This is page cv_b0494. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
494 RENNA -- RÉTTKALLAÐR.
senses, Grett. 114; lét hann r. af sér reiðina, Fms. i. 15, iii. 73; rann nú af konunginum reiði við mág sinn, xi. 13: e-m rennr í skap, to be affected to tears; er eigi trautt at mér hafi í skap runnit sonar-dauðinn, Þorst. Stang. 55 (cp. Gísl. 39, allt í skap 'komit'): to be angry, var nú svá komit at honum rann í skap ok reiddisk hann, Fms. vi. 212, and so in mod. usage. III. recipr., rennask at (á), to attack one another, run together, fight; síðan rennask at hestarnir, ... þá er á rynnisk hestarnir, Nj. 91; þeir runnusk á allsterkliga, of wrestlers, Ld. 158. renna, d, a causal to the preceding word, [Ulf. rannjan, Matth. v. 25] :-- to make run, let run; keyrði hann hestinn ok renndi honum at, put him into a gallop, Fms. ix. 56; renna hundum at dýrum, to run the hounds after game, let slip, Gþl. 448; konungr renndi eptir honum hestinum, Fms. viii. 353; renna sér, to slide :-- to put to flight, þeir renndu þeim tíu er undan kómusk, Nj. 254; hverjum hesti renndi hann sem við hann átti, Vígl. 20 :-- to prevent, thwart, eigi má sköpunum renna, Ísl. ii. 106; þat hygg ek at rennt hafa ek nú þeim sköpunum, at hann verði mér at bana, Fas. ii. 169, 558; r. e-u ráði, to thwart it, Bret., Grág. i. 307; ok er nú rennt þeim ráða-hag, Valla L. 204; ek skal því renna, Jv. 49 :-- r. færi, neti, togum, öngli, to let the line, net ... run out, Gþl. 426: Tjörvi renndi fyrir hann tjörgu, T. flung a targe in his way, Nj. 144: impers. of a weapon, atgeirinum renndi gögnum skjöldinn, the halberd was run through the shield, 116 :-- of the eyes, mind, renna augum, to turn, move the eyes, look, Ísl. ii. 251; r. ástar-augum til e-s, 199; r. girndar-augum, 623. 23; renna hug sínum, to wander in mind, consider, O.H.L. 84, Rb. 380, Hom. 39 (hug-renning); renna grunum, to suspect, Gísl. 25, Fms. x. 335 :-- of a melted substance, to pour, var gulli rennt í skurðina, Vígl. 15, Fb. i. 144, Fas. iii. 273; renndr skjöldr, Nj. 96, v.l. :-- renna mjólk, to run milk, by pouring out the thin milk (undan-renning), Fas. iii. 373; renna úr trogunum, renna ór tunnu, Ó.H. 148; renna niðr, to let run down, swallow, Fms. v. 40; renna berjum í lófa, to run the berries out into the hollow hand, Fb. ii. 374 :-- a turner's term, to turn, with acc., flest tré vóru þar koppara-járnum rennd, Fms. v. 339; hann hélt á tannara ok renndi þar af spánu, Ó.H. 197; tréstikur renndar, Vm. 110. II. absol. (qs. renna sér), to slide, glide, of swift movement; flotinn renndi at þeim, Fms. viii. 222, 288: skip Kormaks renndi við, the ship veered round, Korm. 230; síðan renna fram skipin, Nj. 8; skipin renndu fyrir straum, Fms. vii. 260; þá renndi járnit neðan, sem fiskr at öngli, Greg. 62; þá renndi hringrinn (slipped) af hendi mér ok á vatnid, Ld. 126; þá renndu sverð ór slíðrum, Nj. 272; hann (the salmon) rennir upp í forsinn. Edda 40; þá renndi hann (the hawk) fram ok drap þrjá orra, Ó.H. 78; lagit renndi upp í kviðinn, 219; hann renndi þegar frá óðfluga, Nj. 144; hann rennir at fram fótskriðu (acc.), id. III. reflex., recipr., rennask augum, to look to one another, Ísl. ii. 251, v.l.; þá renndusk skipin hjá, passed by one another, Eg. 361; skipin renndusk á, Fms. ix. 50, v.l. renna, u, f. a run, course; ok nú er skírðr allr Dana-herr í þessi rennu, in one run, in one sweep, Fms. xi. 39; í þeirri rennu, O.H.L. 7, 55. rennari, a, m. a runner, messenger, Stj. 434: = kallari, Lat. praeco, 353, N.G.L. ii. 242, 251 (v.l. 26), Post. 645. 75. rennd, f. = renna or rennsl, Sks. 20 new Ed. renni-drif, n. snow-drifts, Fms. iii. 74. renni-kví, f. a trap, fold, Fms. viii. 60, v.l. renni-lok, f. a lid sliding in a groove. renning, f. a spar of timber, a lath; kirkja á reka ok renningar á Sandnesi at helmingi, Vm. 95; eigi eru síðr renningar til þessa nefndar ok með hverju móti er á land kemr, Ám. 108, Jm. 18. renningr, in. a running cord. renni-staurr, m. a movable piece of wood in a tether; ef hes er í bandi ok r. fyrir, N.G.L. i. 25, Js. 121. rennsl, n., mod. rennsli, a run; í einu rennsli, in one run, Ó.H. 78; í einni rensl (fem.), Sks. 20 new Ed., v.l.: a course of water , vatns-r. rennsla, u, f. a runnel, water-course; ok um síðir féll rennslan aptr vestr, Landn. 251; en þegar hón tekr hinar yztu rennslur til suðrs, Sks. 217. renta, u, f. [for. word], a rent, Bs. i. 697, Vm. 30, Stj. 157, 171, N.G.L. iii. 74, 79; rentu-meistari, Fas. iii. 423. reppetera, að, to repeat, Stj. 53. repta, t, [Dan. ræbe; Scot. rift], to belch, bring up wind, Sturl. 21, 22 (the verse, thrice) :-- repta aptr, cacare, of diarrhoea; sumum repti hann aptr ok heitir arnar-leir, Edda ii. 296. repta, t, [raptr], to roof, Gm. 9, 24; marg-r., taug-r. repti, n. spars used for roofing. resignera, að, to resign, Ann. 1393, Th. 13. rétt, f. (réttr, m., Bs. i. 415; cp. lögréttu, afréttu, acc. pl.) :-- a public fold in Icel. into which the flocks are driven in the autumn from the common mountain pastures and distributed to the owners according to the marks on the ears; the word is no doubt derived from rétta, réttr, to adjust. Germ. richten; for the sheep pen is a kind of 'court of adjustment;' and every district has its own 'rétt' at a fixed place near the mountain pastures. This meeting takes place at the middle or end of September all over the country, and this season is called Réttir. For descriptions see the Laws and the Sagas, Grág. (Kb.) ch. 13, 14. Landbr. þ. (Sb.) ch. 36-44, Eb. ch. 25, Sd. ch. 15, 17, Bjarn. 59 sqq., Gullþ. ch. 14, 16, Bs. i. 415, cp. Glúm. ch. 17, Fms. vii. 218; and for mod. description see Pilar og Stúlka (1867) 15 - 22. The assemblage at the rétt is a kind of county fair with athletic and other sports; eigi skolu Réttir fyrr vera en fjórar vikur lifa sumars, Grág. ii. 309; Réttir byrja, Icel. Almanack (Sept. 8, 1871); lög-rétt, Sd. 149; af-rétt or af-réttr, q.v.; réttar-garðr. Gullþ. 63, Sd. 149, Eb. 106; rétta-menn, the men assembled at a rétt, Sd. 156, Bjarn. 64 (Ed. friðmenn erroneous); rétta-víg, a fight at a rétt, Ann. 1162; þau misseri börðusk þeir at réttinum (thus masc.) suðr í Flóa, Bs. i. 415. rétta, tt, [Ulf. ga-raihtjan; = GREEK; Germ. richten; cp. Engl. reach] :-- to make right or straight; dvergarnir réttu skip sítt, of a capsized boat, Edda 47; at rétta þenna krók. Ld. 40. 2. to stretch out, Engl. to reach; hann réttir höndina móti fésjóðnum, Ld. 48; r. fram höndina, Eb. 38; rétti Ólafr spjóts-halann at hverjum þeirra, 132; Þórarinn hafði rétt fót sinn annan undan klæðum, Ó.H. 74; bað hann eigi r. (viz. the feet) of nær eldinum, Eg. 762; r. arma sína, Rb. 438; ok rétti frá sér alla fætr, Bs. i. 345: r. e-t at e-m, to reach it, pass it over to one, Fb. i. 149; hann lét r. yrmling at-munni hans, Ó.T. 42; hann rétti ekki ór rekkju, he rose not from his bed, of a bedridden person, Bs. i. 69: metaph., rétta við, to recover, Nj. 195, Fms. vi. 34 (við-rétting); leið-r. 3. to drift (see réttr, m.); hlaða seglum ok rétta ..., mátti þá eigi lengr rétta, Fas. iii. 118. 4. to drive into a fold; rétta smala sinn, D.N. iv. 6. II. as a law term (Germ. richten), to make right, adjust; rétta lög, to make laws; þar skolu menn r. lög sín ok göra nýmæli, Grág. i. 6; rétta kvið, 58; r. vætti, 45; höfum vér réttan kvið-burð várn, ok orðið ásáttir, we have agreed on our verdict, Nj. 238; r. mál, to redress: konungr vildi eigi rétta þetta mál, the king refused justice, Fms. i. 153, Fs. 33; r. rán, Stj. 490; leita fyrst at r. kirkju sína ok staði, Bs. i. 773; r. hluta e-s, Eb. 304. 2. to judge, give sentence; rétta mál, to judge in a case, H.E. i. 475; rétta e-n, to condemn (to death), N.G.L. iii. 78 :-- to behead, Bs. ii. in writing of the 16th century. IV. reflex., réttask, to be put straight, Bjarn. 60: to stretch oneself, réttask görði raumrinn stirðr, Skíða R. 51; r. upp, þá réttumk ek upp yfir konung, Fms. ii. 188; jarl réttisk upp, arose, vi. 320, Fs. 101, Greg. 48; hann hafði fast kreppt fingr at meðalkaflanum ... þá réttusk fingrnir, then the fingers were unbended, Grett. 154. réttari, a, m. [Germ. richter], a justiciary, justice, mid. Lat. justiciarius, appointed by the king, Edda 93, Gþl. 141, 195, Bs i. 769, Fms. x. 88, N.G.L. iii. 77, rare and not classical, and appears about the middle of the 13th century: afterwards used of a headsman, Bs. ii. (16th century.) rétta-skið, n. [Germ. rechtscheid], a ruler, Stj. 363. rétt-borinn, part. legitimate, Fms. vii. 8, Fb. ii. 50. rétt-bundinn, part. justly bound, N.G.L. i. 83. rétt-dæmi, n. justice in judgment, Fms. iii. 50, x. 281, Ó.H. 190, Sks. 110, Fs. 123. rétt-dæming, f. = réttdæmi, Sks. 751. rétt-dæmr, adj. just in judgment, Fms. iii. 50, xi. 298, Fb. ii. 123, Rb. 370. rétt-fenginn, part. justly gained, H.E. i. 241. rétt-ferðigr, adj. [Germ. rechtfertig], rightful, Dipl. ii. 15: righteous, Stat. 29, Bible. rétt-fluttr, part. rightly carried, Jb. 329. rétt-fundinn, part. duly found; r. sök, Ó.H. 190; cp. the Engl. to find a virdict. rétt-goldinn, part. justly paid, Jb. 348. rétt-görr, part. justly done, lawful, H.E. i. 433. rétt-hafi, adj. in lawful possession of, Grág. ii. 242. rétt-hárr, adj. straight-haired, Bs. i. 312, Glúm. 335, Fms. x. 321. rétt-hent, n. adj. in a metre with full rhymes throughout, Edda (Ht.) 132, for a specimen see Ht. 42. rétt-hverfa, u, f. the right side. rétt-hverfr, adj. turning right; see ranghverfr. rétt-hærðr, adj. = rétthárr, Fms. v. 255, 263. réttil-beini, a, m. 'straight-leg,' a nickname, Hkr. i. rétti-liga, adj. = réttliga, K.Á. 114, 204, H.E. i. 471, Bs. i. 739. rétti-ligr, adj. just, right, Band. 6, K.Á. 46. réttindi, réttendi, and réttyndi, n. pl. right, justice; sannendi ok r., Band. 6; þá bæti biskupar yfir með sínum réttyndum. N.G.L. i. 352; unna e-m réttinda, Fms. i. 82; ef maðr fær eigi r. sín, Gþl. 34; heimta sín r., Bs. i. 738; ná eigi réttendum, Fs. 47; láta oss koma réttendum fyrir oss (a fair hearing), Bs. i. 201; sem þeir vissu at r. vóru til, Eg. 39; virði lítils þat er hann hafði frumburðanna r., Stj. 161; halla dómi meir eptir vilja sínum en eptir réttendum, Sks. 110; lög ok r. Fms. iv. 207; þeir þolðu honum eigi r., Ó.H. 190; móti réttindum, Band. 6, Anecd. 3, Barl. 108; fylgja réttendum, Anal. 237; meirr fyrir fégirni en r., Fs. 125; réttinda vald, Gþl. 183, H.E. i. 503, passim; ó-réttindi, injustice. rétting, f. a putting right, correction; vil ek eiga r. allra orða minna, Nj. 232, Grág. i. 43, Skálda 203: redress, varð engi r. af Önundi, Ísl. ii. 273, fá r. síns máls, Rd. 237: leið-r., correction. rétt-kallaðr, part. justly called, 677. 23.