj. suspicious looking, ill-favoured, Finnb. 338 C. GRUND, f. [prob. to be derived from gróa, qs. gróandi, and different in etymology from grunn and Engl. ground, etc.] :-- a green field, grassy plain; á grundunni, Sd. 165; þar heitir Haugsnes er bardaginn var ofan frá á grundinni, Sturl. iii. 84, Clar. 134; nú setjask þeir niðr á grundina, Gísl. 107: poët. the earth, the green earth, grund gróin grænum lauki, Vsp. 4, Vþm. 16, Haustl. 15: the name of a farm, Grenfield, Sturl., Landn. grunda, að, = gruna, to suspect, Gísl. 133. 2. [Germ. ergründen], to meditate, (rare and mod. in that sense.) grundan, f. meditation. Fas. iii. 247. grundr, n. = grunr; in the phrase, grafa grund at e-u, to enquire into a thing; því gref ek svá mikinn grund hverr þú ert, Konr. (Fr.); hann lét mjök grund at grafa (Ed. gefa) um eptirleitina, Fas. iii. 300. grund-valla, að, to found, Fms. i. 139, Mar. 12, Stj. 26, Fb. i. 513. grund-völlr, m. [cp. Goth. grunduvaddjus = GREEK; mid. H. G. gruntwal; Dan. grundvold]: 1. prop. ground marked out for a building, marka grundvöll til húss (kirkju), Ld. 298, Fms. i. 203, Korm. 8, Sks. 110, Orkn. 286, Stj. 134. 2. metaph. ground-plan, Mar. 12; setja grundvöll Kristni sinnar, Hom. 147; tólf postular eru grundvöllr undir várri trú, Mar. 12; er lítillæti sannr grundvöllr undir öllum mannkostum, id.; Kristiliga trú vera grundvöll ok upphaf góðra verka, Gþl. viii. (pref.); þann grundvöll, er upphaf er allrar speki, Sks. 4; af þessum grundvöllum timbrask enar mestu höfuð-úgæfur, 26; orð eðr erendi, er tekin eru af mannvits grundvelli, which are founded on good sense, 438; reisa hús af grundvelli, to raise a building from the ground, Fms. vi. 440. grundvallar-maðr, m. a founder, Anecd. 66. grun-lauss, adj. unsuspecting; grunlaust æði, a guileless mind, Ad. 2; eigi er mér þat grunlaust, I am not without misgivings, Grett. 159 A, Fas. i. 129; trúa Guði grunlaust, to put one's trust in God, Ó. T. 37; vera grunlauss af e-u, to be unsuspected, above suspicion, Mar. GRUNN, n. [A. S. grund; Engl. ground; Germ. grund, whence mod. Swed.-Dan. grund] :-- a shallow, shoal; á grunn, aground; en er þeir Erlendr vóru mjök svá komnir at landi, þá réru þeir á grunn, Fms. i. 212; skip Gregorii sveif upp á grunn; hann kom akkeri í skip þeirra ok dró þá af grunninu, vii. 264, 265; gengu skipin mikinn út yfir grunnit, Ó. H. 17; ok er þeir komu út yfir grunn öll, undu þeir segl, Grett. 94 A; standa grunn, to be aground, Stj. 59, Grág. ii. 358; ganga á grunn, to come to an end (metaph.), Fms. xi. 439; silfr þat gekk aldri á grunn, Fær.; fundning þessi reis af gömlu grunni villunnar, Karl. 548. grunn-eygr, adj. goggle-eyed: mod. úteygðr, 'out-eyed,' opp. to inneygðr, 'in-eyed,' Fms. ii. 20. grunn-fall, n. a breaker on a shoal, Nj. 267, Eg. 405, Bs. i. 453, ii. 50. grunn-fastr, adj. fast aground, Bs. ii. 48. grunn-firi, n. shoals left by the ebb tide, Nj. 124 (Lat. Ed.), v.l. grunn-færi, n. pl. anchor-tackle, a cable; draga upp g., to weigh anchor, Fms. ii. 17; þurfti hit mikla skip góðra grunnfæra, vi. 310; skip þau er fest vóru með grunnfaerum, x. 68. grunn-hygginn, adj. shallow-minded, silly, Fas. ii. 337. grunn-hyggni, f. silliness, Fas. ii. 354. grunn-lauss, adj. boundless; grunnlaust grepps æði, a boundless poetical mind, (or grunlaust, q.v.), Ad. 2. grunn-lendi, n. a thin or shallow soil, Barl. 18. grunn-mál, n. shallow soundings in the sea. grunn-mið, n. pl. fish marks upon shoal places or near the shore. GRUNNR, m. [the Goth. form would be grundus; Ulf. afgrundiþa = GREEK; akin to grunn, n.] :-- the bottom of sea or water; draga e-n til grunns, to drag one to the bottom, Al. 174; fór öngullinn til grunns, Edda 36; langskipin sukku í grunn niðr, Anal. 203: plur., síðan fór hann niðr til grunna, then he sank down to the bottom, Bs. i. 355; en jafnskjótt er hann kom til grunna, id.; niðr á grunnum í sjálfu sjávar-djúpinu, Stj. 288; hann kafaði niðr til grunna, Eg. 142; sökkva til grunna (metaph.), to come to naught, Symb. 19; segja menn at hann lysti af honum höfuðit við grunninum, Edda (Arna-Magn.) i. 170, is a false reading instead of við hrönnunum (Ub.), cp. hlusta grunn við hrönnum, Hd. (Edda 54), of which poem the prose is a paraphrase. grunnr, adj., compar. grynnri (gryðri), superl. grynnstr, [Swed.-Dan. grund], shallow; vaðil-sund nokkut grunnt, Eg. 362; sögðu hafit baeði grunnt ok myrkt, Al. 170; gryðra, shallower, Bs. i. 342; vatnföll tvau hvártki gryðra en tók í miðja síðu, 349: metaph., standa grunnt, to be shallow; vinátta okkur stendr grunnt, Eg. 520; grunuðu at vinátta þeirra mundi vera heldr grunn, Fms. xi. 108: in local names, Grunna-vík, f. whence Grunn-víkingr, m. a man from G., Landn. grunn-slóðir, f. shoals. grunn-stiglaðr, part. hard frozen, Fbr. 36: mod. botn-frosinn. grunn-sæliga, adv. foolishly, Fms. vi. 295. grunn-sæligr, adj. shallow-sighted, foolish, Hkr. iii. 112. grunn-sær, adj. shallow-witted, foolish, Bjarn. 39; opp. to djúpsær. grunn-sævi, n. shallow water, Fas. ii. 316, Nj. 124, Fb. i. 539, 541. grunnungr, m. [Germ. gründling; Ivar Aasen grunnung; from grunnr] :-- a groundling, a fish that lives in shoal water, Edda (Gl.); in mod. usage called þara-fiskr. grunn-úðigr, adj. shallow-minded, Ísl. ii. 339. grunn-úðligr, adj. thin-witted, Niðrst. 7. grunn-ýðgi, f. shallowness, credulity, Fas. ii. 354, Am. 70. GRUNR, m., pl. ir, [the forms grundr (q.v.) and grunda (q.v.) seem to indicate a double final, viz. grunnr and grunna; as to the sense, suspicion may be metaph. derived from a shoal or ground, and grunr may be akin to grunn, grunnr; else phrases such as grafa grun could scarcely be explained: no special word answering to grunr appears in the Saxon or Germ.] :-- suspicion, Grág. i. 263, Ld. 262, Lv. 21, Fms. i. 58, ii. 87, x. 335, Hkr. ii. 267: the phrase, grafa grun á um e-t, to 'dig the ground' for a thing, to suspect, Bs. i. 871. grun-samligr, adj. (-liga, adv.), suspicious looking, Fms. ii. 84, vii. 2; g. meðferð, Mar. 34. grun-samr, adj. suspected; hafa e-n grunsaman, Fms. vi. 20. grun-semð (-semi), f. suspicion, H. E. i. 506, Magn. 484, Orkn. 162, Bs. i. 871, Str. 8, 13. grunsemðar-lauss, adj. free from suspicion, H. E. ii. 111. grúa, ð, to swarm; in the phrase, það úir af grúir af e-u, it swarms and crowds. GRÚFA, ð, [Swed. grufva; Ivar Aasen gruva; and metaph. the Dan. gru = horror, cp. Germ. gräulich = shocking] :-- to grovel, crouch or cower down, lie on one's face; hann grúfði at eldinum, Fs. 100; hann grúfir niðr at Þorgrími, Háv. 56; látum oss ei sem gyltur grúfa, let us not grovel as swine, let us go upright, Bb. 3. 92; Dagon grúfði á góln frammi fyrir örkinni, Stj. 435. 1 Sam. v. 3: denoting fear, to crouch, cower, heiðingjar allir hrökkvask saman, ok grúfa í skjöldu sína and cowered beneath