This is page cv_b0385. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
LESA, pres. les; pret. las, last, las, pl. lásu; subj. læsi; imperat. les. lestu;
part, lesinn: [Ulf. lisan = av\\ty(iv, avvaytiv; A. S. lesan; provincial
Engl. to lease; O. H. G. lesan; Germ. lesen; cp. Gr. \tyfiv, Lzt. legere] :--
prop, to glean, gather, pick, Stj. 615; lesa hnetr, aldin, Gísl. (in a verse),
Dropl. 5; lesa ber, to gather berries, K. jp. K. 82; hafði hón lesit sér mikil
ber til fæðslu, Bs. i. 204; lesa blóm, Art. 66 :-- lesa saman; verða nokkut
vinber saman lesin af þyrnum ? Matth. vii. 16; þvíat eigi lesa meun saman
flkjur af þyrnum ok eigi heldr vinber af þistlum, Luke vi. 44; lesit fyrst
illgresit saman, Matth. xiii. 30; þeir lásu saman manna um morguninn
... þá hafði sá eigi meira er mikit hafði saman lesit, Stj. 292; þessir
smáir articuli sem her eru saman lesnir, Fb. iii. 237; saman lesa lif e-s,
to compile', H. E. i. 584: þeir lúsu upp (picked tip) hálm þann allan,
Mart. 123; tóku þeir silfrið ok lásu upp, Fms. viii. 143. 2. to
grasp, catch; eklrinn las skjótt tróð-viðinn, Eg. 238: of a ship, þat má
rétt heita Stigandi er svá less hafit, Fs. 28; bróðirinn less um herðar
sér þann kaðals-hlutinn sem þeir höfðu haldit, grasped it, wound it round
his shoulders, Mar.; harm greip sviðuna, ok las af hondum honum, he
gripped the weapon and snatched it out of his hands, Sturl. i. 64: lesa sik
upp, to haul oneself up; þá las hann sik skjntt \ipp eptir öxar-skaptinu,
Fær. ill; fx'jrir gékk at skíðgarðinum, ok krækði upp á oxinui. las sik
uppeptir, (3. H. 135. 3. to knit, embroider; hún sat við einn gull-
ligan borða ok las (embroidered) þar ú mín liðin ok framkoniin verk,
Fas. i. 176; typt klæði ok veigoð ok lesin (better lesni, q. v.), Js.
78. II. metaph. to gather words and syllables, to read, [cp. Lat.
legere] ; sem lesit er, Stj. 40; hann let lesa upp (t o r ead aloud) hverir
skráðir vóru á konungs-skipit, Fins, vii. 287; statuta skulu ... geymask
ok lesask, H. E. i. 509; sat konungr ok hirðin nti fyrir kirkju ok lásu aptan-
sönginn, Fms. vii. 152, Bs. i. 155; meðan biskup las öttn-söng, Fms. xi.
390: in endless instances, mod., lesa or lesa húslestr, q. v. This sense
of course never occurs in poems of the heathen age, but the following
references seem to form a starting-point, in which lesa means 2.
to talk, gossip; lesa um e-n, to talk, speak of; hittki hann fiðr þótt þeir
um hann far lesi, ef hann með snotrum sitr, Hm. 23; kann enn vera
at maðr vensk á at lesa of aðra, ok hafa uppi löstu manna, Hom.
(St.): part, lesandi, able to read; vel lesandi: lesinn, well read;
víð-lcsimi, who has read many things.
lesandi, a, m. a reader, one able to read; see above.
lesari, a, m. a reader.
lé-skrápr, m. a tanned shark-skin, Ísl. ii. 113.
lesni, n. [prob. from lesa I. 3], a kind of head-gear for women; tvpt
klseðar, vaevgia ok lesni (lesin) þat á dóttir, N. G. L. i. 211, cp. Js. 78:
poet., lesnis stofn, the ' stem' of the lesni = the bead, Landn. 152 (in a
verse); lesnis land (lesni lands MS.), id., Leiðarv. 24.
lesnig, n. = lesni, D. N. iv. 328.
lesning, f. reading, H. E. i. 475, Hom. 4.
lest, f. [cp. Engl. last, as in Orkneys and East Angl. ' a la s t of herrings, '
and Old Engl. lastage -- freight; Germ, last; Dan. lœst] , a last, burden,
a measure of ship's burden, reckoned at twelve ' skippund, ' D. N. iv. 651,
Bs. i. 545, Gþl. 371, B, K. 20, 89, MS. 732. 16 (where wrongly ten for
twelve); lest gulls, Fms. xi. 351, where = talewt wwz(?); lest jams, harðstcins,
D. N.; lest sildar, N. G. L. passim: a cargo, Jb. 386. In mod. usage the
tonnage of Dan. and Norse ships is counted by loafer. II. in Icel.
sense, a caravan of loaded pack-horses, Grett. 119: plur. lestir, the market
season in June and July. COMPDS: lesta-maðr, m. a driver of a lest.
lesta-tal, n. 'the tale oflœster' tonnage, Jb. 390.
lest, f. reading, a lesson; meðan leslin veror lesin, Stat. 299, N. G. L.
i. 390.
LESTA, t, [Lat. laedere, by Grimm's law, t for d], to break up,
injure, wreck; lesta skip, to wreck one's ship, Eg. 159; lesta hiis
at lásum eða viði, Grág. ii. 110: impers. to be wrecked, ok lesti þar
skipit, Fms. x. 158; þá er bæði (botb ships) lesti Hjálp ok Kifu,
Orkn. (in a verse). 2. metaph. to break, violate; lesta log, Skálda
(in a verse). II. reflex, to be damaged; ef kirkja brennr upp
ok lestisk, K. |x K. 42; bogi þeirra lestisk, 623. 31; þá lestisk rain,
Grett. 86; fell hann af baki ok lestisk fótr hans, Fb. i. 538; skip
lestisk, Grág. ii. 268: part., ok lest (broken) svá skip hans at eigi væri
fært, Fær. 116; hestr er lestr, haukr er daudr, Maurt-r's Volks. 321.
LESTI, adv., oulv in the phrase, a lesti, at last; [cp. A. S. on laste;
Germ, am letztett] ; it occurs in old poetry, but rarely in prose, and is now
obsolete; the explanation in Lex. Foot, deriving it from löstr (a crime)
is erroneous: 1. in poetry; Jordan er á lesti, Edda (Gl.), Hallfred
(Fs. 206. 5); hann gékk fyrstr í hildi en ór á lesti, he went first
into battle and last out of it, Sighvat, Korm. 128 (in a verse);
fy'stisk sunnan | Siguror á lesti, Mork. 217 :-- at lesti = á lesti, Lil. 20,
Grett. (in a verse); the Am. 63 is corrupt, perhaps = litu er lýsti. 2.
in prose; en fyrir þat munu vór láta fó vúrt ok frændr ok sjálfa o?s á
lesti, Bret. 36; trúa hófsk á Gyðinga-landi, ok mun þangat koma á
lesti, 625. 189; fyrst at upphafi í kenningu sinni, síðan í jartegna-
görð, ok í líiláti á lesti, 655 xiii A. 27; him var nunna á íslandi ok
einsetu-kona á lesti, Ld. 338, (vellum Arna-Magu. 309), Hom. (St.)
55 • ef þú vill eigi þenna kost, þá muntú mæta kvölum á (ok MS.) lesíi, 625. 74; ok gaf hann henni á lesti son sinn níu vetra gamlan, Ó. T. 15;
ok á lesti hellti hann út sínu bana-blóði, 40.
lestir, m. a breaker, wrecker, Lex. Foot.
lestr, f. a lesson, portion for reading; Kristr mælti sjálfr enn í þeirri helgu
lestr, Hom. 63; svá sem heilagr páfi Leo segir í lestinni, 671 B. 3. II.
in mod. usage, lestr, m., gen. lestrar and lestri, reading; gékk lestr-
inn seint ok tregliga, Bs. i. 155; gékk fram lestrinn djákna, 871, freq.
in mod. usage :-- home-service = huslestr, q. v.; vera við lestr, heyra lestr,
to attend to a lestr; fyrir lestr, in the forenoon; eptir lestr, in the after-
noon on Sundays, see huslestr. COMPDS: lestrar-kver, n., -bók, f.
a reading-book. lestr-bók, f. = lesbok, Am. 5. lestrar-kór, m. =
leskór, Bs. i. 823 (885).
lest-reki, a, m. a 'caravan-driver, ' a steward, Sturl. i. 74; sendimaðr
eða lestreki, iii. 128, Bs. i. 848, 872.
leti, f. [latr], laziness, sloth, Hom. 26, Sks. 2; leti at rita, Bs. i. 137,
passim. COMPDS: leti-fullr, adj. slovenly, Mar. leti-svefn, in.
a sleep of sloth, Bs. ii. 9t.
letingi, a, m. a lazy person.
LETJA, pres. let; pret. latti; subj. letti; part, lattr; with neg. suff.
pres. reflex, leti-a, Skv. 3. 44; letsk-a-ðu, Ls. 47 (Bugge, see the
foot-note): [A. S. latjan; Old Engl. le í (io hinde r)] :-- to hold back,
dissuade, with acc. of the person, gen. of the thing; hvetið mik eða letið
mik, Bkv. 14, Vþm. 2, Am. 29, 46, Skv. 3. 41; fystu sumir, en sumir löttu,
Eg. 242; fieiri löttu, ok kölluðu þat n'ið at ..., 0. H. 145, Fs. 108,
Gkv. 1. 2; sumir aflöttu fyrir konungi, Fms. ix. 370; sumir löttu fyrir-
satinnar, Sturl. i. 36; aðrir góðir menu löttu fyrirsátar, 38; Björn latti
ferðar, Ó. H. 174; helclr löttu þeir þess, ok kváðu slíkt ekki kvenna
ferð, Ld. 240; um várit vill Leifr í hernað en Ingólfr latti þess, Fs. I2I;
hann latti þá (dissuaded them) at vera með konungi, Gullþ. 5; mun ek
þat eigi göra, af ek sé ek fæ eigi latt, Ld. 238. II. reflex, to be
let or hindered, slacken, desist; hví né letskaðú, Loki, Ls.; eigi mun ek
letjask luta nema þii sór eptir, Eg. 257, Boll. 346; en þá sella ek, at
þú letisk meirr fyrir sakir hræðslu en hollostu við koining, 0. II. 145;
þrællinn tók at letjask nijök á starfanum, Grett. 148; herr lattisk at ganga,
they did not go, could not do it, Glúm. 396 (in a verse); letjask Guði at
þjóna, Stj. 388. 2. part., lifs of lattr, poe. t. reft of life, Ýt. í 2.
let-orð, n. dissuasion, Bs. i. 142.
lé-torf, n. turf cut with a scythe; kirkja á þrjá tigu l(':torfs á Vestr-
holtum, Vm. 29.
lé-torfa, u, f. a turf or sod cut with a scythe, for roofing or the like;
h'torfua-skurðr, Vm. 140; varrar hans vúru sem létorfur, Fas. ii. 518.
LETR, n. [from Lat. litera~\, letters; i framflutning máls ok letri,
Skalcla 181; til letrs ok bóka-gerðar, Bs. i. 790: type, letters, characters,
Latinu-letr, Latin letters; sett-letr, nmnka-Ietr, 'monks'-letters' -- black-
letter; höfða-letr = the angular letters found in inscriptions on old
tombstones; Runa-letr, Runic letters; galdra-'etr, magical characters:
-- a letter, writ, Jin. 19. letrs-háttr, in. a mode of writing, alphabet,
Skálda 160.
letra, að, to put into letters.
letr-görð, f. writing, Stj. 379.
letr-list, f. the art of writing, Skálda 160.
LÉTTA, t: I. with acc. to Ugh/en; hann bað h'tta skipin,
Sturl. iii. 62; þeir köstuðu farrninuni ok léttu skipin, 656 C. 52. II.
with dat.: 1. to lift; þá lctti köttrinn einuin fæti, Edda 33. 2.
to alight from; letta ferð sinni, þeir léttu eigi fyrr ferð sinni en
þeir kóniu norðr til þórólfs, Eg. 76, 106; léttu eigi ferð sinni fj'rr,
en..., Nj. 61, Fms. i. 72; and absolutely, to stop, halt; þeir léttu
eigi (stopped not, halted not) fyrr en þeir kóinu í Skaptár-tungur,
Nj. 261; er nú niál at letta þessum leik, Fms. xi. 96; 1. hernaði,
Fær. 99 :-- létta af e-u, or letta af at göra e-t, to leave off doing, cease
doing, give up; hann léttir aldregi af slikt at vinna, Fb. ii. 391; lútta
af álcitni við e-n, Fms. vi. 209; letta af at drekka vin, Stj. 428; ef hann
iï'ttir af at leita okkar, Bs. i. 228; at aflt'tta ranglætum, Mar.; letta af
hernaði, to leave off freebooting, Fms. i. 30; U'ua af kvanium, ii. 13;
bað þá létta af at ilrepa menn, Eg. 92: absol., sem beir li'-ttu at berja
hann, D. N. iv. 90: with prepp., létta á e-t, to check, stop, make alight;
verðr mi at létta á ofan-förna hennar, fsl. (Heidarv. S.) ii. 339: var bat
auðsýnt á létt hvarttvi-ggia, 6o/ h were clearly stopped, held in check, Bs. i.
142 (a dubious passage): lútta undan, to draw back, Fms. vii. 192; Sigvaldi
letti undan ok flýr, xi. 95. III. to relieve, ease; hann lutti hans
ineini með mikilli íþrótt, Bs. i. 644; létta sér (mod. létta sór upp), to
take recreation (holidays), Mar. IV. impers. to clear up,
esp. of weather; lettir upp mjorkvanum, Al. 140; síðan K'tti upp hríð-
inni, Fb. ii. 194; þá létti hríoinni, Bjarn. 55; veðrit hélzk þrjár nætr,
ok er upp létti, Finnb. 312, Eb. 210; eptir þat létti upp storminum,
50 :-- of illness, eptir þat lóîtir af sóttinni, Fs. 175; sagði at sótt (dat.)
hans mundi þá lótta, Sks. 25 new Ed.: with the person in dat., the sickness
in gen., honum létti brátt sóttarinnar, Ísl. ii. 175; ef þér lettir þá ekki,
Hav. 44; hann spyrr hvárt honum létti nokkut, Gísl. 48. V.
reflex, to be lightened, cleared, eased; hinn syðri hlutr léttisk, of the
skv, Edda 4; léttisk honum heldr, ok var ú fótum þrjá daga,