This is page cv_b0244. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
244 HÁALTARI — HÁSKASAMLIGA.
(below), 3. loud; blása hátt (a trumpet), Vsp. 47; brestr hár,
Fms. xi. IO, Glúm. 375; mæla hátt, to speak loud, Nj. 33; ok söng í
hátt, it gave a loud sound, 83; kveða við hátt ok öskurliga, Fms. v.
164; þó þetta væri eigi hátt talat í fyrstu, ix. 250; æpa hátt, Sks. 653;
hafa hátt, to make a noise; cp. gráta hástöfum (below), há-vaði (below);
hón verðr há við, she became clamorous, excited, Ísl. ii. 350; hlæja hátt,
to laugh loud, Skv. 2. 15. III. a mythol. pr. name, both Hár
and Hávi, Edda; Hávi and Hár are names of Odin the High, whence
Háva-mál, n. pl. the name of a poem, the Sayings of the High. 2.
prefixed in the pr. names Há-kon, Há-leygr, Há-rekr, Há-mundr,
Há-steinn, Há-varðr, Há-varr; and in local names, Háfa-fell,
etc. IV. neut. as adverb; geisa hátt, Edda 146 (pref.); skín hann
nú því hærra, Fms. v. 241; unna e-m hærra en öðrum, to love one higher
(more) than another, Sturl. i. 198; taka e-n hátt, to make much of one,
Bs. i. 727; stökkva hátt, to make a high leap, look high, Fær. 57; sitja
skör hærra en aðrir, a step higher, Fms. i. 7.
B. COMPDS: há-altari, n. a high altar, Symb. 24, Hkr. iii. 293,
Fb. ii. 376, Fms. v. 107, Dipl. iii. 4, V. 18, passim. há-bakki, a, m. a
high bank: hábakka-flæðr, f. a 'high-bank tide, ' very high tide. há-
beinn and há-beinóttr, adj. high-legged, long-legged, Ísl. ii. 194, v. l.
há-bjarg, n. a high rock, Bs. i. 49. há-bogaðr, adj. high-curved, as a
saddle, Sks. 403. há-borð, n. a high table; in the phrase, eiga ekki
upp á há-borðit, not to be tip at the high table, to be held in small repute.
há-brók, f., poët. name of a hawk, Edda (Gl.), Gm.: a nickname, Hkr.,
Eb. há-brókan, f. prudery, Karl. 239. há-brókask, að. dep. to puff
oneself up, Fms. x. 200, Karl. 181. há-degi, n. high day, about twelve
o'clock (vide dagr), Nj. 208, Grett. 121, Landn. 94 (v. l. to miðdegi),
Stj. 447; hádegis sól, the midday sun, Pass. 37. 13. hádegis-skeið,
n. the midday time, Sturl. ii. 199: in many local names, hádegis-varða,
-bunga, denoting the point in the horizon under the hádegi. há-eyrr,
f. high-bank, a local name, Nj. há-feti, a, m. a high-stepper, poët, a
racehorse, Edda (Gl.) há-fjall, n. a high fell, Eg. 58, Stj. 87, Þm. 45,
Hým. 22, Róm. 129, Bs. ii. 5. há-flæðr, f. a high flood-tide, Fbr. 181,
þorf. Karl. 420. há-fæta, u, f. high-leg, a nickname, Hkr. há-fættr,
adj. high-footed, Konr. há-hestr, n. a high, tall horse. há-kirkja, u,
f. a 'high-kirk,' cathedral, Magn. 420. há-leggr, adj. high-leg, a nickname, Fb. iii.
há-leikr (há-leiki), m. height, Sks. 47, 173. há-
leitliga,
adv.highly, gloriously, Sks. 623, Stj. passim, Fms. i. 331, Barl.
6. há-leitligr, adj. sublime, Bs. i. 48. há-leitr, adj. high-look
ing,
looking upwards; metaph. sublime, Fms. i. 96, Sturl. ii. 15, Th. 21.
há-liga, adv. highly, Hom. 2 I, O. H. L. 7. há-ligr, adj. high, sublime.
há-limar, f. pl. the high branches, Stj. 534. b. a-messa, u, f. high-
mass,
Fms. ii. 37, vii. 144, 188. hámessu-mál, n. high-mass time, Fms.
viii. 291, Bs. ii. 24. há-mælgi, f. loud talking, Fms, iii. 153. há-
mæli,
n., in the phrase, komask í hámæli, to get out, of a rumour,
Fms. iv. 80. há-mæltr, part, loud-voiced, Sturl. i. 167. há-
nefjaðr,
adj. high-nebbed, Fas. i. 73. há-nefr, m. high-neb, a nick-
name,
Rd. há-pallr, m. the daïs in a hall, Fms. vi. 440. há-
reysti,
f. a din, noise, Nj. 83, Fms. i. 34, Gþl. 16. há-reystr, adj.
loud speaking, Greg. 54. há-salir, m. pl. the high halls, Eg. (in a
verse). há-segl, n. the 'high-sail, ' mainsail, Fas. ii. 494, Hkv. I. 29.
há-seymdr, part, studded, of a bridle, Grett. 129, Stj. 564. há-
skeptr,
part, high-handled, of an axe, Eb. 186, Fbr. 14. há-skóli,
a, m. a high school, (mod.) há-staðr, m. a high place, Fms. x. 417.
há-stafir, m. pl., in the phrase, gráta, hljóða ... hástöfum, to weep, cry
aloud, Nj. 27, Stj. 421, Grett. 171 new Ed. há-steint, n. adj.
(= staksteinott), with rough boulders; var hásteint í ánni, Fms. ix. 404.
há-stigi, a, m. = háfeti, Edda (Gl.) há-sumar, n. 'high-summer, '
midsummer, Bs. 5. 32, Grett. 156 new Ed., Sks. 200. hásumar-tími,
a, m. midsummer time. há-sæti, n. a 'high-seat, ' Dan. böjsæde, throne,
for a king or earl; the high-seat at a commoner's table was called öndvegi,
q. v., cp. Nj. 175 — hvárki em ek konungr né jarl, ok þarf ekki at gera h.
undir mér, ok þnrf ekki at spotta mik. Eg. 43, Nj. 6, Fms. i. 7, iv. 108,
vi. 439, ix. 254; in a ship, iv. 39. hásætis-borð, n. a high-teat table,
Hkr. ii. 188. hásætis-kista, u, f. a ' high-seat chest, ' a daïs or chest
near the high-seat, in which weapons and treasures were kept, Fms. vii.
185, viii. 444, x. 360, xi. 220. hásætis-maðr; m. the man in the
chair, Ísl. ii. 438. hásætis-stóll, m. a throne, Stj. há-talaðr, part.
= hámæltr, Bs. i. 819. há-timbra, að, to build high, Vsp. 7, Gm. 16.
há-tíð, f. [Germ. hochzeit; Dan. höjtid], a 'high-tide, ' a high day. festival,
Bs. i. 38, passim, Nj. 157, Fms. xi. 425, K. A. 164: proverb., hátíð er
til heilla bezt, Ld. 176 (Fms. ii. 39): very freq. esp. in eccl. sense,
Jóla-h., Páska-h., Hvítasunnu-h., fæðingar-h.; Í dag þá hátíð höldurn vúr,
Hólabók. hátíðar-aptan, m. the eve of a feast, Bs. i. 170. hátíðar-
dagr,
m. a high day, Fms. ii. 198, Sturl. i. 130. hátíðar-hald, n.
the holding a feast, Hom. 83, Fms. i. 260: gen. hátíðis also occurs in
compds, hátíðis-dagr, m., Fms. x. 13 (v. l.), Sturl. i. 30; hátíðis-
kveld,
n. = hátíðaraptan. hátíð-ligr, adv. with festivity, Hkr. i. 287,
Fms. x. 149, Sks. 48. hátið-ligr, adj., festive, Sks. 465, Stj. 48, 110,
471, Hom. 97, 145, Fms. x. 280. há-vaði, a, m. a noise, tumult, Bs.
ii. 182, Fas. ii, 230; í hávaða, aloud, Rd. 252, Fms. i. 289, Sturl. ii. 246:
the greatest number, main part of a thing, hann náði hávaðanum, he caught
the main part; missa hávaðan af því, to lose the main part. há-
vaða-maðr,
m. a haughty person, Ísl. ii. 203, Nj. 61, passim. hávaða-
mikill,
adj. haughty, boasting, Fms. ii. 154, vi. 106, Finnb. 292. hávaða-
samr,
adj. boisterous, Dropl. 7. há-varr, proncd. háværr, adj. loud,
noisy: há-værðj f. noisy, making a noise. há-vegir, m. pl. highways;
in the phrase, hafa e-n í hávegum, to make much of one. há-vella, u,
f. a sea-pheasant, phasianus marinus. há-vetr, n. 'high-winter, ' mid-
winter,
Orkn. 110, Thom. 333, Hkr. ii. 47, Bs. ii. 22, 27. há-vetri, n. =
hávetr, Fms. viii. 247 (v.l.), Fb. iii. 231, Stj. 78, Fas. iii. 371.
HÁR, mod. háfr, m. [Germ, hai] , a dog-fish, squalus acanthius, Skálda
162. In compds há- marks fish of the shark kind, as há-karl (q. v.), a
shark, carcharias, Ann.: há-kerling, f. = hákarl: há-meri, f. squalus
glaucus: há-mús, f. chimaera monstrosa, Linn.; also called geirnyt,
Eggert Itin. 360: há-skerðingr, m. = hákarl, Edda (Gl.), Grág. ii. 337,
359, Pm. 69: háskerðinga-lýsi, n. shark's oil, H. E. i. 395: háfs-
roð,
n. shark's skin, shagreen.
HÁR, m., acc. há, pl. háir, a thole, Am. 35, Grett. 125, Fas. i. 215,
Þiðr. 313; whence há-benda, u, f. = hamla, q. v.; há-borur, f. pl.,
q. v.; há-reiðar, f. pl. rowlocks, prop, 'thole-gear, ' synonymous with
hamla; inn féll (sjór) um söxin ok háreiðarnar, Sturl. iii. 66, (Cd. Brit.
Mus., Cd. Arna-Magn. háborurnar); leggja árar í háreiðar, to lay the oars
in the rowlocks, Fms. xi. 70 (v. 1. to hörnlur), 101, x. 285; lúgu þar árar
í háreiðum, Eg. 360 (v. l. to hömlu-böndum), Lex. Poët.: ha-seti, a, m.
a ' thole-sitter, ' oarsman, opp. to the captain or helmsman, Grág. i. 90,
N. G. L. i. 98, Landn. 44, Fbr. 62 new Ed., Fms. vi. 239, 246: há-
stokkar,
m. pl. the gunwale, Bs. i. 385, 390. β in poetry a ship is
called há-dýr, n., há-sleipnir, m. the horse of rowlocks.
HÁR, n. [A.S. hær ; Engl. hair; Germ. har; Dan.-Swed. hår; Lat.
caesaries] :— hair, including both Lat. crines and capilli, Skálda 162, Nj.
2, Sks. 288; fara ór hárum, to change the hair, of beasts, passim; eitt
hár hvítt eðr svart, Matth. v. 36; höfuð-hár, the hair of the head; lík-hár;
the hair on the body, breast, or hands of men, opp. to the head; úlfalda-
hár,
iii. 4; hross-hár, horse-hair; hunds-hár, kattar-húr. COMPDS:
hára-lag, n. the fashion of the hair. hárs-litr, m. the colour of the
hair, Nj. 219, Fms. xi. 8, Ld. 274. ⇒ For the hair of women, see
Nj. ch. 1, 78, 117, Landn. 2, ch. 30, Edda 21, passim; of men, Nj. ch.
121, Ld. ch. 63, and passim.
hár-amr, m., proncd. hárramr = hárhamr (cp. Ivar Aasen haaram),
the hairy side of a skin, Fas. i. 289.
hár-beittr, adj. = hárhvass.
har-bjartr, adj. bright-haired, Fas. ii. 365.
hár-dregill, m. a hair ribbon, Stj.
há-reiðar, f. pl. rowlocks; see above, under hár, a thole.
hár-fagr, adj. fair-haired, a nickname of king Harold.
hár-ferð, f. the fashion of the hair, Sturl. iii. 83.
hár-fletta, u, f., and hár-fléttingr, m. a plait of hair, Str. 40.
hár-greiða, u, f. a wide-toothed comb.
hár-hvass, adj. hair-edged, as a rasor, Eg. 715.
har-kambr, in. a hair comb.
hár-klæði, n. a haircloth, Fms. v. 160, Rb. 368, Hom. 105.
hár-knífr, m. a hair knife, rasor, Bs. i. 306, Dipl. v. 18, Fms. v. 185,
Stj. 409, 418, Þiðr. 122, Str. 77.
hárr, adj. [A.S. hear; Engl. hoar], hoary; hárir ok gamlir, Haustl. 10;
háran ok skeggjaðan, 655 xiv. B, Fms. vii. 321, Ýt. 13, Fin. 34, Húm.
16; hárr í skeggi, Ld. 274; hárr þulr, Hm. 135; hárir menn, old men,
Sighvat: in compds, fagr-hárr, fair-haired; dökk-harr, dark-haired;
rauð-hárr, red-haired; hvít-hárr, white-haired; þunn-húrr, thin-haired;
strý-hárr, bristly-haired; hrokkin-hárr, curly-haired; slétt-hárr, sleek-haired;
mjúk-hárr, soft-haired; laus-hárr, loose-haired, with floating
hair, of women: in mod. usually hærðr (q. v.), fagr-hærðr, etc.
hár-rætr or hárs-rætr, f. pl. the line on the scalp, esp. on the fore-
head,
where the hair begins, [cp. Ivar Aasen baargard'] ; upp í hársrætr,
upp í hársrótum, Eg. 305, Sturl. iii. 283.
hár-sárr, adj. having sensitive hair.
hár-skurðr, m. the cut of the hair, N. G. L. i. 345, Fms. ii. 189.
hár-taug f. a string of horse-hair, Sturl. iii. 206.
hár-toga, að, to pull by the hair: metaph. to twist or split a hair.
hár-vara, u, f, fur, Fms. x. 202.
hár-vöxtr, m. hair-growth.
há-seti, a, m. a mate; see above, under hár, a thole.
há-sin, f. [the há- answers to A.S. hôh, Engl. hough; cp. A.S. hohsin,
Engl. hough sinew, O.H.G. hahsa or hasina, Bavar. hächsen, mid.H.G.
hahse, Dan. hase, with a dropped n; see Grimm's Gramm. iii. 405] :—
a hough sinew or tendon, Hrafn. 20, Eb. 242, passim.
HÁSKI, a, m. [akin to hætta, q. v.; in North. E. hask is used of
a cold, stormy wind], danger, K. Þ K. 82, Al. 30, Fms. vii. 220, 252,
passim; lífs-háski, life's peril; sjávar-h., danger on the sea; salar-h.,
soul's peril. COMPDS: háska-för, -ferð, f. a dangerous exploit, Fms.
viii. 50. háska-lauss, adj. without danger, 623. 40, Hkr. i. 488.
háska-ligr, adj. (-liga, adv.), dangerous. háska-samliga, adv.