This is page cv_b0380. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
380 LEGGJALDI -- LEIÐANGR.
fitted for) fésnúðr ok ferðir en tilstilli um mála-ferli, i. e. that tbou art'
more fitted to be a traveller than a lawyer, Band. 5; öllu því íllu sem
honum var lagit, Fb. i. 215; hón var þeim til ly'ta lagin, she was doomed
to be their destruction, Sol. 11; sem maelt er um þá menn sem injök er sú
íþrótt lagin, Fms. v. 40; þvíat þér mun lagit verða at vera (V i s weirded
for thee, tbou art doomed to be] einvalds konungr yfir öllum Noregi, Fb.
i. 564; þér var lengra lif lagit, a longer life was doomed to thee, Fas. iii.
344; allar spár sögðu, at harm mundi verða lagðr til skaða þeirn, Edda
19: laginn, expert, skilled, disposed, freq. in mod. usage, hann er laginn
fyrir að læra, hann er ekki lund-laginn á það, he has noinclination for
it, whence lægni = skill; thus also, lagaðr from laga (q. v.), vera lagaðr
fyrir e-t, lagaðr fyrir lærdóm, given to learn, of natural gifts. V.
part. pass, lagztr; er hann var lagztr niðr, when be bad laid himself
down, Fas. ii. 345: freq. in mod. usage, hann er lagztr fyrir, lagztr niðr,
and so on.
leggjaldi, a, m. a nickname, Landn., Rm.
LEGGR, m. [Engl. leg] , gen. leggjar, pl. leggir, gen. leggja :-- a leg,
bollotv-bone, of arms and feet, Edda no, Magn. 532, Stj. 458, Fms. iv.
lio, vii. 102; lær-leggr, fót-leggr, of the legs; hand-leggr, arm-leggr (q. v.),
of the arms; hann tekr svá við knútunni, þar fylgdi lcggrinn með, Fas.
i. 67: allit., leggr ok \ibi, leg and joint; lið kalla menn þat er leggir
mætask, Edda 110: phrases, komask á legg, or rísa á legg, to get on one's
legs, grow up from infancy, grow strong, Eg. 171, Fms. xi. 186, Glúm.
344, Bjarn. 4, Grett. 22 new Ed., Hkr. i. 106. II. metaph. the
stem, trunk of a tree, Fas. i. 119, Hkr. i. 71: the s t oc k of an anchor,
Orkn. 362: the shaft of a spear, Slur), i. 63; of a column, Al. 116: of
lineage, ært-leggr, frænd-leggr, lineage. III. a pr. name, Sturl.
COMPDS: leggja-band, n. a garter, Karl. 173. leggja-brot, n.
broken legs, Sturl. i. 121. leggja-knúta, u, f. the condyle of a leg,
MS. 4. 11.
legill, m. [Germ, lägel; Scot, leglin; prob. not from lögr, but through
Germ, or Scot, from Lat. lagena~\ :-- a cask, Stj. 128, 367, 388, Mar. 195,
Sams. 28, freq. in mod. usage.
leg-kaup, n. a burial-fee, payable to a church, Grúg. ii. 388, N. G. L.
i. 346, Bs. i. 812.
leg-orð, n. fornication, seduction, Anecd. 3, Grág. i. 338, passim, leg-
orðs-sök (-sekt), f. a ca s e (fine) of seduction, Nj. 98, Grág. i. 104,
N. G. L. i-49.
legr, n. seduction, N. G. L. i. 350.
leg-ró, f. the rest in bed, Bs. i. 344, Mar. 112.
leg-staðr, m. a burial-place, Eb. 176, K. Á. 70, Fms. iv. 3, Bs. i. 813.
leg-steinn, m. a tombstone, Al. 14, Hkr. i. 122, Fms. viii. 237,
Fagrsk. 3.
leg-stæði, n. = legstaðr, D. N.
leg-söngr, m. the burial service; legsongs kaup, a burial fee, Vm. 47.
leg-titull, m. an epitaph, Al. 14.
LEIÐ, f. [A. S. l a d; Engl. lode or load (in lodestar, loadstone)'] :--
that which leads, a lode, way; riða, fara, leið sína, Fms. vi. 176, Nj.
260, Eg. 359; or gen. leiðar sinnar, Fms. i. 10; ríða leiðar sinnar,
Ísl. ii. 342; inn á leið, inwards, Eg. 81; alla leið, all along, Fb. i.
442; norðan á leið, Eg. 51. 2. a way, road; var honum þar
allt kunnigt fyrir, bæði um leiðir ok manna-deili, Eg. 539; á skóginum
vóru tvennar leiðir ... var sú leiðin skemri, 576; alþýðu-leið, the
high road, 579; þar er leiðir skildi, where the roads parted, id.;
þeir fara sem leiðir leggja, Fb. i. 253. 3. esp. a naut. term, the
course on the sea; þjúð-leið, the highway; inn-leið, the course along the
shore; út-leið, djúp-leið, the outer course; segja leið, to pilot, Bs. i. 484;
whence the Old Engl. lodesman -- pilot. II. metaph. and adverb.
phrases; komr. e-u til leioar, to bring about, Nj. 119, 2:0, Fms. vi.
300; koma e-u á leið, id., i. 51; smia til leiðar, id., vi. 122, vii. 136;
skipask á betri leið, to change to a better way, Eg. 416; á þá leið, thus,
Fms. iv. 252; hverja leið sem, howsoever, Stj. 595: fram ú leið, or á
leið (ram, further, all along; barnit aepði sem áðr á leið fram, Bs. i. 342,
Orkn. 316, Sks. 301: afterwards, for the time to come (fram-leiðis),
Grág. i. 322, Sks. 480: um leið, by the way; um leið og eg kom, mod.:
þegar leið sem, adverb, a s s oo n as, Stj. 94; þegar leið sem hann var
fæddr, 101, 267; þegar um leið, at once, Bad. 157; þá leið, th?/s, Hom.
120: in the same manner, söinu leið, likewise, Grág. ii. 134, Stj. 123;
aðra leið, otherwise. III. a levy -- -leiðangr; biðja leiðar, Hkv.
I. 21; róa leiðina enda gjalda þó leiðvítið, Hom. St. COMPDS: leiðar-
lengd, f. a fixed length, distance, Grág. i. 50, Gpl. 476. leiðar-
lýsing, f. guidance, Stj. 83. leiðar-nesti, n. viands, Fas. iii. 673,
Fms. iii. 98. leiðar-steinn, n. a loadstone; þá höfðu hafsiglingar-
menn engir leiðarstein á Norðrlöndum, Landn. (Hb.) 28, Konr. 29; eptir
himin-tungla gang ok eptir leiðarsteini, id. leiðar-stjarnaj u, f. the
lodestar, Symb. 31, Rb. 464, Fms. x. 112, Mar. leiðar-sund, n.
a street, passage, Fas. ii. 249, Fms. viii. 131. leiðar-vísan, f. gu id-
an ce: the name of an old poem. leiðar-vísir, m. a guide, Ver.
21, Stj. 83, 285, Róm. 236: the name of an old itinerary, Symb. 32.
leiðar-víti, n. (leið III), a fine for default in respect to levy, Fms. i. 87.
LEIÐ, f. [different from the preceding, and akin to if not derived from the A. S. Z, i5a, the name of a double month, June and July, (ærra
and æftera LiSa); it remains in the Engl. L eet = the law court of the
hundred] :-- the L eet, a meeting which in the Ictl. Commonwealth was
held shortly after midsummer, fourteen nights after the dissolution of
the Althing; the Leet was the third and last public meeting (Vár-þing,
Alþingi, Leið); at the Leet the new laws and licences of the past Althing
were published, as also the calendar of the current year, etc. At the
time of the Grágás, 12th and I3th centuries, the Leet was held where
the vár-þing or fjórðungs-þing used to be held, and lasted a day or two
(tveggja nátta Leið, Nj. 168, Fs. 75), and was held in common by all
the three goðar of the quarter (sam-leið). But in the Saga time (loth
century) the Leets appear to have been a kind of county assemblies;
this may be inferred from the records of the Sagas, as also from local
names indicating small county ' Leets/ different from the sam-leið of
the Grágás. For the Grágás, see esp. jbingsk. þ. Kb. ch. 61 (p. in Ed.
1853). P'or the Sagas, Glíirn. ch. 25, Lv. ch. i, 3; líðr mí á sumarit,
ríðr hann til Leiðar ok helgar liana, Band. 9, 10, fiorst. Síðu H. ch. 3, Ld.
ch. 6l, Sturl. iii. 169; the manna-mot, Heiðarv. S. ch. 17, also refers to
a Leet; á leiðum ok lögniútum, Fs. 43; tveggja nátta leið, 75; leið-
mót, Nj. 168, Fs. 75, Lv. 8. Special Leets named, Vöðla-Ieið, Hegranes-
leið, Rd. 292; Ljósvetninga-leið, Nj. 184, Lv. 7, Rd. 292; Eyfirðinga-leið,
Reykdæla-leið, Lv. 7 (þverár-leið, v. 1.); þverár-leið in south-western Icel.,
Sturl. iii. 169. II. local names, Leið-völlr, Leeí-field, Har^. S.
ch. 31; Leið-hólmr, Konn. ch. 9, where also holmganga was held.
jftF After the union with Norway the Icel. Leet remained (see the Jb.),
and was held at intervals down to the 17th century, see Pal Vidal. Skvr.
s. v. leið, pp. 326, 327. COMPDS: Leiðar-dagr, m. the day on which
the Leet was held, Ld. Leiðar-mál, n. the section of law referring to
the Leet, Grág. 1. c. Leiðar-morgunn, m. the L eet morning, Band. 10,
Leiðar-skeið, n. the season of the Leet, the Leet month, Landn. (Hb.)
291; cp. Nj. ch. 87, ' um haustið ... lúka heyverkum. ' Leiðar-völlr,
m. the Leet field, where the Leet is held, K. fj. K. 29.
LEIÐA, d, [A. S. Indian; Engl. to lead; Germ, leiten; Dan. lede] :--
to lead, conduct, lead by the hand; hann tók í hönd henni ok leiddi
hana eina saman, Nj. í 29: of guests, hvergi mun ek leiða þik, segir hón,
ok far mi vel ok heill! Ld. 188; Olafr konungr leiddi Kjartan til skips,
190; allir leiddu hann ofan til sjofar, 655 xvi. B. 2; leiddu Hildiríðar-
synir hann virðuliga brott með gjöfum, Eg. 52; ef hun faer svá út leitt
son sinn, at þat er með þvílíkri stórmensku sem mi leiðir hón hann inn,
O. H. 31; þann skal nt leiða, er maðr vill at aptr komi, a saying, Fær.
IOI; þá leiddi hann Eirik son sinn í hásæti sitt, Fms. i. 18; leiða fram,
Nj. 91: metaph., leiða upp, to drag ashore; ætla þeir at leiða upp skipit
undir houum, to draw it ash or e, Ld. 78; ær þær er þeir telja at leitt
hati dilkana, Gn'ig. i. 417: leiða konu í kirkjn, to church a woman,
N. G. L. i. 384, Vm. 76. II. metaph. phrases, leiða augum
(sjónum), to behold, Hy'm. 13, Sks. 434, Fms. ii. 6, Stj. 719; leiða
hugum, to consider, meditate, Sks. 334, 368 (hug-leiðing); leiða huga
at, to mark, note, 301, Fms. iv. 33 (at-hugi); leiða spurningum at um
e-t, to enquire, 230; leiða getum um e-t, to guess at a thing, Nj. 14,
205; leiða atkvæðum, to declare, Niðrst. 2, Bs. i. 295; leiða ástum,
to love, Hkv. Hjörv. 41, F. b. 206 (in a verse): leiða af e-u, to result
from, Nj. 38, 109, 169, 171, Fms. iii. 210, H. E. i. 497 (af-Ieiðing =
result). 2. gramm. to pronounce; þvíat hann leiddi eigi svá sem
tíðast er, Glúm. 389; opt skipta orða-leiðingar öllu máli, hvárt inn sami
hljóðstafr er leiddr skjótt eða seint, Skálda 171; hann kvaðak Höskuldr
heita, ... Hvárt þótti þór hann seint leiða nafn sitt eðr skjótt '( -- Víst heldr
seint, segir Rafn, þákalla ekhann Haustskuld, Sturl. iii. 216. III.
to bury, lead to the grave; Steinarr leiddi hann uppi í holtunum, Eg. 713,
Karl. 128; hann sá þar hang niikiun, hana spurði hverir þar væri lciddir,
Landn. (App.) 254, 326, Bret. 166, v. 1.
LEIÐA, d, [different from the preceding word, see leiðr below; A. S.
lceddan = lo hate; Engl. loathe] :-- to make a person loathe a thing, with
dat. of the person and acc. of the thing; hafði hann þat í hug sór, at lciða
smá-mönnum at sækja mál á hendr honum, Hrafn. 18; en svá skal leiða
dróttiiis-svikuin, Fms. x. 271; ok leiða svá öðrum at brjóta login, vi. 98;
ok leiðum svá öðrum fníni at svíkja sína herra, Karl. 59; ok 1. honum
svá landráð ok dróttins-svik, Fb. ii. 330. II. reflex., with acc.,
leiðask e-t, to loathe, get tired of; ungr leiddisk cldvelli, Hornklofi;
leiðisk manngi gott ef getr, Hin. 13; krása, þá seðsk hann ok leiðisk
þær, Greg. 28; leiðask andligar krásir, 3; bóndi leiðisk konu sina, Post.
656 A. ii. 15; þá leiðisk þér þá (abhor ye them) sem villu-menn eðr heiðingja,
Bs. i. 105; nú vill sveinn eigi nema ok leiðisk bók, K. þ. K. 56. 2.
irnpers., e-m leiðisk e-ð, to become tired of; mér lciðisk at eiga fyrir
höndum slíkan úfriðar-ágang, Fms. i. 188; ok leiðisk honum bók, Grág.
(Kb.) i. 18; nn leiðisk niünnum her at sitja, Fb. ii. 56: freq. in mod.
usage, niér leiðist, ' it irks me, ' í find the time long.
leiða, u, f. irksomeness, Sks. 325.
leiðangr, m., the r is radical, [akin to leið; early Swed. leihunger; Dan.
leding] , an old Scandin. law term, a levy, esp. by sea, including men, ship,
and money; bjóða lit leiðangri, to levy men and ships for war, Eg. 31;
bjóða út leiðangri at mönnum ok vistum, Fms. ix. 33; bjóða út lcið-