This is page cv_b0609. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
sveipr, m. a fold, Lat. plica; gyrða um sik með tvauföldum sveip, to gird with a twofold 'swoop,' wrap it twice round the waist, Sks. 405 B: a twirl, a falling lock on the forehead, s. í hári, Nj. 39; svartr á hár ok sveipr í hárinu, curled hair(?), Korm. 8. 2. a hood (= sveigr), Edda ii. 494. 3. poët., öldu-sveipr, a 'wave-sweeper,' i.e. an oar, Fms. ii. (in a verse). II. a sudden 'swoop,' an accident, catastrophe; sveipr varð í för, Haustl.; opt verðr sveipr í svefni, a saying, Sturl. ii. 210.
sveip-vísi, f. (svip-vísi, Am. 7), a 'swooping-mind,' fickleness, versatility. Am. 70.
SVEIT, f., svít, Eg. 19, [A.S. sweot], a body, esp. as a milit. term, a squad, small detachment, company, each with its own officer (sveitar-höfðingi), sveit ef sex eru, Edda 108; vil ek at menn skipizk í sveitir, ok heimtisk saman frændmenn ok kunnmenn, Ó.H. 204; liði var skipt í sveitir, tólf mönnum saman, Eg. 229; þeir fengu til margar sveitir, at veita Varbelgjum bakslag, Fms. ix. 491; Þórir hundr með sína sveit, Ó.H. 214; gékk hann í sveit með þeim, 215; en eptir fall hans þá féll flest sú sveit er fram hafði gengit með honum, 219; Arnljótr gellini ok þeirra sveit öll, 217. 2. a company, train; þeir höfðu samburðar-öl ok héldu sveit um Jólin, held revels at Yule, Fms. vii. 303; Grjótgarðr hélt þó sveit, i. 53; ek var með hánum ok í hans sveit, Eg. 65; þykki mér allfýsiligt at koma í þeirra sv(e)it, 19; þóttú komir í sveit með hirðmönnum Haralds, 21; þessi sveit (troop) kom til Virfils bónda, Fms. iii. 212; ef lögsögu-maðr er í inni minni sveit, in the minority, Grág. i. 9; drógu Gyðingar sveit saman mikla, Hom. (St.); sum sveitin ... sum sveitin, one part ..., another ..., Róm. 261; eigi skal þá draga sveitir saman þá er aðrir menn eru sofa farnir ... þá skolu þeir vita er í sveit þeirri vóru hverr bani er, N.G.L. i. 163: poët., lýða sveit, seggja sveit, a company of men, Lex. Poët.; fljóða s., a bevy of women, Merl. 1. 49: of the crew of a ship, skírskota á önnur skip, at þeir hafa eigi meira mat en mánaðar-mat hvars í tvennum sveitum, N.G.L. i. 99. 3. a party; þá görðusk þrætur miklar, ok gékk liðit sveitum mjök, Clem. 43; mannkyn var í tvenningu, í annarri sveit Gyðingar er á sannan Guð trúðu, en í annarri heiðnar þjóðir, 625. 170; öll góðra manna sveit, Hom. 142. II. geograph. a community, district, county; Rauðamels-lönd vóru betri en önnur suðr þar í sveit, Landn. 80; mikil kynslóð í þeirri sveit, Eg. 100; gékk þat hallæri um allar sveitir, Nj. 73; allar kirkjur þær er í þessum sveitum vóru, 623. 14; norðr um sveitir, Lv. 20; fara um sveitir ok boða Guðs eyrendi, Bs. i. 45. 2. in mod. usage a district for relief of the poor, like hreppr; in such phrases as, fara á sveitina, to become a pauper; vera á sveit, liggja á sveit, þiggja af sveit, to receive parish relief; honum lá við sveit, he was on the verge of becoming a pauper; sveitar-kerling, an old female pauper; sveitar-ómagi, a pauper; sveitar-þyngsli, burdens of the sveit; sveitar-tillag, a poor-rate; sveit-lægr, q.v. 3. the country, as opp. to town; búa í sveit, to live in the country; sveita-bóndi, a country farmer, husbandman; sveita-fólk, sveita-menn, country folk; sveita-bragr, country costumes, habits; sveita-búskapr, husbandry.
B. COMPDS: sveitar-bót, f. an acquisition to a party; þykkir oss s. at bróður þínum, he is good company, Eg. 199: a nickname, Sturl. sveitar-dráttr, m. a faction, Orkn. 180, Fms. x. 251. sveitar-drykkja, u, f. a drinking party, Hkr. i. 50, Sturl. iii. 126, Eg. 258. sveitar-gengi, n. help from a party, Háv. 40. sveitar-höfðingi, a, m. the captain of a sveit (I. 1), Eg. 272, 280, Ó.H. 205, Fms. vii. 259, Orkn. 476. sveitar-menn, m. pl the men of a community or district; þar var sett héraðs-þing með ráði allra sveitarmanna, Landn. 97; þá menn heldr enn aðra sveitarmenn, Ísl. ii. 324; vóru þeir allir sveitarmenn, Sturl. i. 146; sveitarmenn skulu leggja tíund, Vm. 36: in mod. usage, see II. 3. sveitar-rækr, adj. expelled from the country, Hrafn. 29. sveita-skipan, f. an arrangement of the country, Sturl. iii. 243. sveitar-skítr, m. a nickname, Fms. viii. sveitar-vist, f. abode in a sveit, Lv. 24.
sveita, t, [A.S. swætan; Lat. sudare], to sweat: esp. reflex., sveitask ok hafa erviði, Lv. 61; sveitask blóði, to sweat blood, Mar., Rb. 334; þá sveittisk róðan helga, sweated blood, Fms. viii. 247; sveitask viðsmjörvi, Mar.
sveita, adj. = svidda (q.v.), of cattle; sveita ok svidda, s. né sviða, N.G.L. i. 341.
sveit-búi, a, m. a man of the same sveit, a comrade, Fms. vii. 262.
sveit-fastr, adj. dwelling in a sveit (I. 1), N.G.L. ii.
SVEITI, a, m. (mod. sviti), [A.S. swât; Engl. sweat; Germ. schweiss; Dan. sved; cp. Lat. sudor] :-- sweat; blóð ok sveita, Blas. 45; spratt honum sveiti í enni, Nj. 68; konungr hafði fengit sveita, got into a perspiration, Fms. viii. 444. 2. a bloody-sweat (blóð-sveiti), Fas. i. 159. COMPDS: sveita-bora, u, f. a sweat-pore, Róm. 338. sveita-dúkr, m. [cp. Lat. sudarium], a napkin, 655 A. 3.
sveit-lægr, adj.; hann er þar s., he is entitled to alimentation there.
sveittr, adj. (or part.), in a steaming heat, Sturl. ii. 217 C, Ísl. ii. 210, Fb. i. 254; kóf-s., löðrandi s.
sveitugr, adj. = sveittr, Sturl. ii. 217, Þiðr. 229, Karl. 315.
sveitungr, m. a man belonging to a sveit (I. 1), a comrade; vil ek fylgja sveitungum mínum, ÓH. 209. 2. followers; Hrói sveitungr jarls, Fms. ix. 413; Magnúss ok hans sveitungar, M, and his men, vii. 169; jafnan skildi sveitunga þeirra á, ix. 424; sveitunga mína mun ek ekki af hendi láta, Eg. 66; sneri hann aptr með sveitunga sína, 300; heimta at sveitungum sínum, Nj. 256; hann drap mart af sveitungum þeirra, Fms. vii. 303; Snækollr ok enn fleiri sveitungar, ix. 425; at þú komir mér í sætt við sveitunga mína, my countrymen, Fb. i. 136.
SVELGJA, svelg; pret. svalg, pl. sulgu; subj. sylgi; imperat. svelg; part. solginn; since it became weak, svelgðist, Bs. ii. (in a verse of the 14th century), and so in mod. usage; [A.S. swelgan; Engl. swallow, swill; Germ. schwelgen] :-- to swallow, with acc., Ýt. 4; hræ Ólafs hofgyldir svalg, 21; at jörðin sylgi hestinn, Nj. 163; mun hón solgit hafa yrmling, Fms. vi. 350; s. sinn föður-arf, Al. 114; eitt skógar-dýr svalg hann, Stj. 219; svelgja þik, Barl. 111: to swallow, svelg hrákann niðr, Pr.; svelgr hann allan Sigföðr, Ls. 58; Eljúðnir vann solginn Baldr, Mkv. 2. with dat.; ef hann svelgr niðr þeim bita, N.G.L. i. 343; þá svelgit mér sem fyrst, Barl. 54. 3. absol.; var honum bæði meint niðr at svelga, ok svá at drekka, en meinst at hósta, Bs. i. 347: to take a deep draught, hann tekr at drekka, ok svelgr allstórum, took a deep draught, Edda 32; þeir sulgu stórum, Grett. 43 new Ed.; svelgjandi eldr, Hom. 31. II. recipr. (weak); e-m svelgisk á, to go down the wrong way, Dan. faae i den vrange strube; honum svelgðist á. III. part. solginn, hungry, Hm. 32, Haustl.
svelgr, m. [Shetl, swelchie], svelga, a swirl, whirlpool, current, stream, = röst, q.v.; var þar eptir svelgr í hafinu, Edda; sem svelgr í hafi eða Sirtes aðr Scylla, Al. 50. 2. esp. as a local name of the race in the Pentland Firth, Orkn. 276, Ó.H. 193, Fms. x. 145. II. metaph. a swallower, spendthrift; þú inn gráðugi svelgr, El. 95; hvel-svelgr himins, Edda (in a verse); vín-svelgr, a wine-swiller, drunkard: hræ-svelgr, carrion-devourer, Vþm.
svelja, pres. svelr; pret. svalði, to swell, an obsolete word, only two forms of which are recorded; gadd svelr blóðug-hadda, Edda 23 (in a verse); húfar svölðu, Edda (Ht.)
svell, n. swollen ice, a lump of ice; mikit svell var hlaupit upp, Nj. 144; svell þrútnar upp hjá garði, Grág. ii. 283; svelli ok hjarni var steypt yfir alla jörð, Fms. ii. 228: in mod. usage 'svell' is ice with solid ground beneath, 'iss' ice on water: poët., handar svell, the ice of the hand, i.e. gold; sárs, dreyra, fetla svell, 'wound-ice,' i.e. weapons, Lex. Poët.
SVELLA, pres. svell; pret. svall, pl. sullu; subj. sylli; part. sollinn; [A.S. swellan; Engl. swell; Germ. schwellen; Dan. svolne; Swed. swälla; cp. Goth. uf-swalleins = GREEK] :-- to swell; skip konungs vóru sett mjök ok sollin, of ice, Ó.H. 182; húfr svall, sjór svellr, sollit haf, sollinn sær, éli sollinn, veðr-sollinn, hrími sollinn (of the waves), Lex. Poët.: of a wound, sár þat tók at þrútna ok svella, Fms. ix. 276; sárit var sollit, ÓH. 223; hestrinn svall svá ákafliga at allan blés kviðinn, Bs. i. 319. 2. metaph. to swell, of wrath, anger; með sollinni þykkju, Mar.; sollin reiði, Al. 3; nú svall Sturlungum mjök móðr, Bs. i. 521; móðr svall Meila bróður, Haustl.; þá svall heipt í Högna, Bragi; synd hans svall, Sól. 5; sútir sullu mér, 38; sorg svall, Bs. ii. (in a verse); af slíkum hlutum svall mjök með þeim biskupi ok Ásgrími, i. 730.
svella, d, a causal to the preceding, to make to swell; svellendr, Eb. (in a verse); böð-svellendr, sveldr húfr, blown up, Fms. viii. (in a verse); sveldr af harmi, Skáld H.
svellir, m. who makes to swell, Lex. Poët.
svell-óttr, adj. swollen with lumps of ice, Fb. iii. 408.
svellr, part. qs. svelldr, swelling high; með svellu sinni. Pass. 7. 4; svellt hafði hón belti, Bs. ii. (in a verse). II. svellað, swollen with ice, Hem.
SVELTA, part. sveit; pret. svalt, 2nd pers. svaltz, Ls. 62 (Bugge); mod. svalst: pl. sultu; subj. sylti; part. soltinn; [Ulf. swiltan = GREEK; A.S. sweltan; Early Engl. swelte] :-- to die; this sense, which agrees with the use in Goth. and A.S., is disused in the Northern language and remains only in poetry; svalt þá Sigurðr, saztu yfir dauðum, Hm. 7; þat mál it hinnsta áðr hann sylti, Og. 16; björt áðr sylti, Akv. 43; hafa skal ek Sigurð mér á armi, eða þó svelta, Skv. 3. 6; þeim er sultu með Sigurði, 62; nema þú Sigurð svelta látir, 11, Gkv. 2. 3; er annan lét s., Fms. i. 258 (in a verse), ii. 271 (in a verse); soltnar þýjar, ærnar soltnar, Skv. 3. 45, 48; soltinn varð Sigurðr sunnan Rínar. Bkv. 11; aflir svelta, þeir er af bekkjar bergja drekku, Merl. 1. 7. II. [Dan. sulte], to starve, suffer hunger; ok svaltz þú þá hungri heill, Ls. (Bugge); mod., svelta heilu hungri; þó at fé svelti, Grág. ii. 328; s. í hel, or, til heljar, Fms. vi. 132, Bret. 8; soltinn maðr, Gþl. 400; hann var mjök soltinn, very hungry, Edda; sárt bítr soltin lús, Landn.; svangr ok soltinn, Fms. x. 149, and so passim in old and mod. usage.
svelta, t, a causal to the preceding, to put to death (by hunger?); svinna systrungu sveitir þú í helli, Am. 53; láta sveitask, Og. 20. 2. to starve a person, Ver. 51, Rb. 394; læsti hann í kistu ok svelti hann þar þrjá mánuðr, Edda; þá var hann sveltr svá at þau kenndu hann eigi, Landn. 205; hann svelti menn at mat, Fms. i. 1; s. sik til fjár, Nj. 18. II. reflex. to refuse to take food; hann sveltisk ok þá eigi fæðslu, Fms. x. 369: pass. to be famished, K.Á. 130.
svelti-kví, f. a pen in which one is put to starve, Grág. ii. 328, 330; reka fé ór sveltikvíum, K.Þ.K. 90.