This is page cv_b0684. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
684 VÁFOLALD -- VÁN.
vá-folald, n. and vá-foli, a, m. a vicious horse, Nj. 168. váfuðr, m. the waverer, one of the names of Odin, Gm., Edda; örváfaðr, Lex. Poët. váfur, f. pl. a wavering, tottering gait, Eg. (in a verse); elli-váfur, see elli. VÁG, f. pl. (vóg, vog), [Germ. wage], scales, a balance; einar vágir skulu ganga uni land allt, Jb. 376; pundara né aðrar vágir, Gþl. 526; hann biðr Gilla taka vágina, Ld. 30; skipta með vágum, Fms. vi. 183; réttri vág, Al. 46; vág ok mæling, Stj. 23. 2. a weight; vág mína af gulli, Flóv. 33; skálir jafna tvær vágir, 732. 18. vága, að, spelt vóga or voga; [Germ. wagen; Dan. vove] :-- to dare, venture; þann þótti mikit voga, Bs. i. 868 (Laur. S.); þó skal nú nokkut til voga, Grett. 157 new Ed.; þó skal nú þar til voga, 143 A; menn hafa opt vogat við slíkan liðsmun, 72; at þú vogir at berjast við þá, Fas. i. 450 (paper MS.); the word is freq. in mod. usage, but hardly older than the 15th century. vágan or vogan, f. hazard, risk. vá-gestr, m. a 'woe-stranger,' terrible stranger, appearing all of a sudden like a wolf among sheep, Grett. 133 A, Fms. vii. 110, v.l. vág-gríss (sounded voggrís), m. a small pimple. vá-glati, a, m. destruction, harm; hvat sem e-m verðr at váglata ( = váða), Grág. i. 431. vág-meri, f. a 'wave-mare,' a kind of flounder. VÁGR, m. [Ulf. wegs = GREEK, pl. wegos = GREEK: A.S. wæg; Engl. wave; Dan. vove; Germ. wogen; the root word is vega, to stir] :-- a wave, sea; but in this sense obsolete except in poetry; vind ek kyrri vági á, Hm. 155, Alm. 25; vágr vindlauss, a windless wave, Ýt.; þau á vági vindr of lék, Gkv. 1. 6; róa á vág, Hým. 17; vágs róði, Stor.; vágs hyrr, 'wave-flame' i.e. gold, Bragi: in prose the allit. vindr eða vágr, N.G.L. i. 34. COMPDS: vág-garðr, m. a dyke, D.I. i. 512. vág-marr, m. a wave-steed, ship, poët., Skv. 2. 16. vág-þeystr, part. wave-sprayed. vág-þrýstr, part. 'wave-pinched,' of the planks of a ship, Lex. Poët. B. [This may be a different word, connected with varra, vörr, = a lip] :-- a creek, bay, Hbl. i, 12; þeir lendu í váginn, Landn. 97; lögðu í inn ytra váginn, Fms. ix. 21; þeir liggja á vági þeim er Hjörunga-vágr heitir, xi. 122; í skerin ganga vágar, Fas. ii. 533; very freq. in Icel. II. also in pr. names, Vágr, Vágar, a fishing-place in northern Norway, whence Vága-floti, Fms. iv. 277: Vága-stefna, a fair at Vágar. Fms. iv. 277. COMPDS: vágs-botn, m. the bottom or bight of a bay, Fms. vii. 184, viii. 126. Vágs-brú, f. Bay-bridge, a local name, Fms. ix. vágr, m. [no doubt different from the preceding word, prob. qs. vargr, absorbing var into vá: O.H.G. warag; mod. H.G. ware, wærch, Schmeller; Dan. voer] :-- matter, from a sore; vella vági ok hryfi, Stj. 344; freyddi ór upp blóð ok vágr, Ísl. ii. 218; vágs litr, 677. 22. COMPDS: vág-fall, n. the running of matter, from a sore, Nj. 244, Bs. i. 319. vág-nagli, a, m. the core in a boil. vág-rek, n. [the vág- may be but a popular attempt at etymology or a misapprehension of an older form vrek or vrak, cp. 'quae cognominantur lingua Danica wrech,' Thork. Dipl. i. 3; 'wrek quoque quod specialiter nobis in toto regno retinuimus,' 97; vágrek and reki (q.v.) would then be two forms of the same word, onlv that in the Icel. law the former word is used in a more special sense] :-- in law phrase, a 'wave-wreck,' flotsom; þat heitir v. er kemr á land, manns-lík eða vara, eða fé, eða skipviðr, Grág. ii. 387; heita láta þeir v. er minnr er fjarat frá skutstafni, Ld. 76; skip braut ... í Danmörk, Danir tóku upp fé allt ok kölluðu vágrek, Fms. i. 153; of hvalreka ok vágrek, Grág. ii. 212, 359, 389, Post. (Unger) 155. vág-skorinn, part. seamed with bays, of a coast, Eg. 117, Hkr. i. 5. vákr, adj. [A.S. wâc; early Dan. vaak; cp. veykr], weak = veykr; íss mjök vakr, Fb. i. 235, Hb., MSS. vákr, m. [Ivar Aasen vaak], a weakling, Edda i. 532. vála, að, mod. vola, to wail, Barl. 20; veinandi ok válandi, Hom. 144. VÁLAÐ, n., mod. volæði, [prob. contr. = A.S. wædl = ambitus, and hence begging, poverty] :-- woe, misery, destitution; taka barn af válaði, Ísl. ii. 326; þann svein hafði Eyvindr tekit af válaði, Hrafn. 25, Bs. i. 299; látum eigi hug várn styggjask við válað þeirra, Greg. 46; ok væri honum úkunnara válaðr hans, 24; ganga á válað, to go begging, Mag. 150; kennda ek þat váloðum, at þeir fagnaði válaði sínu, Post. 209. válaðr, part. wretched; einn v. maðr hét Lazarus, Greg. 22, 46; þá komsk við inn válaði, Fms. vi. 234, viii. 251; slíkt er válaðs vera, Hm. válan, f. a wailing. vá-laust, n. adj. undoubted, certain, Geisli, Sighvat. válgna, að, i.e. volgna, to become warm, Fas. i. 84, passim in mod. usage. VÁLGR, adj., or better valgr, sounded volgr; [this word, so freq. in mod. usage, is not found in old writers (Fas. i. 84 is a paper MS.); they always use fjálgr (q.v.), identical in sense, but unknown in mod. Icel.; the mod. form, glóð-volgr, ember-hot, exactly answers to glóð-fjálgr' of the Ýt.; in-fjálgr, Hkv., must be a false reading for ú-fjálgr = ofjelg, a word frequent in the mod. Norwegian dialects, meaning 'un-warm,' i.e. cold, chilly, dismal, see Ivar Aasen; in A.S. wealg occurs in a single instance, viz. in Gregory's Pastorale of King Alfred, edited by Mr. Sweet] :-- warm, luke-warm; en með því þú ert volgr, og hvorki kaldr né heitr, mun ek út-skirpa þér af mínum munni, Rev. iii. 16; it is in rendering this very passage that king Alfred (l.c.) uses wealgh, so there can be no doubt as to the identity of the A.S. and Icel. word: passim in mod. usage, volg mjólk, volgt blóð, glóð-volgr, spen-volgr; spenvolg mjólk, milk warm from the cow. vá-ligr, adj. woful, awful, terrible; kona váliga, Am. 52; snák váligrar brákar, Fms. vi. 362: wicked, in the phrase, spyrja er bezt til váligra þegna, wicked men are best to hear of, not to see, i.e. the farther off the better, Njarð. 370. II. = [Dan. vælig = mighty], mighty; váligt virki, Fms. vii. (in a verse); válig mærðar-efni, mighty, grand subjects for one's song. Ad. vá-lítið, n. adj. harmless, doing small harm, Ls. 33, Sturl. i. 21 (in a verse). 2. very little, quite small, opp. to 'langt,' Og. vá-ljúgr, m. = vánljúgr, a disappointment; nú er er mér orðinn v. at þeim átrúnaði, Fms. ii. 151: of a person, 'hope-belying,' disappointing hope. Ad. válk, volk, n. a 'walking' tossing to and fro, esp. on sea; hitta í storma eðr válk, Jb. 390; at eigi létti váru válki fyrr enn þat er útbyrðis, Fas. ii. 516; hann þolði í þessu válki hungr ok kulda, Fms. viii. 18; vás ok válk, Stj. 514: metaph. worry, válk ok vandræði, Al. 105: válka ok vandræða, N.G.L. i. 445, MS. 4. 13; háskum ok válkum, Sks. 634: sjó-válk, sea-tossing; hand-válk, crumpling between the hands. VÁLKA (volka), að, [A.S. wealcan; Engl. walk; Germ. walken] :-- prop. to roll or stamp, but usually metaph.; Guð bölvi þér, at þú válkar mik svá lengi, MS. 4. 18; eigi hæfir gömlum karli at válka svá væna mey, Fas. iii. 62. 2. metaph., váika sik, to hesitate, Str. 37; v. e-n í ástar bandinu, 55; hví þú válkar slíkt fyrir þér, hvert ráð þú skalt taka, Fas. iii. 48; válkaðu þeir mjök lengi ráðin fyrir sér, Ó.H. 169; válkaði hann þat í hugnum ok vissi eigi hvat hann skyldi upp taka, 195. II. reflex. to roll oneself, to wallow; þeir höfðu válkask í roðru ok blóði, they had been wallowing in gore and blood, Gísl. 67; veitask ok válkask í leirinu, Stj. 72; válkask í sauri, Hom. (St.): metaph., engi vandi, er herra hans þurfti í at válkask, Str. 24; þat er þú hefir lengi í válkask, 32. III. part., fljótt er þat er skjótt er, 'válkat' þat er 'seint,' Edda (Ht.) 126. vá-lyndi, f. shiftiness, fickleness. vá-lyndr, adj. shifty; válynd veðr, Vsp., cp. Sól. 3. válæði or volæði, n. misery, = válaðr, q.v. váma, u, f. [cp. Dan. væmme = to loath, væmmilig = loathful], a qualm, ailment; þá hóf af mér allar vámur, Sturl. ii. 54. vámr, m., vómr rhymes with dómi, Ísl. ii. 50 (in a verse): a loathsome person, a word of abuse, Edda i. 532; vöndr hrökk, vámr lá bundinn, Fms. vii. 356 (in a verse). VÁN (vón, von), f., old nom. v&aolig-acute;n with umlaut, Skálda (Thorodd); old dat. vánu, with compar., see below; ónu, Ls. 36; tungan er málinu v&aolig;n en at tönnunum er bitsins v&aolig-acute;n, Thorodd: vón, spónum make a rhyme, Gísl.; ón, Am. 67, Hom. 60: dat. ónu, Ls. 36: [Ulf. wêns = GREEK; A.S. wên, cp. Engl. ween; Germ. wahn; the Dan. haab, Swed. hopp are mod. and borrowed from the Germ.] :-- a hope, expectation; er mikil ván, at ..., Fms. xi. 13; mér er ván, at ..., I expect, apprehend, that ..., Eg. 353; sem hann hafði áðr sagt á ván um, given to understand, Fms. xi. 87; eiga ván til e-s, 623. 17; allar þjóðir munu hafa ón mikla (a high hope) til namns hans, Hom. 60; slíks var ván, Nj. 5; engi ván er til þess, Eg. 157: sem ván var at, as was to be expected. Glúm. 337; vita sér engis ótta vánir, to apprehend no danger, Fms. xi. 46, Orkn. 414, Eg. 74; konungs var þangat ván, the king was expected, Fms. x. 323; þar var ván féfangs mikils, Eg. 265; ván er borin, past hope, Ld. 258; ván er þrotin, Eg. 719; ván rekin, id., Ld. 216; e-t stendr til vánar, bids fair, Eg. 173; e-t er at vánum, it is what could be expected, Nj. 255; but, eptir vonum, as good as could be expected, very good indeed; eiga e-t í vuniim, to have a thing expected; eiga barn í vánum, Grág. 2. spec. usages; ef hann görir aðrar vánir yfir land annars manns, Gþl. 449; þá er allar vánir vóru rannsakaðar, all places where it could be expected to be found, Fms. v. 216; cp. leita af sér vonina, to seek until one is satisfied it cannot be found. 3. dat. vánu, with compar.; vánu bráðara, sooner than expected, i.e. quickly, at once, Fms. ix. 408, xi. 112; vánu skjótara, x. 408; ónu verr, worse than might be expected, quite bad, bad indeed, Ls. 36; yrkja kann ek vánu verr, Mkv.; vánu betr, well indeed; vita e-t vánu nær, to know quite, Sks. 183 B. II. eccl. hope, N.T., Pass., Vídal. passim. III. in a few instances, esp. in a few compds (vánar-völr, see below), ván seems to denote despair, cp. also the name of the myth. river Ván, despair, agony: Ván and Víl were the rivers produced by the slaver from the mouth of the fettered wolf Fenrir, who is hence called Vánar-gandr, the