This is page cv_b0274. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
274 HLUTRÆNINGI -- HLÆJA.
hlut þiggja, Am. 94; ekki lyt (lyf MS.), Skv. 1. 9; engi hluta(r), noways, 656 C. 25. hlut-ræningi, a, m. one robbed of his share; verða h. e-s, or fyrir e-m, to be unfairly dealt with, Eg. 525 (v.l.), Fb. ii. 379, Gullþ. 12; göra e-n h., Orkn. 306, 318. hlut-samr, adj. meddlesome, Fms. ii. 68, Lv. 27, Karl. 386. hlut-seigr, adj. holding fast one's share, tenacious, Bs. i. 716. hlut-semi, f. meddling. hlut-skarpr, adj. = hlutdrjúgr. hlut-skipta, t, to share by lots, Stj. 375. hlut-skipti, n. a sharing, Eg. 280, Fms. i. 183: a share, lot, of inheritance, Fs. 18, Ld. 222: of booty, Eg. 4, 57, Fms. vi. 86, vii. 278, Bs. i. 37, Barl. 188. hlut-sæll, adj. getting the best share, lucky, Fs. 143. hlut-takandi, part. partaking, a partaker, 623. 28, 45, Greg. 12. hlut-takari, a, m. a partaker, 655 xiv. A. 2, Magn. 432, Greg. 23, Bs. i. 744, Stj. hlut-tekning, f. a partaking: proportion, Alg. 372: gramm. the participle, Skálda 180. hlut-vandr, adj. fair about one's share, upright, honest, Band. 35 new Ed., Lv. 48, Thom. 396, Rétt. 5. 5: ó-hlutvandr, dishonest. hlut-verk, n. work allotted, Fbr. 130, Háv. 56, Grett. 125. HLÚKI, a, m. a term of abuse; hrímugr hlúki, Korm. in a verse. (Is the Scot. luckie, used of an old woman, akin to this word?) hlykkjóttr, adj. crooked, Stj. 78, freq. in mod. usage. hlykk-lauss, adj. 'bend-less,' unbent, straight, Al. 173. HLYKKR, m., pl. ir, better lykkr (see p. 227), a bend, curve, Sturl. iii. 37, Hom. 115, Fms. i. 145. HLYMJA, pret. hlumði, pres. hlymr, to dash, Hým. 24; sær hlymr, the sea dashes against the boards, Edda 100 (in a verse). hlymr, m. [hljómr], a clash, as of hoofs, Skálda 169, Skm. 14, Og. 28. HLYNNA, t, [hlunnr], prop. 'to launch,' but only used metaph. to help a person on; h. fyrir e-m, Fms. viii. 239, v.l.: very freq. in mod. usage, h. að e-u, to cherish, foster, and of persons to nourish. hlynning, f. a fostering; að-hlynning, id. hlynninn, adj. fostering; h. á. sigr, victorious, Lex. Poët. HLYNR, m., pl. ir, [Ivar Aasen lön; Swed. lönn], a maple tree, Lat. acer, Edda (Gl.), Lex. Poët. passim. HLÝ, n. [Dan. ly = shelter], warmth, as of a bed; þvíat konungr þóttisk þá þurfa hlýs, Fms. vi. 251, Fagrsk. 49 (in a verse). HLÝÐA, dd, [hljóð A]: I. prop. to hearken, listen; eyrum hlýðir en augum skoðar, Hm. 7: with dat. to listen to one, 623. 27, Fms. vii. 245, Eg. 694; var hann ekki svá mikillátr at eigi hlýddi (to give ear to) hann mönnum er skylt áttu við hann at ræða, Ó. H. 68; h. messu, tíðum, lestri, to hear mass, attend service, go to church, 671 B, 655 xi. 4, Bs. i. 131 passim. 2. with prep.; hlýða á e-t, to listen to a thing, Fms. ix. 472; h. til e-s, a law term, to listen to a pleading, Nj. 36, Grág. i. 76; h. til tals e-s, Fas. ii. 517; sitja menn þar umhverfis ok hlýða til sögunnar, Fbr. 87 new Ed.; h. e-m yfir, to hear a pupil's lessons, of a teacher holding the book whilst the pupil recites the lesson; hlýða yfir Fræðin, Faðir Vor, Kverið, Lektíuna, etc. 3. to yield to; glöddusk allir er þeir höfðu hlýtt því ráði, Fb. i. 439; þeim er eigi vildu h. hans orðum, ii. 64: to obey, as children their parents, h. föður, móður sinni, h. Guði, freq. in mod. usage, but it seems not to be used in old writers exactly in this sense. II. metaph. to be due, to do, be proper; hlýðir þat hvergi (it will not do), at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; má eigi vita hvat helzt hlýðir, Fms. vii. 105: to do, suffice, eigi man h. svá búit, this will not do, something must be done (in an extreme case), Eg. 507, Fms. i. 104; hlýðir þó þeir sé þrír, three will do, Grág. ii. 139; nú hlýðir þat eigi, but if that will not do, K. Þ. K. 88; en með því at þeir höfðu liðs-kost góðan, þá hlýddi, it went off well, Fms. i. 66: e-m hlýðir e-t, it does, is possible for a person, Sinfjötla hlýddi þat, Fas. i. 130. β. to be allowed to a person; engum öðrum skyldi þat h., nobody else should dare to do so, Hkr. i. 209; Einarr lét öngum h. móti at mæla, E. would not hear of any one's gainsaying, let nobody contradict, Orkn. 40; er þat undr er þér látið honum hvatvetna h., Eg. 71; ella eru mjök aldauða várir foreldrar er eigi létu konungum h. slik úlög, Fms. vi. 37. III. reflex. to listen; hann hlýðisk um hvárt nokkurir vekti, Gísl. 29; þá héldu þeir upp árum ok hlýddusk um, Fas. ii. 517; nema þeir staðar undir búðar-vegginum ok hlýðask þaðan um, Fbr. 87 new Ed.; Sturla bað menn hlýðask um, Sturl. i. 82: to be allowed, dare to do a thing with impunity, margir munu hér eptir taka ef þessum hlýðsk, 36; konungr sagði þeim skyldi þat ekki hlýðask, Fas. i. 45. hlýða, u, f. [A. S. hleowd; provinc. Dan. lude = a shed], a shed; a part of a ship, a cabin (?); hlýðan skalf, Knytl. S. (in a verse). hlýðinn, adj. giving ear to one; hann var h. vinum sínum um öll góð ráð, Fms. vi. 30: meek, obedient, hlýðnum syni ok lítilátum, Sks. 11; and so in mod. usage of children, pupils, þjónum þeim og hlyðnir séum, elskum þau og virðing veitum, Luther's Catech. on the 5th Comm.; var þeim og hlýðinn, Luke ii. 51; ó-hlýðinn, disobedient, naughty. β. yielding homage to one; h. konungi sínum, Sks. 269; áðr en landsfólk hafði honum hlýðit orðit, Hkr. ii. 212. hlýði-samt, n. adj. proper for one to do (see hlýða II. β); vera h. to do for one, Ísl. ii. 198, Ld. 154, Fms. vi. (in a verse). hlýðnask, að, dep. to obey one, with dat., Fms. i. 281, Fær. 132 Str. 20. hlýðni, f. obedience, homage, Sks. 269, Fms. iii. 12, vi. 29, Bs. i. 742 Orkn. 394, Stj. 117; ó-hlýðni, disobedience. hlýðugr, adj. = hlýðinn, N. T. hlýindi, n. pl. warmth, snugness, Snót (1866): of weather, mild. HLÝJA (mod. hlúa), pres. hlýr, pret. hløði (mod. hlúði), cp. tøði from týja; part. hlúð :-- prop. to cover, shelter, with dat.; hlýrat henni börkr né barr, Hm. 49; to this belongs the poët. pret., serkir hløðut þeim = Homer's GREEK, Il. xv. 529 (cp. GREEK, xiii. 371, gave them no shelter against the blow), Edda i. 418; in mod. usage, hlúa að e-m, to cover with clothes (Lat. fovere), to make one warm and snug; hér er sjór kallaðr hlér, þvíat hann hlýr allra minzt, Skálda 198; hlúðu að þér betr, þú hefr ekki hlúð vel að þér, thou art too thinly clad. hlýna, að, to become warm. HLÝR, adj. warm, mild; hlýtt veðr, mild weather; hlý húsa-kynni, warm, snug rooms: metaph., e-m er hlýtt til e-s, to have a warm heart, affection, for a person; see hlær below. HLÝR, n. pl. [A. S. hleor; Hel. hlear; Engl. leer], a cheek, Edda 72; hlýra skúrir, tears, Ísl. ii. 352 (in a verse): metaph. of things, of a vessel, the bows (cp. Gr. GREEK, and kinnungr from kinn, a cheek), Edda (Gl.), Fms. iv. 377, Lex. Poët. COMPDS: hlýr-birtr, adj. stained on the bows, Orkn. 332. hlýr-roðinn, part. = GREEK, Od. ix. 125, = hlýrbirtr: the shield is called hlýr-garðr, hlýr-sól, hlýr-tungl, hlýr-vangr, from the gunwale being fenced with a wall of shields, Lex. Poët.: the cheeks of an axe, Nj. 28, Grett. (in a verse), Edda i. 392 (in a verse): in mod. usage the sides of a knife are called hlýrar, as also the two sides of a bodice. hlýri, a, m., poët. a brother, frater germanus, only in poets, Lex. Poët, passim; perhaps orig. a 'twin-brother.' hlýrn, n. (?), poët. a certain time of day, dœgr, hlýrn, röckr, Edda ii. 569; the exact meaning is not known, cp. Bjarn. 59 (in a verse), hlýrnir, m., poët. the sky, heaven, Alm. 13, Lex. Poët. passim, hlæða, i.e. hlœða, ð, [hlaða, hlóð]; h. skip, to lade a ship; h. hest, to load, saddle a horse, Fb. i. 193, Skv. 1. 13, Hdl. 5: hlæðendr, part. pl., Orkn. (in a verse). hlæðir, m. a loader, Sighvat. hlægi, n. ridicule, Hm. 19, Fms. vi. 151, Clem. 36, 42. COMPDS: hlægi-orðr, hlægi-máll, and hlægi-máligr, adj. humorous, Fms. ix. 241, 249. hlægi-skip, n. an odd, curious ship, Sighvat. hlægja, ð, properly hlœgja, [causal of hlæja], to make one laugh; at hundi elskar Andaðr ... ok jöfur hlœgir, Fagrsk. 6 (in a verse); at engi maðr mundi sá vera at hann mundi eigi hlœgja með sínum gamansamlegum orðum, Sks. 118 B; at Ægir skyldi þat gera, er hón hugði at þeir skyldi eigi mega, at hlægja hana, to make her laugh, Edda 46: metaph. to gladden one, make one's heart leap for joy, cheer one; þat hlægir mik, segir Skarphéðinn, áttú munt hefna mín, Nj. 202; þat hlœgir mik nú, at ek sé þat, nafni, at þinn sigr mun eigi langr vera, Fms. xi. 23; oss hlœgir þat eigi, Korm.; drottins-svikar er Djöful hlœgðu, Fms. v. 126 (in a verse). hlæg-liga, mod. hlægi-liga, adv. ridiculously, Fms. vi. 141. hlæg-ligr, mod. hlægi-ligr, adj. ridiculous, laughable, Am. 53, Hkv. Hjörv. 30, Glúm. 351 (hla'gligr UNCERTAIN), Band. 38 new Ed. (see note). HLÆJA, pres. hlær, pl. hlægjum; pret. hló (qs. hlóg), 2nd pers. hlótt, mod. hlóst; pl. hlógu, mod. hlóu; pret. subj. hlægi; imperat. hlæ, hlaeðu; part. hleginn; [Ulf. hlahjan; A. S. hlihan; Engl. laugh; Hel. hlahan; O. H. G. hlahhan; old Frank, hlaka; Germ. lachen; Dan. le] :-- to laugh, Hðm. 20, Skv. 3. 30, Am. 61, Akv. 24; h. hátt, to laugh loud, Skv. 2. 15; Grímr var ekki kátr, ok aldri hló hann síðan Helgi var fallinn, Dropl. 27; Grímr skelldi upp ok hló, 31; hví hlóttu nú? Fms. vi. 390; hló Vigfúss at? Halli mælti, þat er vani þeirra feðga at hlæja, þá er vígahugr er á þeim, Glúm. 367; hón hlaer við hvert orð, Nj. 18; h. dátt, to laugh heartily; skelli-hlægja, to roar with laughter; h. hlátr, Hildigunnr hló kalda-hlátr, Nj.: phrases, þá hló marmennill, then the merman laughed, of a sudden, unreasonable burst of laughter, Fas. Hálfs. S. ch. 7, Ísl. Þjóðs. i. 133: as also Merlin (1869), ch. 23; hugr hlaer, one's heart laughs; at minn hugr hlægja við honum, Fas. i. 195; hlær mér þess hugr, Fms. xi. 96; þau tíðendi er þeim hló hugr við, ix. 494, v.l.; löngum hlaer lítið vit, long laugh, little wit; hleginn, laughed at, Niðrst. 6. 2. with prep.; hlæja at e-u, to laugh at a thing; Hrútr hló at ok gékk í braut, Nj. 10; allt fólk hló at þeim, Fms. ix. 494, Glúm. 366, passim (at-hlægi). II. metaph. of a country, the hills are said to laugh in welcoming a guest and to droop at his going away; Drúpir Höfði, dauðr er Þengill, hlægja hlíðir við Hallsteini, Landn. (in a verse); Há þóttu mér hlaegja ... of Noreg allan | klif meðan Ólafr lifði, Sighvat: the blunt edge is said to laugh in one's face, síðan tók ek hein ór pússi mínum ok reið ek í eggina, svá at exin var svá slæ, at hón hló móti mér áðr en við skildum, Sturl. ii. 62.