This is page cv_b0372. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
372 LANDKONUNGR -- LANGR.
210. 2. in Norse, a fine to be paid to the king, by one exiled or banished, N. G. L. i. 154, 156.
land-konungr, m. king of the land, Fas. i. 501.
land-kostir, m. pl. the qualities, good things of the land, Eg. 99, 116, Fs.
land-kvæmt, n. adj.; eiga landkvæmt, to have free admission into a country, N. G. L. i. 171.
land-lega, u, f. lying on land, not putting to sea, of fishermen.
land-leigandi, part. a tenant, Dipl. iii. 10.
land-lyritr, m. full possession, title of land, see lyritr, Grág. ii. 225.
land-menn, m. pl. = landsmenn, Fms. v. 27: the name of the people of a district in Icel. called Land, D. I. i. 580.
land-munr, m., esp. in pl. longing for land, home-sickness, nostalgia: in the phrase, e-m leika landmunir, to feel homesick; féll honum þat vel í skap, lék landmunr mikill á at fara í Noreg ok taka þar við ríki sem frændr hans höfðu fyrr haft, Ó. H. 200; Auðunn kvaðsk vilja fylgja honum, ok léku honum landmunir, Bjarn. 16, (Ed. létu heim at landinu erroneously, see Ný Fél. xviii. 160); þá léku honum landmunir at sækja vestr til Eyja, Orkn. 136; þeir er þar höfðu átt eigur ok frændr ok vini, ok léku þeim landmunir til heimferðar, Ó. H. 194.
land-mæling, f. geometry, (mod.)
land-nám, n. the taking land, a law term: I. in Norse law, an unlawful holding of another man's land, and hence a fine for trespassing on another man's land; nú ef hann selr, þá er honum jörð úheimil, gjaldi landnámi hvárttveggja, N. G. L. i. 37; nú ef hann tekr einahverja þá hurð ok færir á brott, þá skal hann aptr færa ok leggja á landnám, ef hann hefir leyst frá, 38; en ef hann grefr upp, þá skal hann bæta landnámi, id.; engi skal annars hauka taka, nema landnámi vili fyrir bæta, ok færa hauka aptr, 39; ok leggi á landnám ok jarðar-spell, þeim er jörð á, Gþl. 311; ok leggi umboðsmaðr landnám ofan á, 313; um landnám ok áverka á jörðu, Jb. 232; um landnám ok skógar-högg, 234: distinction is made between the fine and the compensation, fulla skaða-bót skal greiða fyrir beit ok töðu akra ok engja landnáms-laust ... en ella fullt landnám, 258, 259. II. in Icel. the taking possession of land as a settler, occupation, particularly used of the settlement of Iceland: in Landn. and the Sagas passim it is used in sing. of the land allotted to each settler, í landnámi sínu, í hans landnámi, etc., almost like landeign, see Landn. passim; but often in plur. of the settlement itself, nú er yfir farit um landnám þau er vér höfum heyrt at verit hafi á Íslandi, Landn. 320; nú eru rituð landnám í Vestfirðinga- (Norðlendinga-, Austfirðinga-) fjórðungi, 167, 236, 274. COMPDS: Landnáma-bók, f. (commonly called Landnáma, u, f.), the Book of Settlement, the famous historical work begun by Ari the historian, Landn. 24, Fs. 122. Landnáma-saga, u, f. the History of the Settlement, Landn. 275. landnáma-tíð (-tími, Vígl. 19), f. the time of the settlement (about A.D. 875-935), Landn. 133, Fb. i. 268. landnáms-kona, u, f. a female settler, Íb. 19: hence landnáms-maðr and landnáma-maðr, m. a settler, and in plur. the settlers, of the first generation of settlers in Iceland, Íngólfr var frægastr allra landnámsmanna, Landn. 38, 236, 320, 321, passim, Íb. ch. 1, 11.
land-norðan, adv. from the north-east.
land-norðr, m. 'land-north,' north-east, opp. to út-norðr = the north-west, a phrase borrowed from the Scandin. continent (see landsuðr), Fs. 22, K. Þ. K. 138, Grág. ii. 283, Sks. 173, Bs. ii. 48, Bjarn. (in a verse).
land-nyrðingr, m. a north-east wind, Eg. 87, Fms. viii. 254, Eb. 252, 328, Bs. ii. 48, Sks. 41, Fb. i. 539, Merl. 2. 44, 84.
land-ráð, n. pl. the 'land-rule,' government of the land; hann var fyrir öllum landráðum, Fms. i. 2; hann var forstjóri fyrir landráðum, vii. 238; en Eysteinn konungr skyldi hafa landráð af hendi beggja þeirra, 75; ek mun hafa landráð meðan, xi. 22; unna honum hálfs ríkis ok landráða við sjálfan sik, Odd. 115 new Ed.; ráða landráðum, Fms. vi. 431, Ó. H. 52. 2. 'land-treason,' high treason, (from ráða, to betray), N. G. L. i. 103, Fms. i. 58, viii. 196, Gþl. 57, 133. COMPDS: landráða-maðr, m. a governor, Fms. vii. 280: a traitor, viii. 296, Gþl. 57. landráða-sök, f. a case of high treason, Gþl. 121, 535.
land-ráðandi, part. a ruler of the land, Lex. Poët.
land-rán, n. the harrying a land, Fms. vi. 27.
land-reki, a, m. a 'land-wreaker,' protector of the land, poët. a king, Hkv. 1. 32, Edda (Gl.), Lex. Poët.
land-rekstr, m. banishment, Eg. (in a verse).
land-réttr, m. = landsréttr.
land-rögnir, m. = landáss, of a king, Akv. 12.
land-sala, u, f. sale of land, Landn. 317, Grág. ii. 214.
land-selr, m. a 'land-seal,' the common seal.
land-seti, a, m. a 'land-sitter,' tenant, Grág. i. 296, Eb. 314, Sturl. ii. 103, Orkn. 334, Gísl. 50, freq. in mod. usage.
land-seyra, u, f. public famine (seyra = starvation); var en mesta lansöra (sic) er eigi skyldi vera kaupfriðr í milli, Ó. H. 51; ok ætla héðan at flytja smjör ok skreið, er mikil landseyra er at þeirri brottflutningu, Fms. viii. 251, v.l.
land-siðr, m. = landssiðr, Vm. 71.
land-skaði, a, m. = landsskaði, Fms. i. 193.
land-skapr, m. = landsskapr, Stj.
land-skekill, m. a strip, outskirt of land, Bs. i. 739.
land-skipan, f. = landsskipan, Fms. x. 148, xi. 409.
land-skipti, n. = landsskipti, Grág. ii. 255, Fms. ix. 243, xi. 362.
land-skjálfti, a, m. an earthquake, Edda 40 (the mythical origin of the earthquake), Sks. 142, Greg. 49, MS. 655 xxvii. 22 spelt land-skylpi.
land-skyld, f. = landsskyld, B. K. 40, Fb. ii. 247; landskyldar burðr, Fms. iv. 258; landskyldar skrá, a rent roll, Rétt. 56.
land-stjórn, f. = landsstjórn, Fms. vii. 326, Eb. 194.
land-suðr, m. 'land-south,' south-east, opp. to út-suðr = south-west (see landnorðr), Nj. 263, Fms. ix. 502, Rb. 90, Stj. 83, 88, Fs. 186, Gullþ. 11, freq. in mod. usage.
land-sunnan, adv. blowing from the south-east.
land-synningr, m. a south-east wind, Fms. ix. 387, Sks. 39.
land-sýn, f., naut. the sight of land; í landsýn, within sight of land, Karl. 554; ór landsýn, out of sight of land; sigla í haf ok ór landsýn, Fb. i. 542; vera ór landsýn, N. G. L. i. 103.
land-taka, u, f. the taking land, landing, Korm. 228, Eb. 332, Nj. 267, Eg. 159, Fas. ii. 231: mod. also a landing-place, þar er góð, íll landtaka, etc.
land-tjald, n. a land tent, originally a naut. term, a tent pitched ashore when in harbour, opp. to the tents on board, often in plur., Nj. 157, Hkr. i. 26, Stj. 45; landtjald Drottins, the Lord's Tabernacle, Sks. 146, 780.
land-tog, n. a towing from shore, Snót 306.
land-vanr, adj. acquainted with the country, Fas. iii. 87.
land-varða, u, f. a tax to be paid by fishermen to the landlord or the king as liegelord; hverr maðr er á haf réri, skyldi gjalda konungi landvörðu, hvaðan sem færi, en þat eru fimm fiskar, Ó. H. 227 (Fms. x. 399); at svá greiði skiparar allir ..., svá at hvárki skaði tíundina, konungs-skreið né landvörður né leiðangrs-gerðir né nokkurar aðrar skyldir, N. G. L. ii. 475, Boldt 89, 143, cp. N. G. L. i. 257, § 2.
land-ván, f. = landsván, Landn. 43 (v.l.), N. G. L. i. 346; ok er hann kom í landván við Noreg, Hkr. i. 292.
land-veðr, n. a land wind, Landn. 225.
land-vegis, adv. by land, Fr.
land-vegr, m. a way by land, opp. to sjóvegr; fara landveg, Eg. 94, K. Þ. K. 24.
Land-verskr, adj. from the county Land, Fs.
land-viðri, n. = landveðr, Fms. ix. 49, Landn. 225, Bs. i. 483.
land-vært, n. adj.; eiga landvært, to have residence in the country open to one, opp. to the being outlawed or under ban, Bs. i. 675, Grág. i. 209, Glúm. 382, Fms. v. 265.
land-vættr, f. the guardian spirits of a country, abiding in mountains, rivers, etc., in the shape of giants, fairies, animals, see the interesting story in Hkr. Ó. T. ch. 37, as also Landn. 258, (for the references see höfuð A. V); sný ek þessu níði á landvættir þær er land þetta byggja, Eg. 389; þat sá úfreskir menn, at landvættir allar fylgðu Hafrbirni til þings en þeim Þorsteini til veiða ok fiskjar, Landn. 271.
land-vörðr, m. a land-warder, poët. a king, Lex. Poët.
land-vörn, f. the defence of the land, N. G. L. ii. 199 sqq.; Guthorm son sinn setti hann til landvarnar austr við landsenda, Fms. i. 6; skyldi Einarr jarl hafa forráð fyrir þeim ok landvörn, Orkn. 44, 160. COMPDS: landvarnar-bálkr, m. the section of Norse law treating of defence, N. G. L. ii. 199 sqq. landvarnar-maðr, m. a man charged with the defence of the country against freebooters and foreign invasion, Eg. 265, 401, Fms. v. 89, vi. 295. landvarnar-segl and landvarnar-skip, n. a ship of war for the defence of the country, H. E. i. 419, N. G. L. iii. 83, Gþl. 79.
land-þing, n. a kind of parliament.
langa, u, f. [Scot. laing], ling, a fish, Fas. ii. 111, Edda (Gl.), freq. in mod. usage, löngu-bak, n. a nickname, Landn.
LANGA, að, to long for: 1. impers. 'it longs me,' I long for; mik langar ekki til þess, I long not for it, Fms. i. 284; er þá (acc.) langaði ekki til fundar hans, viii. 431; þess er ván at þik muni þangat langa, Fs. 104; þótti þeim nú Kolbeinn aptr kominn ok endrborinn er þá langaði æ eptir, Sturl. iii. 269; at Orkneyinga (but Orkneyingar, Fms. vii. 28, Orkn. 142, l.c.) mundi lítt langa til, at hann kæmi vestr þangat, Magn. 446: as also freq. in mod. usage, mig langar í e-ð, I long for a thing, of food; but langar til þess, of other things; mig langar til að fara. 2. personal; ok langaði til hennar burðar allir réttlátir, Hom. 130; allir hinir vitrustu menn lönguðu til hans fundar, Bs. i. 450, Orkn. 142; nú er sá dagr kominn er vér höfum allir (oss hefir alla, v.l.) langat til, Fms. viii. 220; sem þeir höfðu til langat, 655 xx. A. 1.
langi, a, m. one of the stomachs in sheep or cattle.
LANGR, löng, langt, adj., compar. lengri, superl. lengstr, [common to all Teut. languages] :-- long, of space and time; löng sverð, Fas. i. 379; af löngu skeggi, Skálda 181; lengri hina eptri fætr, Stj.; þóat sú sé lengri, N. G. L. i. 44; þeir lifa opt langan aldr er með orðum eru vegnir, a saying = Engl. words break no bones, Nj. 252; hann fékk eigi mælt tveim orðum lengra samfast, Hkr. ii. 138; Föstudagr inn langi, Long