This is page cv_b0331. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
KAPPSFULLR -- KA11LSUNGL 331
menn, Fagrsk. 10, Fms. vii. 45 (in a verse): at halda til kapps ok
jafns við þá höfðingjana, Fb. ii. 46; siigðu hoiuim þat bc'r s;una, at
halda eigi. til kapps við þá Hofs-menn, Fs. 35: kosta kapps um e-t, to
strive. 2. a race; in the phrase, bað haini renna í köpp við
(run a race with) jpjulfa, Edda 31; at vit at kiippum keundar vórum,
we were noted for our matches, Gs. 14; ekki dy'r er þat, at renna mstti
í köpp við hann, Karl. 514, cp. Dan. lobe omkaps med en -- to run a
racc. II. eagerness, vehemence; er konungi mikit kapp á því,
Eg. 16; eigi veil ek hvar kapp þitt er mi komit, Ld. 166; hann heir
engi mann þora at mæla við sik nema þat eilt er hann vill vera luta,
ok hefir hann þar við allt kapp, 0. H. 68; mæltu þá sumir at honum
hlypi kapp í kinn, Sturl. iii. 232; at þat væri konungi vegsemd en eigi
fyrir kapps sakir við hann, Eg. 44; honum gürðisk svá mikit kapp á
þessi veiði, at hann skreið þar eptir allan dag, (5. 11. 85; kapps lystr,
eager, Hornklofi; lügðu þeir á~ þat it mcsta kapp hverr betr reið eðr
betri hesta átti, Hkr. i. 27; Onundr konungr lagði á þat kapp mikit
ok kostnað, at ryðja markir ok byggja eptir ruðin, 44; með kappi ok
ágirnd, D. N. i. 3; berjask af miklu kappi, jþiðr. 326; gangask þær
tvennar fylkingar at móti með iniklu kappi, 328; verja með ka[)pi,
Eg. 7:o; þessi íctlan er mcir af kappi en forsji'i, Ó. H. 32; var sú veizla
gör með enu mcsta kappi, 31; hón gékk at með öllu kappi at veita Ülalï
konungi, 51; mcir sækir þú þetta n;eð fiár-ngimd ok kappi (ob-tinacy)
heldr en við góðvild ok drengskap, Nj. 15. III. gun. kapps,
intens. kapps-vel, mighty well, Bjarn. (in a verse), Fms. vii. 45 (in;
verse); kapps-auðigr, mighty wealthy, merl. I. Q; kapps-húr, mighty high
(cp. Dan. kjephöj), Lex. Poët.; kona kapps gálig, a very gentle woman,
Akv. 6; or even singly. COMPDS: kapps-fullr, adj. /W/ of energy,
vigorous, impetuous, Lv. 32; harðr ok k., Bjarn. 48, Sks. 649.
kapps-maðr, m. a man of energy, Eg. 9: headstrong, 710.
kapp-alinn, part, well fed, of a horse kept in a stall.
kapp-dregit, n. part, bard to pull, difficult, Nj. 100, v. l.
kapp-drykkja, u, f. a dri?iking-match, 0. H. 151.
kapp-drægt, adj. hard to pull; varð þeiin k. í leiknum, it was a hard
contest, Bs. i. 620; kvað þeim þetta mundu k., it would be a hard task,
Nj. loo.
kapp-fúss, adj. = kappgjarn, Lex. Poët.
kapp-girni, f. energy; hreysti ok k., Fbr. 116, Fas. i. 119.
kapp-gjarn, zdj. full of energy and zeal, Fms. vi. 105.
kapp-góðr, adj. very good, Merl. 2. 79.
KAPPI, a, m. [a Teut. word, noticed by Plutarch, Marins ch. n --
KÍn~povs bvopa^ovai Tfpftavol rovs \yaras; see also kapp] :-- a hero,
champion, man of valour; konungr s;'i er kappi pykkir, Hkm. 14; t'hisk
í ætt þar æztir kappar, Hdl. 17; átti áðr kappi, Am. 98; þá bjií Arnórr
í Reykjahlíð, kappi mikill, ... ok mú af því marka hverr k. hann var, Lv.
3; þessa búð á -þorkell hákr, kappi mikill (cp. Germ, handegen] , Nj.
184; eru í Reykjadal kappar miklir? 32; gíslinn var kappi mikill, ok
banð þangbran'di á pataldr, Bs. i. 9; hverjir berjask skulu nu'ti þess
köppum af þeirra liði, Fms. xi. 126. 2. in a special sense, an elect
champion, answering to the knight of the Middle Ages; þessir kappar
vóru með Haraldi konungi, Fas. i. 379; því var Bjiirn síðan Kappi
kallaðr, Bjarn. 11; Hrulf Kraka ok Kappa hans, Fb. ii. 136; mco honum
(the king) ok bans Koppnm, Fas. i. 35: Kappar konungs, 69; Hrolfr
konungr ok allir hans Kappar ok stórmenni, 76, /f), 91, 95, 101, 102,
105, 108; Hroltr konungr bysk nú til ferðar með hundrað manna, ok
auk Kappar hans ti'lf ok berscrkir túlf, 77; i;pp upp, allir Kappar ! 100,
Skjöld. S. ch. 8, 9 (Fas. i. 379-385); kappa-lið, a troop of champions,
warriors, Grett. 84; kappa-tala, a tale or ro ll of champions, Fms. iii.
157; kappa-val, c hoi c e of champions, ii. 315. II. even as a nick-
name of some choice champions; Bjiirn Breiðvíkinga-kappi, Eb.; Bjorn
Hitdæla-kappi, Bjarn.; Ví'björn Sygna-kappi, Landn.; Hildibrandr Iluna-
kappi; Asmundr Kappa-bani, a slayer of champions, Fas.
kappi, a, m. the hand at the back of a bound too k.
kapp-kosta, að, to strive, endeavour, Bárð. 176.
kapp-leikr, m. afghting-match, Róm. 269 = Lat. cer. 'amen.
kapp-mella, u, f. a loop.
kapp-mæli, n. a dispute, tsl. ii. 236, Fms. i. ii, x. 312, Fb. ii. 271.
kapp-nógr, adj. plentiful, Sturl. iii. 88.
kapp-orðr, adj. wrangling, Flóv. 44.
kapp-róðr, m. a rowing-match, Fms. x. 312.
kapp-samliga, adv. impetuously, with energy, Fms. x. 356, Sks. 572;
richly, abundantly, gcfa k. mat, Ísl. ii. 337, Fb. i. 374; griðungr k.
alinn (= kappalinn), Hkr. i. 37.
kapp-samligr, adj. impetuous, vehement: k. reiði, Sks. 227: ri c h,
liberal, veizla fögr ok kappsamlig, Fms. vi. 182.
kapp-samr, adj. pushing, eager, impetuous, 0. II. 27, Nj. 51; höfð-
ingi mikill, manna kappsamastr, 147; k. ok reiðinn, Eg. 187; k. ok
úvæginn, O. H. L. 35.
kapp-semd, f. -- kappscmi, Eg. 257.
kapp-semi, f. energy, headstrong character; k. ok frrcknleikr, Bret.
36, fjiðr. 207.
kapp-sigling, f. a sailiiig-matcb, Fms. x. 278, xi. 360.
kapp-svinnr, adj. very noble, Am. 74.
kapp-ærinn, adj. more than sufficient, abundant; k. lið, Bjarn. 71.
kaprún, n. [for. word], a kind of cowl or c ap, Jb. 187, Sturl. ii. 145,
iii. 306, B. K. 98, Siat. 299, D. N. passim.
kar or karr, n. the mucus or s lime on new-born calves and lambs:
metaph., kar er 4 kampi voruni, kystu mær ef þú lystir, a ditty in a
ghost story.
KARA, að, to clean ojf the kar, as cwcs and cows do by licking
their young. II. metaph. to finish ojf; það er allt ókarrað, V i s all
unlicked into fhape, in a rough state; or, það er ekki nema húlí-karað,
it i s but half finished.
karar-, see kor.
karbunkli, a, in. [for. word], a carbuncle, FIuv.
kardinali, a, m. [for. word!, a cardinal, Ann., Bs., Fins, vii, x.
karfa, u, f., or körf, f., [Lat. c or bi s], a basket; akin to kerfi (q. v.), a
bunch, a mod. word, the old being vand-laupr.
karfasta, u, f. = karina, Sturl.
KARFI, a, in. [By/ant. Gr. /:apa~os; mid. Lat. carabiis; Russ.
koralii] :-- a kind of galley, or swift-going ship, with six, twelve, or
sixteen rowers on each side, esp. used on lakes or inlets, Gretl. 95,
97; k. fimtun-sessa, 0. II. 42, 62 (to be used on the lake Mjürs); þeir
höfðu karfa þann er rmi á borð túlf menu eðr sextan, Ea;. 171; Riign-
valilr koumiss son átti karfa elnn, reru sex (sextan?) menu á bora, 371,
386; karfar þeir seni til landvarnar eru skipaðir, Réît. 42, Fms. ix. 408,
Fb. i. 194; síðan túk hann karia nokkurn ok 16; draga ut urn cyjarnar
þverar, Fins, viii. 3/7, 424; eikju-karfi, q. v.; they were long, narrow,
and light so as to be easily carried over land, valtr karii, a crank, unsteady
karti, Sighvat; whence the phrase, karfa-fútr, of reding, tottering steps,
Ó. H. 72.
karfi, a, m. [Engl. carp; O. H. G. cha r/ h o; Germ, iarpfii] , a kind of
~fid\ a carp, Edda (Gl.): so in the phrase, rauðr seni karti, red as a k.,
Flor. 71; karfa-rjóðr, blushing like a goldfuh.
karfi, a, m., botan. cumin, freq. in Norway, Ivar Aascn, but in Icel.
this old word appears to be lost.
kargr, adj. [mid. H. G. karc; Germ, karg; Dan. iarrig] , lazy, stub-
born, as an ass; hann er svo kari:r, heiilin niin, hann nennir ekki neitt
að gera, látuni við strákinn stúdíera, Gründ.
kar-koli, a, m. a kind offîsb, a sole.
KARL, m. | a word common to all Teut. languages, although not
recorded in Ulf.; A. S. car l, ceorl; Engl. carle, churl; Germ, kerl,
etc.] :-- a man, opp. to a woman; brigðr er karla hugr konuin, Hm. 90;
kostum drcpr kvenna karla ofriki, Am. 69; often in allit. phrases, karla
ok konur, konur ok karlar, etc.; bæði karlar ok konur, Fms. i. 14, Kb.
276, 298; kvenna ok karla, Edda 21; drápu þeir menu alia, unga ok
gamla, konur sem karla, Fms. ii. 134, viii. 432; er þat ekki karla at
annask um matreiðu, Nj. 48; taldi hón afleiðis þoka kurteisi karlanna,
er þá skyldi heita vtrða fyrir þeim sem ohraustum konum, Bs. i. 340;
karlar tólf vetra gamlir eða ellri cru log-segendr eða lög-sjácndr, Gr;ig.
ii. 31; yngri menn en sextan vetra gamlir karlar, eða konur yngri en
tuttugu, K. Þ. K.; samborin systir, bæôi til karls ok konu, a sister on the
father's and mother's side, D. N. ii. 528; spurði hvat konu varðaði ef
turn vicri í brókum jafnan svá sem karlar, Ld. 136; svu er ir. ælt um
karla ef þeir klæðask kvenna klæðnaði, Grág. (Kb.) ii. 204. COMPDS:
karla-fólk, n. male folk; brenndu hann itiui ok allt karla-fólk en konur
gengu ut, Dropl. 4. karla-fot, n. pl. metis attire, Bs. i. 653, Sturl. i.
65, Ld. 276, v. 1. karla-siðr, m. habits of men, Grág. i. 338. karla-
skííli, a, m. a room for men, Dipl. v. 18. karla-vegr, m. the male
side, side where the men sit, the right hand in a church, etc., i. e. opp.
to kvenna vegr, D. N. iv. 283. karls-efhi, n. a nickname, one who
promises to be a doughty man, Landn. karls-ungi, a, m. a nick-
name, Sturl. iii. 258.
B. In a political sense, the common folk, opp. to great folk, see jarl;
vér karla born ok kerlinga, we bairns of carles and carlines, Hkr. i. (in
a verse), opp. to hróðniögr Haralds, the king's son; þaðan eru komnar
Karla rettir, Rm. 22; era þat karls sett er at kvernum stendr, Hkv.
2. 2; kiilluðu Karl, Rm. 18; ek em konungs dóttir en eigi karls, I am a
king's daughter and not a carle's. Fas. i. 225; skyldi hón gacta hjarðar ok
aldri annat vitask, en hón vxri karls dóttir ok kerlingar, 22 (of a king's
daughter in disguise): in the allit. phrase, fyrir konung ok karl, /or king
and churl, D. N. i. 523, ii. 747, Gþl. 137; so in the saying, þat er margt
Í karls hiisi sem eigi er í konungs garði, there are many things in the
carle's cottage that are no! in the king's palace, Gísl. 79, Fas. iii. 155, Mag.
73: mod., það er mart í koti karís sem kongs er tkki í ranni; so also
in the popular tales, which often begin with the phrase, that there
was a Kongr og druttning í riki sinn og karl og kerling í Garðs-horni,
and have as a standing incident that the churl's son marries the king's
daughter, Ísl. Jjjóðs. ii, cp. also 0. T. (1853) pref.; svo byrjar þessa
sögu at karl bjó ok átti sér kerlingu, Pare, (begin.); karl hefir bi'nt
ok kona öldruð, Fb. ii. 331 (in a verse); karls son, a churl's son, Fms.
ix. 509. karla-cettir, f. pl. the churls, Rm, II. a house-carle,
servant; hrundu þeir fram skútv., ok hlupu þar á sex karlar, Nj. 18; bun