This is page cv_b0533. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
SJALDGÆFR -- SJÁ. 533
COMPDS: sjald-gæfr, adj. = sjaldgætr. mod.; það er mikit sjaldgæft, this is very rare. sjald-gætr, adj. seldom gotten; s. ávöxtr, a rare fruit, Stj. 38; sjaldgæt tíðendi, 139. sjald-heyrðr, part. seldom heard, Fær. 198. sjald-kvæmr, adj. coming seldom, Fbr. 31; ek em sjaldkvæm til kirkju, 170. sjald-sénn, part. seldom seen, Fms. iii. 182, Háv. 53, Barl. 17; sjaldsénir hvitir hrafnar, white ravens are a rare sight, a saying. sjald-stundum, adv. 'seldom-times,' seldom, Sturl. iii. 20. sjatna, að, older form setna (q.v.), Finnb. 336, Fms. ii. 43, Fb. i. 56, [setna, sitja, setja] :-- to 'settle,' sink, dwindle, subside, esp. of food, to be digested just after having been taken; fyllask menn ekki af því vatni, sjatnar þat vel, ok rennr í hörund sem mungát, Sks. 163; láta sér sjatna, of resting after a meal. 2. metaph. to subside, abate; væntu þeir at heldr mundi sjatna úfriðrinn, Ísl. ii. 386; ok megi þá s. þessi úþokki er í millum ykkar er, Fs. 158; ílla mun s. újafnaðr þeirra bræðra, Lv. 4; ok vit ef sjatni hennar ofsi, Fas. i. 194; þinn ofsi mun ílla s., 189; þóttusk allir vita at eigi mundi sogurt s., Nj. 141, Orkn. (in a verse). SJAU, mod. sjö, a cardinal number; [Goth. sibun; A.S. seofon; Engl. seven; O.H.G. sibun; Germ. sieben; Dan. syv; Swed. sju; Lat. septem; Gr. GREEK; the Icel. and Scandin. is a contracted form, suppressing the medial labial, cp. Engl. sen in 'sennight,' Senhouse] :-- seven, passim; sjau-vikna-fasta, Lent. COMPDS: sjau-fald-liga, adv. (-ligr, adj., Bret. 54), sevenfold, Stj. 43, 46. sjau-faldr, adj. sevenfold, Al. 35, Stj. 416. sjau-sinnum, adv. seven times. sjau-stirni, n. (mod. sjö-stjarna, u, f.), the 'seven-star,' Pleiades, Pr. 478. sjau-vetra, adj. seven years old. sjaund, f. a period or term of seven, 'seven-night,' just as fimmt (q.v.) is used of a summons before a court, so is this word in the old law only used in the metaph. sense of a funeral or even a funeral service; nú er maðr dauðr ... komi þeir allir þar at sjaund, Gþl. 254, Jb. 146; at sjaund eða þrítugs-morni, N.G.L. i. 14, D.N. passim, see Fritzner; um sjaundar-görð (a funeral banquet) ok skulda-lúkning, N.G.L. i. 51; en þó mun ek því heita þér at þú komir til nokkurrar hvíldar eptir seond þína = after thy death, Fb. ii. 342 (Fbr. 200). sjaundi, the seventh, passim: mod. sjöundi. 2. Sjaundi, Sjundi, as a pr. name, freq. in early Dan., see Thork. Dipl. sjaundungr, m. a seventh part, Rétt 210, MS. 415. 18. sjau-ræðr, adj. = sjautugr, Fms. i. 14. sjau-tján = sautjan (sjotjan, Thom. 477), seventeen: sjau-tjándi = sautjandi, the seventeenth, N.G.L i. 348. sjau-tugr, mod. sjö-tugr, adj. seventy years old, K.Þ.K. 134, Fs. 160. Bs. i. 77, Stj. 554: of measure, measuring seventy fathoms, ells. sjautug-faldliga, adv. sevenfyfold, Stj. 46. sjau-tugti, mod. sjö-tugasti, the seventieth. SJÁ, pres. sé, sér, sér, pl. sém, séð, sé, or later, sjám, sjáð, sjá; pret. sá, sátt, sáttu (sáttu rhymes with rétti, Fms. vi. in a verse), sá, pl. sám, sáð, sá: pres. subj. sé, sér, and later sjá; pret. sæi: imperat. sé, séðú: part. sénn; neut. séð (sét): a medial form sjámk, sámk: with neg. suff. sér-at, sák-a ek, I saw not; sá-at, saw not; sátt-a-ðu, thou sawest not, Eg. (in a verse): the mod. form is, -- pres. sé, sér, sér, sjáum, sjáið, sjá; pret. sá, sást, sá, pl. sáum, sáuð, sáu; pres. subj. sjái, sjáir, sjái: pret. sæi; imperat. sjá, sjáðú; part. seðr, keeping the ð throughout: [Ulf. saiwan = GREEK; A.S. seon; Engl. see; Germ. sehen; Dan. see.] A. To see; sé þú, Hým. 12; sé þar harm ljótan, faðir, Edda 58; sé hérna, Stj. 22, MS. 656 B. 10; sé nú, seggir, Gkv. 3. 8; sé þar nú, hve fjándinn var djarfr, Fms. ii. 184; séð nú, góðir hálsar, viii. 116, v.l. sé nú; sé hér nú handlín mitt, viii. 308; sé þú nú vandliga á kostina segir jarl, xi. 31; séðú (see thou) hve vel þeir seðu (sewed), Skálda 163; merki minna verka, þau er allir menn síðan um sé (vident), Hbl. 19; sé þér (= séð ér) eigi at Heklungar flýja, Fms. viii. 119; sáttú Sigrlinn, Hkv. Hjörv. 1; nema þú mey sér (videas), Skv. 1. 29; þóttú fagrar sér (videas) brúðir bekkjum á, Sdm. 28; gefit mér rúm, at ek of sé (videam) son minn, 623. 56; at þú sér (videas) hit sanna, 655 xvi. B. 4; eigi var ek svá heimskr at ek sæ(i) (viderem) eigi at ek var fanginn, Finnb. 356; séð ér sagði hann, at lægir seglin þeirra, Ó.H. 182; séð þér eigi (pres. indic.), Fms. iii. 44, l.c. (sjái, v.l.); er þér séð (videatis, = sjáit) yfir þat at ér hittið í váginn, Fms. xi. 124; sá þeir konur úti hjá Rangæinga-búð, Nj. 3; þá er hann hafði séð (seeth Ed.) hana, Fms. i. 185; þangat er opt sénn hauga-eldr, Eg. 767; var þá sénn (seinn Ed.) eldligr stöpull falla af himni, 645. 127; sjá draum, to see a dream, Hom. 155: absol., blindir sjá, haltir ganga, 625. 95; þeir sá eigi heldr augum en hnakka, Hkr. i. 268; FIosi kvað þar gott at sitja ok mega víða sjá, Nj. 224; var konungr sjálfr við ok sá, Eg. 69. 2. to look; konungr sá til hans, Eg. 46; konungr sá við honum ok mælti, Ld. 32; hann hélt upp exinni ok sá á um hríð, Eg. 180; þat var einn morgin snemma at maðr sá út á Hrúts-stöðum (looked out of the door) ... hann kvaðsk sjá mann ríða, Ld. 148; Kári spratt upp ok sá út, 152, Fbr. 14; Gunuarr sá í móti tunglinu, Nj. 118; sjá í gaupnir sér, Vápn. 21, Ó.H. 13, Al. 115. 3. with prepp.; sjá á e-t, to look on; á þik sjálfan at sjá, Vþm. 6, Hm. 13; sá á skjöld hvítan, Hðm. 21: impers á sér, it can be seen, Am. 40; það sér á: metaph. to take care of, ek mun á sjá þetta mál fébóta-laust, Glúm. 358; at þér sjáið á með Högna, Nj. 113: -- sjá eptir um e-t, to look after, Eg. 536: to miss, ætlu vér at eigi moni aðrir eiga meirr eptir sínum hlut at sjá, Ísl. ii. 384; nær er þat minni ætlan at þeir þvkkisk nokkut eiga eptir sínum hlut at sjá, Ld. 228; þykkisk ér til Hlíðar-enda eiga eptir nokkurum hlut at sjá? Nj. 75 :-- sjá fram, to see forwards, Vsp. 40, Hdl. 43 :-- sjá fyrir e-u, to provide for, manage, Nj. 14; sjá hverr fyrir sínu skipi, ... sjá fyrir skipunum, Fms. x. 146; en þeir er úhræðnastir vóru, sá ekki fyrir því (cared not) þótt honum yrði nekkvat til meins, 655 iii. 3; eigi mun nú fyrir öllu verða um sét, Fms. v. 306; ef þú sér vel fyrir, Nj. 102; sjá þú (imperat. = sé) fyrir, 148; þeir báðu hann fyrir sjá, 259; verðr hverr fyrir sér at sjá, Ld. 264; at fyrir þeirri konu sé vel séð, sem þér er gipt, 22; ef ek gæta vel fyrir mér séð, Nj. 22: ironic., sjái hann fyrir þér, 28: to put out of the way, Al. 131, Fms. iii. 112, Háv. 40 :-- sjá í, Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað, Hrafn. 22: to see into, sér hann ekki í þetta, Ld. 264 :-- sjá til, to look for; sjá til launa, trausts, fulltings, Grág. i. 203, Hom. 130, Fms. i. 190; æ sér gjöf til gjalda, 296, Hm. 146: to see after, take care of (til-sjón) :-- sjá um, to see to, take care of, Eg. 543, Fms. x. 116, Nj. 5, 40, 63: ef nokkurr verðr til at sjá um með honum meðan hann er ungr, Fms. i. 256; Höskuldr sá um með honum, svá at hann hélt bústað sínum. Ld. 26; ok bað, at biskup sæi um með honum, Landn. 42; -- sjá við, to beware of, Dropl. 25, Fms. vi. 18, Njarð. 382, Háv. 42, Magn. 474 :-- sjá yfir, to look over, survey; sjá yfir akra sína, Fms. iv. 35; sjá yfir ráð e-s, Orkn. 418; sjá yfir féskipti. Fms. x. 115; hann skyldi sjá yfir, at þat greiddisk allt vel, 227; sjá yfir, at hann görisk eigi of stórr. Eg. 50; hann sá eigi yfir (he saw no way) at þeir kæmisk til bæja, Biarn. 53; ekki mátti yfir sjá hvern veg hníga mundi, Fms. iv. 97; mega þeir þá eigi yfir sinn hlut sjá (= sjá eptir sínum hlut), Grett. 98 B. II. metaph. to look out for, detect, and the like; ef hón sæi nokkura útlenda höfðingja vilja ágirnask ríki hans, Fms. i. 76; móðir yðar mun þenna mann hafa fyrir séð (sieth Ed.), 141; má ek eigi á manni sjá, ef þú hefir eigi slíkan hug, Eg. 714; ek sá eigi gátur þær, er ..., Fas. i. 532; eigi kann biskup glöggra sjá mann á velli enn ek, Fms. x. 326, ii. 173; skulu þeir sjá þat fé, hvárt þat sé gilt eðr eigi, Grág. i. 392; sjá lögskipti at landi, ii. 254; ef þú sér eigi lögskipti at landi, id.; þá hann riði ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna, Nj. 107; sjá eiða at mönnum, Fms. x. 161, K.Þ.K. 144, Grág. i. 444; sjá hlut til handa e-m, Fms. ix. 243; má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask, Nj. 250; sjá ráð fyrir e-u, sá hóm þat at ráði at heitask Þórolfi, Eg. 36; at þú kunnir eigi at sjá sóma þinn, Nj. 77; má þat hverr maðr sjá er nokkura hugsun hefir, 656 A. i. 31; hann sá hverir sauðirnir feigir vóru, Landn. 292; sét (seit Ed.) er nú hversu vera vill, Nj. 202; sét er þat (it is clear) at hvárr-tveggi ykkarr man vera haldinorðr ..., Fms. ii. 18; kann ek eigi þat sjá, at ek mona sækja eptir manninum, xi. 152. III. impers. one sees; þá mátti eigi sjá, Nj. 261; úgörla sá veguna, Eg. 544; at ekki sjái sverðin, Fms. i. 16; var þar gör dys ok sér þess merki, Ld. 152; ef nokkut mátti á sjá, Ld. 30; eðr of sér, now one sees, next in turn, Bragi; brátt sér þat á; Ólafi, at ..., Ld. 36; má þat ok sjá, at ..., Nj. 88; var andlit hans sem í blóð sæi, 232. B. Reflex., sjásk, to fear; fátt hygg ek yðr sjásk, Hkv. Hjörv. 12; sá er á sinni æfi sásk aldregi háska, Fms. vi. 413 (in a verse); búendr sásk háska, Hkr. i. 232 (in a verse); menn sásk orm, vi. 362 (in a verse); létt sésk Atli ofu þína, Skv. 3. 33; reiði sásk þeir Húna, Am. 2; Knútr sásk fátt, Ht. R. 69; sásk eigi þeir sverða söng, Fms. v. 228 (in a verse); ætt áttu, er ek sjámk, that I fear, Hkv. 2. 16; þó sjámk frænda reiði, 14; nú sjámk hitt, at ..., Eb. (in a verse); meirr sjámk hitt, at ..., Ísl. ii. 244 (in a verse); þó sjámk hitt, at ..., yet I do fear, Sighvat; þó sjámk meirr um Munin, Gm.; sá sésk fylkir fæst at lífi, he fears not for his life, Hkv. Hjörv. 11; þeirrar sýnar (er) sámk ey, the sight which ever I fear, that never-to-be-forgotten sight, Gkv. 1. 26; sjámk vér hans of hugi, Hkm. 15 (Ed. sjá). 2. with prepp.; þeir þögðu yfir ok létu ekki á sjásk, they let nothing be seen, hide it, Hom. 115, Ísl. ii. 247 :-- sjásk fyrir, to look before one, to hesitate; sá er ekki sésk fyrir, who never blushes, Edda 16; er svá röskliga vann at ok sásk ekki fyrir, Nj. 270; er Agli of mjók ættgengt at sjásk lítt fyrir, Eg. 226 :-- sjásk um, to look about; sásk konungr um, Eg. 43; vera upp á gjár-bakkanum, ok sjásk þaðan um, Nj. 224; sésk um (imperat.) hvat aðrir góðir kaupmenn hafask at, Sks. 21 B; þá litu allir út nema konungr, hann stóð ok sásk eigi um, Ó.H. 119; hann var á bæn ok sásk ekki, Fms. iv. 276, l.c.: impers., at þeim hefði kynliga um sésk, that they had made a queer oversight in this, made a strange blunder, Lv. 23; hón var trúmaðr mikill, þótt henni sæisk lítt um þetta, she was a true believer, although she made an oversight, sinned in this respect, Bs. i. 451 :-- e-m sésk yfir, to overlook, by a slip or blunder; mun þeim þetta yfir sjásk, Nj. 231, 234, Grett. 126 A (yfir-sjón). II. recipr. to see one another; vit munum aldri sjásk síðan, Nj. 202; hann kvað þau Kormak aldri sjásk skulu, Korm. 40; þeir sásk við Barðhólma, Fms. ix. 54: with prepp., ef þit sjáisk tveir á, if ye fight it out among yourselves, Eg. 715; skulu þér láta þá sjálfa á sjásk, Nj. 147 :-- sjásk til, to look to one another; sásk til