This is page cv_b0412. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
412 MANNÆTA -- MARK.
contempt, cp. Germ. weibs-bild; hann var m. mikit ok veslingr, Finnb. 214. mann-æta, u, f. a 'man-eater' cannibal; tröll ok m. . Bret. 12, Fb. i. 526, N.G.L. i. 434, ii. 495; blóðdrekkr eða m., Fas. iii. 573. man-sal, n. slave-selling, see man, as also for the other compds. man-skera, skar, [mön = a mane], to cut a horse's mane. man-skæri, n. pl. mane-scissors, Bjarn. 62. man-stæði, n. the place of the mane, Sks. 100. man-söngr, m. a love song: see man. manungr, adj. youthful, epithet ot a girl, Hm. 163. Man-verjar, m. pl. [Mön =. /í Isle of Man], the Manxmen, Fms. MARA, pres. mari; pret. mardi; part. marat: only the pret. is found in old writers, but the word is still in full use except in pret. subj. :-- to be water-logged, float just under the surface of the water; en fullt var skipit ok marði uppi um stundar sakar ... en meðan skipit marði uppi, Bs. i. 355; marði þá undir þeim skipit (the ship was water-logged) svá at þeir fengu eigi upp ausit, 386: þá tók at kyrra veðrit en skipit marði, Fas. ii. 80; síðan kom Áki upp ok marði þar á vatni at kalla, iii. 581. mara, u, f. [Engl. night-mare; akin to merja = to crush] :-- the night-mare, an ogress; en er hann hafði lítt sofnat, kallaði hann ok sagði at mara trað hann, menn hans fóru til, ok vildu hjálpa honum, en er þeir tóku uppi til höfuðsins þá trað hón fótleggina svá at nær brotnnðu. þá tóku þeir til fótanna, þá kafði hón höfuðit, svá at þar dó hann, Hkr. i. 20; the word also occurs in one of Kormak's verses; it is freq. in mod. usage. mar-álmr, m., qs. marhálmr, 'sea-straw,' sea-grass, Bs. i. 594: cp. Hjalt. mar-bakki, a, m. the 'sea-bank,' the border between shoal and deep water along the coast, see Ivar Aasen; síð. in málvinir minir fyrir marbakkann sukku, Vígl. (in a verse), N.G.L. ii. 140, v.l. mar-beðr, m. the sea-bed, shore, Ó.H. (in a verse). Mar-bæli, n. the local name of a farm near the sea. D.I. Marbælingar, m. pl. the men from M., Ld. mar-dráp, n. a nickname, Bs. marð-skinn, n. [mörðrj, a marten's fur. B.K. 98, Dipl. iii. 4. Mar-döll or Mar-þöll, f. gen. Mardallar, one of the names of Freyja, Edda 21: prop. a mermaid, Jónas 151; Mardallar-grátr. the tears of M. = gold. Lex. Poët.; cp. the Mardallar-Saga in Maurer's Volkssagen. mar-flatr, adj. horizontal, on the sea. mar-fló, f., pl. flær, an insect, 'sea-flea,' cancer pulex. mar-flötr, m. the sea-level, (mod.) mar-glitta, u, f. 'sea-glitter,' a kind of jelly fish, Eggert Itin. MARGR, adj., fem. mörg. neut. margt, usually spelt and pronounced mart; compar. fleiri, q.v.; superl. flestr; [Ulf. manags = GREEK; A.S. manig; Engl. many: O.H.G. manag; Dutch mennig; Germ. manche; the n is found in all South-Teutonic languages, and the word is explained by Grimm as a compd from mann (homo) and the suffix -gi (-cunque); the Norse margr is the same word, having only changed the n into r, for the n remains in a few derivatives, as mengi (a crowd), menga (to blend), manga, q.v.: in mod. Swed. and Dan. the n has been resumed from intercourse with the Germ.; Dan. mange; early Swed. marger, but mod. Swed. mânga] :-- -many; munu margir þess gjalda, Nj. 2; meiri er veiðr í Flosa en mörgum öðrum, 232; marga þína muni, Ld. 102; særðr mörgum sárum ... mörgum mönnum, ... margir menn, Fms. x. 370; margir slíkir, many such. Nj. 6; marga penninga, Dipl. ii. 10. 2. sing. in a collect. sense, both as subst. and adj.; mart man, Fms. i. 185; margr maðr, Fb. i. 241; margr sá fróðr þvkkisk, Hm. 29; þviat margr man þik öfunda, þvíat margr mun þar at þér víkja, Nj. 47; skipask margr vel við góðan búning, Fms. vi. 208; hefir þó margr hlotið um sárt at binda, Nj. 54; hann hafði látið slá skipa-saum margan, a great quantity of, Fms. ix. 377: margr er knár þó hann sé smár; ber mér jafnan mart á góma, vi. 208; margs vitandi, Vsp. 20; mart er mér vel hent at göra, Nj. 54; tala mart, 194; heyra mart en tala fátt, Hallgr.; spyrja mjök margs, Ld. 88; fyrir margs sakir, for many reasons, Fms. vi. 215; ok þykkir lítt fyrir (í) mörgu þat at tala, xi. 108; mart manna, many people, Eg. 134, Nj. 194: í mörgu, in many respects, in many things, 625. 82, Fb. iii. 246; fróð at mörgu, Nj. 194; margs alls, quite great, adverb., Am. 8, 92. II. metaph. friendly, communicative (cp. fár); höfum vit nú hvarttveggja reynt, at mart hefir verit um með okkr ok fátt, Gísl. 17; ekki var mart með þeim, Fms. x. 78; svá er, frændi, at með okkr hefir verit ekki mart, Ld. 106; þó var hann margr við Árna biskup ok fréttinn af Íslandi, Bs. i. 776. III. margr is used as a subst., in the saying, eigi má við margnum, no one can stand against many, against odds; en þó mátti hann eigi við marginum um síðir, at last he was overthrown, Bær. 14; kom at því sem mælt er, at ekki má við margnum, Fs. 89, Fms. xi. 278. margs-konar and margs-kyns, adv. of many kinds, various, Fs. 63, Edda 38, Hkr. i. 5, Fms. i. 185, Eg. 517, passim. B. COMPDS: marg-breytinn, adj. variable, whimsical, Fs. 86, Vápn. 1. Fas. ii. 7. marg-breytni, f. variety, marg-brotinn, part. intricate. marg-brugðinn, part. sly, Lil. 16. marg-dýrr, adj. very dear, Hallfred. marg-falda, að, to multiply, Fms. i. 137, Sks. 628, Rb. 462, Stj. 428 (repeated), Alg. 358: to address, in plur. by 'þér,' Sks. 303. marg-faldan, f. multiplication, Alg. 356. margfald-leikr, m. manifoldness. Str. 21. marg-faldliga, adv. manifoldly, Stj. 51, Fms. i. 76, v. 346: margfaldligar (compar.), i. 184. marg-faldligr, adj. manifold, Stj. 55, Barl. 27: gramm., margfaldligr láta = plural, Skálda 186; margfaldligar hlutir, nouns in plural, Edda 85. 86. marg-faldr; adj. manifold, Fms. v. 265. Sks. 312. marg-fróðgjarn, adj. eager for learning, Sks. 493. marg-fróðr, adj. learned in many things, much knowing, Hm. 102; vitr maðr ok m., Bs. i. 410, Fms. iv. 135, x. 392, Sks. 493: of a wizard, Hkr. i. 73. marg-fræði, f. varied learning, Str. 1, Clar. marg-frömuðr, m. the great furtherer. Ad. marg-fætla, u, f. the insect cancer brachyurus, Eggert Itin. 609. marg-háttaðr, adj. of many kinds, Fms. i. 272, vi. 48. 145. marg-heyrðr, part. often heard. Fms. ii. 137. marg-hrossa, að, in a pun (= stóð), Krók. 63, 64. marg-kunnandi, part. knowing many things, Landn. 110, Fs. 131, Fms. iii. 90. marg-kunnigr, adj. = margfróðr, Rb. 308: = fjölkunnigr, foruspá ok margkunnig, Fs. 33. 54, 67, Grett. 150. marg-kunnindi, f. witchcraft, Ísl. ii. 422. marg-kvíslaðr, adj. many-branched, Fas. iii. 60, Sks. 441. marg-kvíslóttr, adj. id., Bárð. 164, Stj. 534, Sks. 565. marg-kvæmt, n. adj. where many people come; þar var ekki m., Grett. 157 A. marg-kyndugr, adj. = margkunnigr, Fs. 68. marg-látr, adj. loose, fickle, variable; marglát kona, Bær. 11, Skálda 194; aldri skal ek verit hafa marglátari (more excessive) söllum hlutum en nú, Fms. x. 290: as a nickname, Teitr inn margláti (= superbus?), Bs. i. 27. marg-leiki, a. m. intimacy, Sturl. iii. 198. marg-liga, adv. intimately, friendly, Sturl. iii. 286. marg-litr, adj. variegated. marg-lyndr, adj. changeful of mood, fickle, Hkr. i. 16, Fms. iii. 83. marg-læti, n. wantonness; leitar hann ekki á þik, þá er þér m. at bregða vist þinni, Lv. 26, Bs. i. 530 (wanton cruelty); var þat mælt at Eyjólfr slægi á m. við hana, that E. made love to her. Sturl. ii. 39. marg-málugr, adj. talkative, Ó.H. 202, Fagrsk. 14. marg-menni, n. many men, a multitude, Th. 94, Fb. i. 241, Bs. ii. 37: the majority, i. 720 (margmengit MS.) marg-mennr, adj. with many men, Sturl. ii. 249, Fms. ii. 261. marg-mælgi, f. loquacity. Th. 76. marg-mæli, n. = margmælgi, Fms. vi. 209. marg-mæltr, part. many-spoken, Eb. 258: talkative, slanderous, Nj. 22. marg-opt, adv. very often, Rd. 240. marg-orðr, adj. long-winded, using many words. Fær. 14, Hkr. iii. 263. marg-prettóttr, adj. cunning, Barl. 27. marg-ræða, u, f.; much talk, Fms. ix. 252, v.l. marg-ræddr, part. much talked of, Fms. vii. 169, Al. 169, Glúm. 330. marg-ræðinn, part. talkative, Fagrsk. marg-sinnis, adj. many a time. marg-slægr, adj. very sly, Barl. 56. marg-smugall, adj. penetrating, subtle, Sks. 565. 637. marg-spakr, adj. very wise, Haustl., Íb. 4. marg-staðar, adv. in many places, Nj. 185, Stj. 135, Bs. i. 208 (var margstaðar holdit á beinunum, thus to be emendated). marg-talaðr, part. using many words, Fms. vi. 304; göra margtalat við e-n, Finnb. 328, Band. 8 new Ed., Stj. 581; var lengi margtalat um vígit, Nj. 22. marg-teitr, adj. very cheerful, Orkn. (in a verse). marg-títt, n. adj. frequent, usual, happening often; margtítt er þat at menn deyi, Fms. vi. 105, Hom. 114: sem margtítt er, as is usual, Stj. 411; sögðu þat sem margtítt er, Fms. vii. 309. marg-vitr, adj. of many-sided learning, Al. 6, Sks. 317 B. marg-vísliga, adv. in many ways. marg-vísligr, adj. various, of many kinds, Sks. 411. marg-víss, adj. = margfróðr. Barl. 27, Fms. ii. 183, Bárð. 2 new Ed., Stj. 436, Háv. 55. marg-yrðr, adj. = margorðr, Sks. 92 new Ed. mar-greifi, a, m. [Germ. mark-graf], a margrave, marquis, [mid. Lat. marchio,] count, Þiðr., Ann. 1264. Margrét, f. a pr. name, Margaretta. mar-gullin, f. adj. [cp. marigold?], epithet of a lady, Hkv. Hjörv., a GREEK and poët. mar-gýgr, f. a mermaid, sea-ogress (see gýgr), Fms. iv. 56, Ann. 1329, Sks. 169, Grett. 93 new Ed. mar-hrísla, u, f. [proviuc. Norse mare-rís],(?), Edda (Gl.) ii. 483. mari, a, m. the post of a bedstead = upp-standari. MARK, n., pl. mörk, [a word common to all Teut. languages; Ulf. marka = GREEK; A.S. mearc; Engl. march; Germ., Swed., and Dan. mark; Lat. margo; the original sense is an outline, border, whence are derived mörk, border-land; also merki, merkja, q.v.] :-- a landmark; mark milli Grafar ok Bakka, Dipl. ii. 2 (landa-merki); ganga yfir þat mark er náttúran hefir sett, Mar.: a mark for shooting, skjóta til marks, Sks. 379 (mark-bakki). II. a mark as a sign of property; kenna sitt mark á e-u, to recognise as one's own mark, Bs. i. 720. 2. a mark on sheep's ears; bregða af marki á sauðum, Grág. i. 397; nú bregðr maðr búi sínu er mark á, ok er honum rétt at ljá öðrum marks, 425; ef maðr leggr alstýfinga-mark á fé sitt, ok varðar fjörbaugs-garð nema honum sé lofat á lögréttu, 426; ef menn taka mark at erfð þá skulu þeir skipta þvi sem öðrum arfi,