This is page cv_b0329. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
kafnan, f. suffocation, Bs. i. 18.
kaf-rjóðr, adj. crimson red, of the cheeks.
kaf-setja, t, = kaffæra.
kaf-steyting, f. a diving, a plunge, Gþl. 174, Mar.
kaf-sund, n. a dive, Hkr. iii. 323, v.l.
kaf-syndi, n. a plunge into deep snow.
kaf-syndr, adj. good at diving, Fms. vii. 120.
kaf-þykkr, adj. thick, foggy; veðr kafþykkt ok drífanda, Sturl. iii. 50.
KAGA, að, [kaga, Ivar Aasen; cp. Old. Engl. kyke (Chaucer); Scot. keek; Germ. kucken; Dan. kige] :-- to bend forward and peep, pry, gaze; hón kagar hjá gáttinni, Fbr. 18, v.l.; kom út maðr ok kagaði hjá dyrrum, Fs. 42; kaga upp í himin, Hom. 89; hjartans augum til hans kaga, 90; köguðu til hans óframliga, Niðrst. 5; see kögla.
kaggi, a, m. [Engl. cag or keg; Swed. kagge; mid. Lat. caga, whence Engl. cage; the Dutch and Low Germ. kaag and kag = a ship used in rivers and canals] :-- a keg, cask, Bs. i. 790, freq.: a nickname, Bs.
KAKA, u, f. [Engl. cake; Dan. kage; Swed. kaka; Germ. kuchen] :-- a cake, freq. in mod. usage.
kakali, a, m. a nickname, Sturl.; [cp. Germ. kachel, O. H. G. chachala] : = an earthen pot; whence the mod. kakal-ofn, m., Germ. kachel-ofen, an oven, prop. of clay.
kakari, a, m. a potter, Germ. kachler; kakari minn ertú ok skjól mitt, Guð minn, 623. 30, with reference to Rom. ix. 20, 21 (?).
kakka, að, [Germ. kachen], to heap up in a mess or lump, e.g. of wet hay; að kakka saman blautu heyi; cp. kökkr, a lump.
kakkildi, n. a lump.
KALA, pret. kól, kólu; pres. kell, mod. kelr; part. kalinn: [cp. Engl. chill, cool; Germ. kühl] :-- to freeze, esp. impers. of limbs to be numb and dead from frost; ok er sveininn (acc.) tók at kala, Landn. 77, v.l.; ok kól hana í hel, she froze to death, Sd. 143; svá at þik kali, Fas. i. 30; alla kól þá um nóttina, 78; kell mik í höfuð, Vkv. 29; mik tekr nú at kala, en mér var heitt fyrir stundu, Fb. ii. 112; var bæði at hann kól mjök ok hungraði, en veiddi ekki, Bs. i. 350; hann var kalinn á fótum svá at af leysti sumar tærnar, Orkn. 432, Sturl. iii. 198; hann kól sem aðra hundtík, Fs. 71; ok mun þik kala ef ek sit svá lengi ok útarliga sem ek em vanr, Edda 35; dýrit var kalit á fyrra fæti, Fs. 179; kalit í hel, frozen to death, Fær. 185; sveinar tveir, veslingar, kalnir ok máttdregnir, 42; á kné kalinn, Hm. 3; kalinn ok klæðlauss, Fas. iii. 8; klæða kalna, O. H. L. 22 :-- part. kalinn [ = Germ. kahl], of a field barren from cold or frost. II. naut., of a sail, to lose the wind; seglið (acc.) kelr, whence kalreip, q.v.
kalda, að, to become cold, Bs. ii. 148: to blow cold, án dvöl kaldar af boða-fallinu, a gust of cold air arose, Bs. ii. 49; en þar kaldar í mót af Sighvati, 112.
kalda, u, f. a fever with cold fits, an ague: also köldu-sótt, f., N. T.
kald-brjóstaðr, part. malignant, cunning.
kald-hamra, að, to hammer (iron) cold.
kald-liga, adv. coldly, Sks. 230.
kald-ligr, adj. cold, Sks. 230.
kald-munnr, m. cold-mouth, a nickname, Landn.
kald-nefr. m. 'cold-neb,' poët. an anchor fluke, Fms. vi. (in a verse).
KALDR, adj., köld, kalt; compar. kaldari; superl. kaldastr; [from kala, as aldr from ala, galdr from gala, stuldr from stela: Goth. kalds; A. S. ceald; Engl. cold; Dutch kolt; Germ. kalt; Swed. kall; Dan. kold; common to all Teut. languages; cp. Lat. gelu, gelidus] :-- cold; kalt jarn, cold iron, Fb. ii. 197; kalt veðr, Fms. v. 178, viii. 306; kaldr nár, Pass. 44. 7; ef maðr grefr lik áðr kalt er, K. Þ. K. 26; líkin vóru enn eigi köld, Fms. iv. 170; svá sem kalt stóð af Niflheimi, Edda; köld kol, cold coals, ashes, = kalda kol, Fb. i. (in a verse); brenna at köldum kolum, to be burnt to cold ashes, utterly destroyed, Fms. xi. 122, passim. 2. impers., e-m er kalt, one is cold; mér er kalt á höndunum, fútum ..., Orkn. 326 (in a verse); konungi görði kalt, the king began to get cold, Fms. v. 178. 3. acc., kaldan as adv.; blása kaldan, to blow cold, Sks. 216: ís-kaldr. ice-cold; hel-k., death cold; svið-k., burning cold; ú-k., not cold; hálf-k., half cold; sár-k., sorely cold. II. metaph. cold, chilling, baneful, fatal, Lat. dirus, infestus; héðan skulu honum koma köld ráð undan hverju rifi, Ó. H. 132, Ls. 51, Vkv. 30; so in the saying, köld eru opt kvenna-ráð, women's counsels are oft-times fatal, Nj. 177, Gísl. 34; kann vera í at nokkurum verði myrkari eðr kaldari ráð Haralds konungs en mín, Fms. vi. 229; köld öfund, envy, Geisli; köld rödd, an evil voice, Akv. 2. 2. sometimes in translations in the metaph. sense of cold; kalt hjarta, Greg. 19; kaldr ok afskiptr, Stj. 195. COMPDS: kalda-hlátr, m. sardonic laughter, Nj. 176; see hlátr. kalda-kol, n. pl. a law phrase, 'cold-ashes;' göra kaldakol á jörðu, to make the hearth cold, to desert a farm, punishable on the part of a tenant, Gþl. 339, Jb. 210, cp. Hænsa Þ. S. ch. 9. kalda-ljós, n. cold light, ignis fatuus (?), a nickname, Sturl.
kald-ráðr, adj. cunning, Sturl. i. 104, Hkr. iii. 452.
kald-rifjaðr, part. 'cold-ribbed,' scheming, cunning, Vþm. 10.
kald-skúfaðr, part. 'cold-curled,' covered with icicles, Sks. 230.
kald-yrði, n. 'cold-words,' sarcasm, Fb. i. 214, ii. 78.
kalekr, m., Fms. iii. 28, vii. 198, Dipl. ii. 11, Fs. 115, Bs. i. 76; kalíkr, Hom. 139, B. K. 83; mod. kaleikr, the chalice, Matth. xxvi. 27, Mark xiv. 23, Luke xxii. 20, 1 Cor. xi. 24-27, Vídal. passim; see kalkr below.
kalendis-dagr, m. [Lat. calendae], the kalends, Stj. 471.
kali, a, in. a cold gush: metaph. coldness, unkindness.
kalk, n. [A. S. cealc; Engl. chalk], chalk, (mod.)
kalka, að, to chalk, lime: kalkaðr, limed, Konr.
KALKR, m. [borrowed from Lat. calix; A. S. calic and calc; Engl. chalice; O. H. G. chelih; Germ. kelk; Dan.-Swed. kalk; the word came in with Christianity from the Engl.; for, though it occurs in ancient poems, none of these can be older than the Danish settlement in England: the form kalkr is used in a heathen sense, whereas the later form kaleikr is used in the ecclesiastical sense only] :-- a chalice, cup, goblet, it occurs in the poems Hým. 28, 30, 32, Akv. 30, Rm. 29, Skv. 3. 29; hrím-kalkr, Ls. 53; silfr-k., a silver cup, Hkr. i. 50; nú er hér kalkr, er þú skalt drekka af, eptir þat tók hann kalkinn, þá var enn eptir í kalkinum, er hann hafði af drukkit kalkinum, Gullþ. 7; nú tók hann kalkinn ok hönd hennar með, Hkr. i. 50.
kall, n. a call, cry, shouting; óp ok kall, Nj. 236; heyra kall mikit, Fs. 179; með hátíðligu kalli, Sks. 748; kall ok eggjan, Ó. H. 215; kall ok lúðra-þytr, Þiðr. 324. 2. a calling on; Eyjólfr heyrir kallit, ok lítr við, Fbr. 61 new Ed.; eigi skaltú herstask á annan mann í kalli þínu, Hom. 16. 3. a call, name; nefna jarl enn ílla ... var þat kall haft lengi síðan, Hkr. i. 254; þessi eru at kalli (are by name, are called) in mestu ref-hvörf, Edda (Ht.) II. eccl. a call, cure of souls, (cp. Scot. 'call' of a minister); kjól ok kall, Dan. præste-kald, mod. 2. a claim; kalls-lauss, adj. free from claim, Fms. ix. 409.
KALLA, að, with neg. suff., pres. kalliga, I call not, Gkv. 3. 8; kallar-a, Akv. 37; [an A. S. ceallian occurs once in the poem Byrnoth, and hilde-calla in Exodus, but in both instances the word is Danish; the word however occurs in O. H. G. challon, mid. H. G. kalle, but only in the sense to talk loud, and it is lost in mod. Germ.] :-- to call, cry, shout; hver er sá karl karla er kallar um váginn? Hbl. 2; kallaði konungr ok bað létta af, Eg. 92; þá kölluðu allir ok mæltu, 623. 26; bónda-múgrinn æpti ok kallaði, Fms. i. 21; kalla hátt, Sturl. ii. 203; ek em rödd kallanda í eyðimörk, GREEK, 625. 90; kalla kaldri röddu, Akv. 2: of the raven's cry, hrafn hátt kallaði, Bkv. 11; hann kallaði þegar, bað þá eigi flýja, Fms. viii. 142; Þórir kallaði út á skipit, Ó. H. 136; þá lét hann kalla skip frá skipi, 182; þá kallaði Erlingr ok hét á lið sitt, id. 2. to call, send for; síðan lét konungr kalla bændr, ok sagði at hann vill eiga tal við þá, Ó. H. 109; gékk hann til húsþings síns ok lét þangat kalla menn Svía-kouungs, 45; um kveldit kallaði konungr Áslák, Fms. vii. 161; konungr lét kalla til sín þá bræðr, Eg. 73: eccl., til þess er Guð kallaði hann af heiminum, Fms. ix. 383. II. to say, call; þat kalla menn at ..., people say that ..., Fms. x. 277; Svíþjóð ena miklu kalla sumir eigi minni en ..., Hkr. 5; at blótmenn kalla eigi, at ..., Fagrsk. 18; en ef lands-dróttinn kallar svá, at ..., N. G. L. i. 249; þér kallit guð ykkarn margar jartegnir göra, O. H. L. 108; kalla ek betra spurt en úviss at vera, Sks.; sumir menn kalla at eigi sé sakleysi í, þótt ..., Ld. 64; þótt þeir kalli fé þetta með sínum föngum, 76. 2. at kalla, so to say, nominally, not really; sáttir at kalla, nominally on good terms, Fms. vii. 246; ok vóru þá sáttir at kalla, Ó. H. 112, Gullþ. 66; létu sér líka þessa tilskipan at kalla, Ísl. ii. 355; þóat menn væri skírðir ok Kristnir at kalla, Eb. 274; Helgi var Kristinn at kalla (Christian by name) ok þó blandinn mjök í trúnni, Fms. i. 251; greri yfir at kalla, Fs. 67; menn héldusk at kalla, ok gengu á land, Fb. ii. 73; þóat þeir hefði líf at kalla, Stj. 436. 3. to assert; skal þess at bíða, ok kalla hann rjúfa sætt á yðr, Nj. 102; eru synir þínir heima? þat má kalla, segir hón, Fær. 264. III. with prepp.; kalla á, to call on; hann kallaði á Karla, Ó. H. 136; Höskuldr kallar á hana, farðú hingat til min! segir hann, Nj. 2: to call on, invoke, þá kallaði hann á Guð ok hinn helga Ólaf konung, Ó. H. 242; kallaði hann þá til fulltings ser á Bárð, Bárð. 16. 13 new Ed.: to lay claim to, Snækollr kallaði á bú nokkur þar í eyjunum, Fms. ix. 423 :-- kalla eptir, to protest; en Kolbeinn kallar eptir ok vill eigi biskups dóm, Sturl. ii. 4 :-- kalla til e-s, to lay claim to (til-kall, a claim), to claim, demand; þótti nú sem dælst mundi til at kalla, Eg. 264, Fms. ix. 327; þessar eignir er hann kallaði áðr til, x. 414; kallaði hón til alls þess er aðrir áttu í nánd, Nj. 18; hann kallaði til fjár í hendr þeim, Ld. 300: to invoke, Bárð. 173 :-- kalla aptr, to recall, revoke, N. G. L. iii. 150, H. E. i. 477. IV. to claim for oneself; kalla sér e-t; konungr kallaði sér allar Orkneyjar, Fms. i. 201; ok kallaði sér þá landit allt, vii. 180; at jarl kalli sér þat, Fs. 132; ef menn skil á, ok kallar annarr sér, en annarr almenning ..., hann er jörð þá kallar sér, Gþl. 451; kallaði Grímr hersir konungi allan arf hans, Landn. 213. V. to call, name; kölluðu Karl, Rm. 18; skal þar kirkju kalla er hann vill, K. Þ. K. 42; köllum karl inn skegglausa, Nj. 67; Mörðr hét maðr er kallaðr var gigja, 1; Einarr er þá var kallaðr Skjaldmeyjar-Einar, Fms. xi. 127; þessir menn vóru kallaðir skírðir, baptized nominally, called Christians, Ísl. ii. 399; Þórr sá er kallaðr er Ása-