This is page cv_b0691. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
VEIMILTYTA -- VEKJA. 691
höndina ina veilu, an ailing hand, Bs. i. 462; líkþráir ok veilir, Hom. 87. 2. metaph., í lyndi veill, guileful, Þryml. 22; inn veili Parcival, Art. 32. II. Veili, a nickname, Bs. i. 14. veimil-týta, u, f. [cp. Dan. vimmel-skaft = the handle of an auger], prop. a 'wimble-stick,' i.e. a crooked stick; but only used, 2. metaph. a crooked, weakly, thin thing or person; hann er mesta veimiltýta. vein, n. a wailing. VEINA, að, [Germ. weinen], to wail, Greg. 51, Fms. v. 122; þeir veinöðu ok mæltu, vei oss vesölum ! Stj,; veinaði sér sú sál, Hom. 155, Karl. 293; veina sik ílla, D.N. iv. 90. II. [perh. a different word, qs. vreina; see reini; Engl. whinny], to whinny, neigh, of a mare; þú bræktir sem geit blæsma ok veinar sem metr, Fb. ii. 364. veinan, f. a wailing, Ísl. ii. 133; veinun ok gaulun, Fms. v. 90; væl ok veinan, Orkn. 78; æ, þat er veinon kallað, Skálda 171. veipa, u, f. [Ulf. waips and wipja = GREEK], a kind of wimple or woman's hood, Edda ii. 494. veis, interj., qs. vei sé, see vei. VEISA, u, f. a pool, pond of stagnant water, cesspool; þá reið hann í eina hverja veisu, Fb, i. 354; stóðu Birkibeinar í veisu nökkurri, Fms, ix. 517, v.l.; fyrir ofan veisuna, viii. 191; var veisa ein yfir at fara, Grett. 161 A; veisu-galti, a cesspool-bog, a nickname, Þórð., freq. in mod. Icel. II. the name of a farm, Lv. 80; Veisan is the name of a tarn at Lister in Norway, Fritzner s.v. Veisu-menn, m. pl. the men from Veisa, Lv. 82. veit, f., pl. veitr, qs. vreit, a trench, = veita, D.N. iv. 198. 2. a narrow lane in a town, N.G.L. ii. 243, Munk. 83. VEITA, t, [Dan. yde], to grant, give; veita far, to give a man a passage, Grág. ii. 268; veita e-m lið, to give one help, assist (lið-veizla), Fms. xi. 27, 121; veita hjálp, aðstoð, huggun, to give help, comfort; veita grið, trygðir, várar, etc., passim; veita manni fyrir Guðs sakir, to give alms, Gþl. 274; konungr veitti honum skatta alla, condoned, remitted, Fms. i. 120: absol. to help, assist, þeir veittu Giziri hvíta at hverju máli, Nj. 86; veita frændum þínum ok mágum, 226; hann veitti þeim Ingólfi (in a battle), Landn. 32. 2. veita veizlu, to give a feast, Nj. 6, Fb. ii. 177, 301; veita brúðkaup e-s, to hold a wedding; veitti hann brúðkaup þeirra um vetrinn þar at Helga-felli, Eb. 142, Fms. x. 47; veita útferð e-s, to hold an 'arvel,' funeral feast. Fas. i. 387; konungr veitti Jól í Björgyn, Fms.; veita Jól sín, Fb. iii. 274: also absol. to give a feast or entertainment, konungr veitti sveitungum sínum, Fms. ix. 340; veita stórmannliga, Eg. 62; konungr skyldi veita í þeim tveim tréhöllum ... lét konungr þar veita í, Fms. x. 13. 3. to give a grant, grant a fief; Sveinn veitti Eireki Raum-ríki, Fms. iii. 15. 4. to grant a request, allow, permit; þat munu vér nú veita þér, Ld. 218; veita e-m eina bæn, Fms. i. 12; eigi mun ek þat veita ykkr, Eg. 95; konungr kvaðsk veita mundu, 86; veitti hann þeim at vígja Jón, Fms. vii. 240. 5. of a performance; veita e-m þjónustu, Eg. 112; veita e-m nábjargir (q.v.), Nj. 154; veita tíðir, to perform the service, 195; veita sér afskipti, to take part in, Grág. ii. 241; veita e-u áhald, to lay hold on, Fms. x. 393; veita umbúð, to manage, Nj. 115; veita formála (= mæla fyrir), Eg. 389; veita órskurð, to give a decision, 281; veita tilkall, to claim, Grett. 88; veita þögn, to be silent, Fms. x. 401; veita e-m atför, heimferð, to make an expedition against one, i. 54, Eg. 73; veita atsókn, to attack, Nj. 124; veita áverka, to inflict a wound, 98; veita áþján, to tyrannise, Eg. 47; veita e-m vegskarð, Nj. 118. II. spec. usages; e-t veitir so and so, a thing turns, proves (hard, easy); veitti þat flestum þungt, it proved hard, difficult, Eg 754; keisaranum veitti þungt, the emperor had the luck against him, Fms. i. 121; e-t veitir ervitt, Nj. 171; ok hefir oss ervitt veitt, it has been hard work indeed, 117; ervitt hafa draumar veitt, dreams have been hard, Ld. 270; þeir börðusk, veitti Geirmundi betr, G. carried the day, Landn. 125: the phrase, honum veitir ekki af, he has nothing to spare. 2. to happen; þat verðr ok veitir optliga, it often happens and comes to pass, Stj. 38; veitir þat jafnan, at þeir fá ..., Js. 53; nú kann veita þat stundum, at bændr fá eigi vinnu-menn, Jb. 373; því veitir þat allopt, at þeir fá fyrst mann-skaðann, Gþl. 169; ef honum veitir þat optarr, N.G.L. i. 11. III. recipr. to give, grant to one another; þeir veittusk at öllum málum, backed one another, Lv. 36; vit Egill munum nú veitask at, Eg. 425. IV. pass., a Latinism, to be given, 623. 20, H.E. i. 514; yðr skal fyrr veitast öll þjónusta, Fms. vi. 48, 94, xi. 309. VEITA, t, qs. vreita, probably different from the preceding word, [see the following] :-- to make a trench, make an aqueduct, lead water, with acc. and dat.; hann veitti sjáinn í gögnum háva hálsa, Al. 93; veita vatn, göra stíflur, grafa engi sitt, veita svá vatn á engit, Grág. ii. 281; grafa mikit díkit ok veita vatni í á eptir, Fb. ii. 124; veita vötnum, Grág. (Kb.) ii. 97; but a few lines below, ok skal eigi þá (acc.) veita, ef menn veita merki-vötn; so also, Grímr veitti honum (the brook) á eng sína ok gróf land Ljóts, Landn. 145; hann veitti vatnið (þau vötn veitti hann, v.l.) með fjölkyngi austr fyrir Sólheima ... síðan veitti hvárr þeirra vötnin frá sér, 250, 251, freq. in mod. usage, but then always with dat. II. reflex., in the following passages the word may be vita ..., q.v.; einn stjörnu-veg, hverr upp ríss af sjó Frisiæ, ok veittist (trends) meðal Teuthoniam ok Galliam, Karl. 129; ok hefir hann (acc.) undan veitt, turned him to flight(?), Bret. 66; veitir vatn til sjóvar, rivers trend towards the sea, Grág. veita, u, f., qs. vreita, dropping the r, [akin to reitr, rít, q.v., the root word; A.S. wrîtan = to trench; this is borne out by the mod. Norwegian forms as stated by Ivar Aasen, veit in Sogn, but vreite in Thelemarken; reite near Mandal] :-- a trench, ditch; of vatn-veitur, of water-trenches, aqueducts, Grág. (Kb.) ii. 97; eigi skal hann annarra lönd meiða í veitunni, ... of veitu-garða, trench-ditches, Grág. ii. 281; eigi á maðr at göra veitur í landi sínu svá at hann spilli landi eða engi manns þess er fyrir neðan býr, 282. veitall, adj. giving freely, open-handed; veitall af penningum, Fas. i. 443; ó-veitull af e-u, Bs. i. 415. veitandi, part. a giver, Edda i. 456. 2. a helper; veitendr, Fms. vi. 34; veitendr at máli þínu, Háv. 44. veitari, a, m. a giver, donor, H.E. i. 499, Stj. 23. veiti-engi (qs. vreiti-engi), n. a trenched meadow, Háv. 35 new Ed. veiting, f. a grant, gift, Bs. i. (Laur. S.) 2. in mod. usage an appointment to a living, brauða-v., etc. veiting (qs. vreiting), f. a trenching, leading of water; vatns-veitingar. veizla, u, f. [veita], a grant, gift, allowance; veizla eilífrar sælu, ... hafa e-t at veizlu Guðs, Hom. (St.); veizla ölmusu-görða, Hom.; gefa stórar gjafir ok veizlur, Stj. 64. 2. help, assistance, backing, Hom. 140; varðar honum ekki sú veizla, Grág. ii. 13; kynlig v. ok at íllu mun verða, Lv. 7; til heilla sátta ok hollrar veizlu, Grág. ii. 21; öll miskunn ok v., 623. 21; ek sé mik nái fátt mega göra þat er veizlu munr sé í, Fas. ii. 437 (lið-veizla). 3. an entertainment; veita göngu-mönnum engar veizlur nema til skúa aða fata, Grág. i. 454: a treat, feast, banquet, Ó.h. 112; góð veizla, Nj. 6; virðulig veizla, Ld. 186; skörulig veizla, Eg. 44: of a wedding feast, 30 (mod., brúðkaups-veizla), very freq. in mod. usage. II. as a law term, the reception or entertainment to be given to the Norse king, or to the king's 'landed-men,' or his stewards, for in olden times the king used to go on a regular circuit through his kingdom, taking each county in turn; his retinue, the places of entertainment, and the time of his staying at each place, being regulated by law; this was called 'veizla' or fara at veizlum, taka veizlu; as also, búa veizlu móti konungi; hann lét bjóða upp veizlur þar sem konungs-bú vóru, Ó.H. 35; Óláfr konungr fór útan um Hringa-ríki at veizlum, en er veizlur endusk eigi fyrir fjölmennis sakar, þá lét hann þar bændr til leggja at auka veizlurnar, 61, cp. 59, 111, 173; taka veizlur, Fagrsk. ch. 11, see also Har. S. harðr. ch. 110 (Fms. vi), ch. 23, 92, Eg. ch. 11, 18, Hem. þ., Ólafs S. Kyrra ch. 4 (Fms. vi. 442), and passim in the Fms. 2. a royal grant, revenue; fékk konungr honum veizlur miklar, Eg. 27; hann hafði af konungi veizlur allar, þvílíkar sem Brynjólfr hafði haft, 31; Hrærekr ok Guðlaugr höfðu veizlur stórar um Sogn ok um Hörða-land, Fms. i. 6; en með því at hann hafði eigi miklar veizlur þá varð honum féfátt, viii. 272; þér munut ráða veizlum yðrum, xi. 237; hann hafði áðr alla (sýslu á Hálogalandi) suma at veizlu suma at léni, partly as a grant, partly as a fief, Ó.H. 123; en veizlur konungs hafði hann miklu minni enn fyrr, 111; húskarlar konuugs er hafa fé af konungi í veizlur, sumir tólf aura, sumir tvær merkr, Sks. 261; tólf marka veizlur, Fms. vi. 266. B. COMPDS: veizlu-búnaðr, m. preparation for a feast, Fms. vi. 146. veizlu-dagr, m. a banquet-day, Bs. i. 791, Sturl. ii. 58, Stj. 199. veizlu-fall, n. the failure of a feast, Fms. vi. 95. veizlu-fé, n. a fee, money paid in lieu of veizla (II), Fagrsk. ch. 11. veizlu-gjald, n. = veizlufé, Fms. x. 184; hann (the king) tók veizlugjöld norðan ór Dölum ok víða um Heiðmörk, Ó.H. 63. veizlu-gjöf, f. a grant, D.N. ii. 25. veizlu-görð, f. a feast-giving, Fs. 13. veizlu-höll, f. a banqueting hall, Fms. x. 154. veizlu-jörð, f. land held as a grant, N.G.L. i. 47; ef maðr selr v. sína þá verðr hann þjófr at, 85. veizlu-kirkja, u, f. a church, the patron or rector of which had to entertain the bishop at his visitations, D.N. iii. 39. veizlu-maðr, m., in Norway, an endowed man, holding grants from the king, Gþl. 108; lendir menn ok veizlumenn allir, N.G.L. ii, Hirðskrá ch. 36: but in Icel. it means a pauper living upon charity, hér á at vera v. kvengildr, Pm. 121, Ám. 14. veizlu-skali, a, m. = veizluhöll, Hkr. i. 90. veizlu-skylda, u, f. the duty of entertaining (see veizla II), D.N. iii. 10. veizlu-spjöll, n. pl. the spoiling of a feast; göra v., Fas. i. 445 (of a peace disturber). veizlu-stofa, u, f. = veizluhöll, Fms. vi. 440, vii. 317. veizlu-sveinn, m. a charity boy (= mod. niðr-seta), Nj. 15. veizlu-taka, u, f. the receiving a veizla (II), Fagrsk. ch. 32. veizlu-upphald, n. a maintenance, H.E. i. 258. VEKJA, vek, poët. vakði, later vakti; subj. vekði (vekti); part. vakiðr, Post. 236, l. 8, vaktr, vakinn: with neg. suff. vekk-at ek, I wake (you) not, Bm. 1: [Goth. wakjan; A.S. weccean; Engl. waken; Germ. wecken; Dan. vække] :-- to waken, rouse from sleep; hón gat varla vakit þá, Fms. i. 9; vöktu konurnar hann, ix. 24; var hann vakinn, Ld. 214; þorði engi at vekja hann, Ó.H. 72, 122; konungi þótti heldr snemt at v. herinn, ... þá vaknaði liðit, 207; þá vakði Finnr konung, 210; hann bannar þat hverjum manni, at hann se vaktr, Fms. iv. 274; Jesús Kristr vekr þik,