This is page cv_b0367. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
iii. 89, Fas. i. 56, 194, iii. 210, 308; kynstra-maðr, ii. 425; fá-kynstr, wonders.
kyn-sæll, adj. blessed with good and great offspring, a man from whom many great and good men are descended; fjöldi manna er frá Karlsefni kominn, ok er hann k. maðr orðinn, Fb. i. 549; frá Júda er mestr höfðingi var ok kynsælastr, Stj.
kyn-vani, adj. 'wanting in kindred,' Fas. iii. 257.
kyn-viðr, m. = kynstafr, Stor. 20.
kyn-þáttr, m. lineage, Sturl. i. 8, Landn. 48, Fms. ii. 89, Stj. 443, Korm. 160.
kyrð or kyrrð, f. [Ulf. qairrei = GREEK], rest, quietness; í kyrðum, in rest, Fms. xi. 90, Korm. 140; með kyrð ok friði, Fms. x. 404.
kyrfi-liga, adv. meanly, humbly, Úlf. 4. 44.
kyrfi-ligr, adj. humble, mean; húsabær lítill ok k., Fas. iii. 219.
kyrking, f. a strangling, Grág. ii. 9.
kyrkja, t, kvirkja in N. G. L. i. 340, 341, [kverk], to strangle, Grág. ii. 9; hengdr eða kyrktr, 131; kyrktr eða kafðr, 34; kvirkt eða kvæft, N. G. L. i. 340; kvirkir klafi, 341.
kyrningr, m. a suckling (?), of a calf or sheep; drekka sér kyrnings hjarta, Fb. ii. 676.
kyrn-samr, adj. slanderous, Krók. 46.
kyrpingr, m. [korpa], a weakling (?), as abuse, Edda ii. 495; aldrei göri ek þik líkan öðrum kyrpingum, Grett. 94 A, B.
KYRR, adj., older form kvirr, which is freq., esp. in Norse MSS., N. G. L., Bs. i. 18; in present pronunciation kjurr or kjur; both the r's belong to the root, and are still proncd. so; compar. kyrrari, superl. kyrrastr: [Ulf. qairrus = GREEK, 2 Tim. ii. 24; Swed. quar; Dan. qver; N. H. G. kirr] :-- still, quiet, at rest; halda á vápni kyrru, to hold a weapon at rest, Grág. ii. 64; ef þváttr er upp hengdr fyrir helgi, þá skal hanga kvirr, N. G. L. i. 397; siti kvirr medan heilagt er, id.; hlýðir þó at þeir sé þrír, er hér á landi veri jafnan kyrrir, Grág. ii. 129; hann bað Bolla vera kvirran, Bs. i. 18; Hákon bað hann hætta ok vera kyrran, Fms. vii. 154; er nú kyrt þar til er menn ríða til boðs, Nj. 24; lét konungr þá vera kyrt, Eg. 18; þat væri næst mínu skaplyndi, at kaup þetta væri kyrt, Ld. 212; setjask um kyrt, to take to rest (in life), Eg. 118, Fas. ii. 530; sitja um kyrt, to sit at rest, stir not, Nj. 102, Ld. 84; halda kyrru fyrir, not to stir, 216. II. neut. kyrt, as adv. gently; tak þú kyrt þar á, touch it gently, Ó. H. 176; honum þótti of kyrt klegit, Bs. i. 462; slá þú nú kyrrara, Fms. v. 152.
kyrra, ð, to calm; kyrra elda, Rm. 41; þeir æstu stundum en stundum kyrðu, Fas. iii. 237: impers. to become calm, samdægris rýfr þokuna ok kyrrir sjáinn, ii. 516. II. reflex. to become calm; en er kyrðisk á strætinu, Fms. ix. 24; en er kyrðisk yfir því, MS. 645. 120; af þess nafni kyrrisk padda ok stöðvask öll eitrkykvendi, 623. 26: with prep., k. um e-t, tekr nú þaðan af at kyrrask um málin, Bjarn. 73; nú kyrðusk þeir Arnórr við þetta, Sturl. ii. 16.
kyrring, f. calming, Rétt.
kyrr-látr, adj. calm, peaceful, gentle, Eg. 598; vitr maðr ok k., 702, Fms. viii. 447, xi. 223.
kyrr-leikr, m. tranquillity, MS. 674. 41, Stj. 33, Lil. 1.
kyrr-liga, adv. calmly, quietly, Fms. ix. 432.
kyrr-ligr, adj. calm, Sturl. ii. 131.
kyrr-seta, u, f. sitting, living at rest, Grett. 13; setjask í kyrrsetu, to take rest in life, Eg. 367, Fs. 21; sitja í kyrrsetu, Orkn. 184; hafa kyrrsetu, to have rest, Þorst. Síðu H. 170; fáir una nú kyrrsetunni, Fms. viii. 279: in plur., medic. want of exercise: kyrrsetu-tak, a law term, bail for a person, N. G. L. i. 48.
kyrr-setja, t, to sequester, Ann. 1391, D. N. passim.
kyrr-sæti, n. = kyrrseta, Hkr. i. 30, Eg. 367, Fms. vii. 28, viii. 279, Sks. 46, Ld. 82, Orkn. 142.
kyrr-þey, n., in the phrase, í kyrrþey, silently.
kyrtat, adv., qs. kyrt þat, gently, Skálda 188 (in a verse).
KYRTILL, m.; kyltl, Nj. 48, is a mere misspelling of a single MS.; [A. S. cyrtel; Engl. kirtle; Germ. kittel; Dan. kjortel, and contr. kjole] :-- a kirtle, tunic, gown; hvítan kyrtil, Fms. vi. 346; rauðr k., Eb. 226, Nj. 48, 91; sá er tvá kyrtla á, gefi hann annan fátækjum mönnum, MS. 625. 91; ætla jafnan góðan mun styttri skykkju þína en kyrtil, Sks. 287; þeir höfðu stutta kyrtla ok svá yfirhafnir, Fms. vii. 63; kyrtla af dauðra kvikenda skinnum, Stj. 39; hálflitr k., Bs. i. 434; kyrtill með hettu, 876; hálfermaðr k., Sturl. iii. 306; kyrtill með hlöðum, D. N. iv. 363. COMPDS: kyrtils-blað, n. the lap of a kirtle, Sks. 718, Fms. iii. 160, cp. Eb. 226. kyrtla-klæði, n. cloth for a kirtle, Bs. i. 434. kyrtils-lauss, adj. without a kirtle, Mart. 122, Sks. 286. kyrtil-skaut, n. = kyrtilsblað, Sks. 718.
KYSSA, t, [koss; Goth. kukjan; A. S. cyssjan; Engl. kiss; Germ. küssen; Dan. kysse; Swed. kyssa] :-- to kiss, Hkv. 2. 13, Þkv. 27, Hkv. Hjörv. 43, Skv. 3. 4, Grág. i. 337, Landn. 247; kysti Kormakr Steingerði tvá kossa, Korm. 224; k. á hönd or kné e-m, as a token of homage, Fms. v. 238, vii. 314: whence the phrase, margr kyssir á þá hönd, er hann vildi gjarna af væri, viii. 231. II. reflex. in a recipr. sense, to kiss one another, Sd. 142, Sks. 513.
kyssiligr, adj. fit to be kissed, kissable, Fas. iii. 341.
kyta or kytra, u, f. [kot], a cottage, hovel, Eg. (in a verse); hús-kyta, q.v.
kýfa, ð, [kúfr], to fill over the brim.
kýfla, u, f. an ogress (?), Fms. viii. 305; perhaps better gylfra, q.v.
kýkja, t, = kingja.
kýla, d, to fill a bag, to fill one's belly with a thing; kýla vömb sína á miði ok mungáti, Fs. 4, Fms. i. 493; kemba lömb | kýla fulla þeirra vömb, Jón Þorl.; kýla öl, to tipple ale, drink hard, Fms. vii. 190.
KÝLI, n. a boil, abscess, freq. in mod. usage; the phrase, grípa á kýlinu, to touch a sore place, Fms. vii. 121.
KÝLL, m. [cp. Lat. culeus], a bag; var þér svá troðit í kýl sem korni í belg, Fms. vii. 21; hann bar kýl Þórs, he carried Thor's knapsack, Edda 28; karl ok kýll, beggar and scrip, Nj. 274, Sturl. ii. 52.
kýma, d; kýma at e-u, to make merry over a thing.
kýmiliga, adv. in a funny, facetious manner, Grett. 200 new Ed.
kýmiligr, adj. amusing, funny; kýmiligar sögur, merry tales, Grett. 98 A, Mag. 15, Art. 77; freq. in mod. usage also of a person, but the etymology is not known.
KÝR, f., gen. kýr, dat. and acc. kú; n. pl. acc. kýr, gen. kúa, dat. kúm; and with the article, sing. kýrin, kýrinnar, kúnni, kúna, plur. kýrnar, kúanna, kúnum; [a word common to all Teut. languages, as also Lat. b&o-long;s, Gr. GREEK] :-- a cow, Ld. 156, Bs. i. 335; kýr sú er Auðumbla hét, Edda; kýr þrévetr, Grág. i. 501; kálf-bær kýr, 501; geld kýr, 502; kýr yxna, 426; snemmbær kýr, an early-calving cow, viz. in autumn or in the early winter mouths; Jólabær kýr, a cow to calve at Yule time; as also, síðbær, várbær, sumarbær, a late-calving cow, viz. in the spring or summer; selja kú á leigu, Gþl. 98; leigu-kýr, N. G. L. i. 24; leiga kú, id.; nú skal fé skilja at kýr, 75; eigi ellri kú en átta vetra, id.; veita vörð kú (dat.), Gþl. 500; eitt kveld var vant kýr (gen.) í Þykkva-skógi, Ld. 156; ætluðu at aka heim kúnni, ... þeir es kúna áttu, Bs. i. 335; kálfa undan kúm (kúum MS.), Grág. i. 305; fimm tigi kúa (gen. pl.), B. K. 28: allit., karl ok kýr, Fms. ii. 138, Sturl. ii. 152, (else karl ok kýll.) COMPDS: kúa-lubbi, a, m., botan. a boletus, mushroom, Hjalt. kúa-mjólk, f. cow's milk. kúa-smjör, n. cow's butter. kýr-eldi, n. cow's fodder, Dipl. kýr-fóðr, n. a cow's fodder, a measure of hay, Bs. i. passim, Boldt 89. kýr-húð, n. a cow's hide, Grág. i. 505. kýr-hvalr, m. a kind of whale, Edda (Gl.) kýr-lag, n. = Icel. kúgildi, a cow's value, B. K. 8, 53, Gþl. 343. kýr-land, n. land yielding a cow's value in rent, D. N. kýr-leiga, u, f. a cow's rent, H. E. i. 519, D. N. passim. kýr-verð, n. a cow's worth, K. Á. 206.
kýta, t, [kyta, Ivar Aasen], to quarrel, quibble.
KÆFA (i.e. kœfa) or kvæfa, ð, [kóf, kefja] :-- to quench, choke, drown; þeir vildu kæfa hann í lauginni, Fas. i. 377; hann kæfir hann ok drepr, Stj. 96; kæfa ljós, to quench a light, Gísl. 29; ok marga menn inni kæft í stofu-reyk, Sturl. iii. 261: kyrkt eða kvæft, N. G. L. i. 340: reflex. to be suffocated, kæfðisk þá hestrinn undir Þórði, Sturl. iii. 23: metaph., sýnin kæfisk, Mar.
KÆFA, u, f. a kind of seasoned, preserved meat; in western Icel. called villi-bráð.
kæja, ð, to decoy, allure (?), a GREEK; Magnús konungr hafði skömmu áðr komit, ok vildi ekki láta kœia sik samdægris, þóttisk þurfa hvíldar, Mork. 36.
kækinn, adj. ill-mannered, Fb. i. 77.
kækr, m. a (strange) habit, mannerism; það er ekki nema kækr, göra sér upp kæki, to feign.
KÆLA (i.e. kœla), d, [causal from kala, kól; Germ. kühlen] :-- to cool, Edda 7, Þiðr. 95, Barl. 132; lét jarl bera vatn í ok kæla grjótið, Orkn. 352; hann hafði kælt á sér marga hluti, Stj. 156; at hann kæli mína tungu, id.; at hann drepi hinu minnsta síns fingrs í vatn ok kæli tungu mína, Luke xvi. 24: part. kældr = kaldr, vóru þar þá mjök kæld híbýli, Sturl. ii. 109.
kæ-meistari, a, m. [for. word], a ruler of a feast, John ii. 9.
KÆNA, u, f. [Germ. kahn], a kind of boat, Edda (Gl.): a nickname, Fms., freq. in mod. usage. Kænu-garðar, m. pl. a part of ancient Garðar (q.v.), Fb. iii.
kæni, f. = kænleiki.
kæn-leikr, m. craft, sagacity, Hkr. i. 254, Sturl. iii. 315, Fms. viii. 292.
kæn-liga, adv. cleverly, warily, Fms. viii. 289, xi. 326; fara k., to go warily, Finnb. 352.
kæn-ligr, adj. clever, skilful, Al. 145.
KÆNN (i.e. kœnn), adj., compar. kænni, superl. kænstr (kænastr); [O. H. G. chuon; mid. H. G. kuene; Germ. kühn] :-- wise; kœnna hverr, every wise man, Skv. 2. 25; kænir menn, Leiðarv. 40: an epithet of God, Bs. i. 138 (in a verse); of Christ, Od. 9, Hallfred: but usually, 2. skilful, expert; kænn við e-t, skilful in a thing; kænn við leika, orrostur, riddaraskap, Fs. 14, Fms. vi. 5, vii. 257, x. 231; hinn kænasti at allri herstjórn, ii. 106; kænn við alla ríkis-stjórn, a wise ruler, i. 218 :-- clever, Hákon var kænstr ok fremstr ok gæfu-mestr, vi. 328; kænni ok klókari, Stj. 248; allra kvenna var hón kænst ok orði farin, Ld. 122, (kænust, Fms. ii. 21, l.c.); víg-kænn, her-k., stjórn-k.