This is page cv_b0707. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
VILLATTA -- VINDHALS. 707
if ..., Gísl. (in a verse); villtar rúnir, falsified. Am. 9; rísta villt, to write falsely, mis-write, 12; allr lands-lýðr syrgði hann villtan, Hkr. i. 102 (Fms. x. 379). II. reflex. to go astray, miss the way; kenndi þá hvárr öðrum þat er þeir höfðu villzk, Bs. i. 288; hafði hann villzk ok snúisk frá guði, Fb. ii. 392; nú villask þeir þaðan á braut, Grág. ii. 312; þá er frá honum villtisk, 192: with gen., nú villtusk þeir vegar, lost the road, Fms. ii. 77; villisk er nú vegarins, Valla L. 217; villtusk hundarnir farsins, the hounds lost the track, Hom. 120. 2. metaph., þat verðr mörgum manni, at um myrkvan staf villisk, Eg. (in a verse); ef þeim villask váttar, Grág. ii. 209; villtusk allir spådómar, Rb. 381; ok er svá villt fyrir mér (I am so bewildered) at ek veit eigi frá mér, Háv. 56; þeim öllum villtisk sýn, at engi þeirra mátti finna hann, Fb. ii. 385; villtisk hann mér ok mátti ek eigi finna hann, Karl. 309; hón villtisk öll frá mér (she forsook me quite) ok lagði hón íllt fyrir sik, Clem. 137. villátta, u, f. = villiátt, a false direction, bewilderment; ef maðr gengr á villáttur á mörk ..., ganga á mörk ok villáttu, N.G.L. i. 393, 400. villi-, in COMPDS: villi-átt, f. a false direction, Sks. 1, 4, v.l. villi-bráð, f. [mid. H.G. wilt-prât; Germ. wild-pret, -braten] :-- venison, Stj. 80, 160, Fas. iii. 274; in western Icel. a kind of minced-meat is called villibráð (= kæfa, q.v.) villi-dýr, n. a wild beast, Sks. 50, Stj. 18, Barl. 81. villi-eldr, m. wild-fire, Edda 34. villi-fygli, n. a wild fowl, Karl. 472. villi-færr, adj. bewildering, difficult to find the way: þeim var villifært til bæjarins, Bjarn. 53. villi-gata, u, f. a wild path. villi-graðungr, m. a wild ox, Art. 78. villi-göltr, m. a wild boar, Stj. 80, Karl. 472. villi-ráða, adj. bewildered, confused, Róm. 226, Eg. 389. villi-sauðr, m. a wild sheep, Karl. 246. villi-skógr, m. a wild forest, Karl. 71. villi-ský, n. a bewildering cloud, Hom. 47. villi-stigr, m. a wild path, Barl. 50, Stj. 637, Sks. 1, 616, Fms. viii. 48, v.l. villi-svin, n. a wild boar, Fms. x. 88, Karl. 10. VILLR, adj. [Ulf. wilþeis = GREEK; A.S., Engl., and Germ. wild; O.H.G. wildi; Dan.-Swed. vild] :-- wild; hverfa af villum götum, from wild (false) paths, Sks. 4. 2. bewildered, erring, astray; þeir urðu villir á hvára hönd þeim sjór skyldi liggja, Landn. 215 (Hb.); þá ferr þú eigi villr, 625. 75; bera e-t villt upp, to report it wrong, Trist.; dag-villr, N.G.L. i. 400; villr á mörkum, Fms. iii. 56. 3. with gen., þá varð ek villr vega, Hm. 46; villr ertú vegarins, Fas. iii. (in a verse); en þeir villir fari sinna heimhama, Hm. 156; fara daga villt, to confuse the days, to take e.g. Thursday for Friday; also verða daga-viltr; so also átta viltr, confused as to the 'airts' or quarters of heaven, e.g. whether south or east. 4. neut., fara villt, to go astray, Fb. i. 131. vil-mál, n. = vilmæli, Skv. 3. 12. vil-mæli, n. a kind word, word of good will; bréf með vilmælum ok gjöfum, Stj. 676; hafa vilmæli við e-n, Háv. 50; nú var svá komit at Steinn heimti þessi vilmæli af Ragnildi, Ó.H. 114: völu vilmæli, Hm. 86. vil-mæltr, part.; vera e-m v., speaking well of a person, Róm. 298. vilnaðr, m. a joy, comfort; þat eina var veslum til vilnaðar, Al. 57. vilnan or vilnun, f. = vilnaðr; styrkrleik vilnunar, ... heilsu fyrir vilnun, Greg. 46; iðrask með vilnan, to repent with hope, Hom. 78; vera í góðri vilnun, in good cheer, Sks. 168 B; vænta sér engrar vilnunar, Al. 109: in mod. usage, favour; ör-vilnan, despair. vilnask, að, to hope for a thing, deem so and so of it, with gen.; vilnumk ek þess nú, at ..., would that, Vkv. 29; þó vilnumk ek hins, at ..., Fbr. 213; vilnaðisk hann jafnan Guðs miskunnar, en tortryggði aldri, Fms. v. 152; mun ek þess vilnask at hamingja mun fylgja, Fs. 23; vilnumk ek ok gleðjumk ek af Dróttins várs gæzku, 655 xxxiii. 3. 2. act. in mod. usage, to favour, make concession to one; vilna e-m til or vilna e-m í, to remit, a debt or duty. II. er honum mikit í því vilnað, it will do him good, 'tis a favour to him, Clem. 57; þau ein kaup höfðu þeir við áttzk, at þeim var eigi vilnað í, Ölk. ch. 1; ör-vilnask, to despair. vilpa, u, f. a cesspool, a word freq. in mod. usage, but not recorded in old writers. vil-reitni, f. = vilnaðr, Hom. (St.) vilt, n., part. from vilja, wished, desired; era sá vinr öðrum er vilt eitt segir, he is no friend who only speaks as one wills, Hm. vil-yrði, n. a favourable word, promise. vilza, u, f. matter out of a sore; vogr ok vilsa. vim or vím, n. giddiness, a swimming in the head, wavering, as if out of one's senses. vimarr, m. one who waves or brandishes (Lat. vibrator), Kormak. vimpill, m. [Old Engl. wimple], a 'wimple,' a kind of hood, veil, Edda ii. 494. vimul, f. = vimarr; in geir-vimul, name of a Valkyrja, Gm., Edda. Vimur, f., gen. Vimrar, [cp. Germ. wimmern], the name of a myth. river, Edda 60, Lex. Poët. VIN, f., gen. vinjar; [Ulf. winja = GREEK, John x. 9; A.S. wine = a pasture; O.H.G. wini; see Grimm's Gramm. ii. 55, 56] :-- a meadow; nú görir hann sér hús ok hagi (perh. haga) ok vini (a house, a pasture, and a 'vin') þá skal biskup eigi taka hann ór setu sinni, N.G.L. i. 9: this ancient word also remains as appellative in vinjar-spann and vinjar-toddi, the technical name for an old Norse tax payable by every household, Ó.H. (see spann and toddi). II. freq. in Norse local names, Björg-vin, Sand-vin, Leik-vin, Horn-vin, Hellu-vin, Enda-vin, Skerf-vin, Töð-vin, Skað-vin, Dal-vin, Döl-vin, Vað-vin or Vöð-vin: usually altered into -yn, Björg-yn (-ynjar), Þópt-yn, Bambl-yn, Töð-yn: or -in, Leir-in, Ullar-in: or -ini, Vöð-ini, Döl-ini, Sköð-ini, Bónd-ini: lastly into -en, Berg-en: so also Skand-in qs. Skand-vin, cp. Scandinavia qs. Scand-in-avia. In Icel. these names are unknown, -- shewing that as early as the time of settlement the word had fallen into disuse as an appellative, see Munch's Norg. Beskr. (pref. xii, xiii). vin, m. = vinr, q.v. vina, u, f. a female friend, Lat. amica; vinur ok kunn-konur, Greg. 33; trygg vina, Al. 92, Art. vinast, að, recipr. to fondle one another, i.e. to pair (sexually, Dan. parres), esp. of birds; fuglar vinast með sætum söng sízt verða þessum dægrin löng, Bb. 1. 18; mátti svo vinast hvort eitt par, 2. 29 (of fishes). vinátta, u, f. friendship, Nj. 81, Eg. 96, 170, Hrafn. 23, Stj. 171, Ó.H. 126; forn vinátta, Eb. 32, passim in old and mod. usage: vináttu boð, a friendly offer, Hkr. ii. 207; vináttu kærleikr, affection, Stj. 38; vinúttu bragð, a friendly turn, Nj. 228; vináttu góðvili, Stj.; vináttu heit, a promise of friendship, Fms. vii. 18; vináttu kveðja, a greeting of friendship, Sturl. ii. 108; vináttu mark, -merki, a token of friendship, Ó.H. 125, Fms. iv. 280; vináttu-mál, a message, intercourse of friendship, Nj. 18, Fms. i. 53, xi. 229, 249. vináttu-liga, adv. a friendly manner, Dipl. ii. 11. vináttu-samliga, adv. in friendly wise, Dipl. i. 3. vináttu-samligr, adj. friendly, amicable, H.E. i. 388, Bs. i. 712. vin-beina, n. = viðbeina, Bs. i. 367. VINDA, pres. vind, (vin'g = vind ek, Grett. in a verse, ving ek háls af kjúklingum); pret. vatt (Dan. vandt), vazt, vatt, pl. undu (vundu); subj. yndi; part. undinn: reflex., pres. vizt, and pret. vazt, see below: [Goth., A.S., and Hel. windan; Engl. wind; Germ. winden; Dan. vinde] :-- to wring, twist, Fas. ii. 525; vinda klæði, to wring (wet) clothes, Ld. 46; en er hann kom í eyna vatt hann klæði sín, Eg. 219; vóru allir vátir, settusk þeir niðr við eldinn ok tóku at vinda sik, Eb. 274; hann vatt þar ór skál fulla vatns, Stj. 392; hann tók til fjötursins ok vatt hann í sundr, Fms. xi. 289; hann vatt ljáinn í sundr milli handa sér, Fb. i. 522. 2. to wind; ok undu svá tréit allt at rótinni, Fms. v. 286; vinda vef, to wind the woof; vindum vef Darraðar, Darr.; vinda segl, to hoist sail; undu þeir segl sín, Orkn. 356, Fms. ii. 176; vindit þá upp akkeri yður, to wind up the anchor, weigh it, Fb. iii. 384; vindum af ræfrit af skálanum, Nj. 3. to twist; þær ór sandi síma undu, Hbl.; salr undinn orma hryggjum, Vsp.; Ulfarr vatt við skegginu, U. twisted his beard (Germ. 'sich den bart streichen'), of a person being flattered, Eb. 164; höfði vatt þá Gunnarr ok Högna til sagði, G. turned his head round and spoke to H., Akv. 6. 4. to put, thrust; Eyvindr vatt þá miklu horni í hönd Sveini, E. thrust a big horn (cup) into Sweyn's hand, Orkn. 248; hón vatt upp skriðljósi, hoisted up a lantern, Nj. 153; vili sá er ymsu vindr fram, that puts forth various things, 677. 8; greip á stafni, vatt með austri upp lög-fáki, he launched the boat with the water in her, Hým. 27. 5. to throw, hurl; svipti hón blæju af Sigurði, ok vatt (á) vengi, fyrir vífs knjám, and flung it on the ground, Gkv. 1; svá segja menn at Friðþjófr hafi undit elda-skíðu í næfrarnar, F. hurled a burning brand on the roof, Fas. ii. 87. II. reflex. to turn oneself, vindask við; þá undusk hestar af götu (they strayed from the road) ok vöfðusk í taumum, Mart. 131; vizk eigi þat (vinnz, v.l.), that will not go amiss, will not fail to pass, Ó.H. 208 (in a verse, cp. Fms. v. 6l, v.l. 4); nú mun ok endr undit þessari frásögn, to turn back in the narrative, Orkn. 202. 2. to make a quick movement, turn quickly; en er Helgi sá þat, þá vizt hann undan þeim, Fms. viii. 75, v.l.; Jökull vazk (vazt) við hart ok féll skíða-hlaðinn, Fs. 42; ok nú vizt (i.e. vizk) hann við hart, svá at spjótið gékk af skaptinu, Fas. i. 239; í því kemr Þorgerðr inn, ok vizt Helgi við fast ok fellr ofan af þilinu, Gísl. 47; ok er minnst er vánin vizt Gísli við ok hleypr upp á hamar, 70. 3. part. undinn, wound, twisted; undinna festa, twisted moorings, Edda (in a verse); ljós-undinna landa linns, the bright-twisted serpent-land, i.e. gold (A.S. wunden gold). vinda, u, f. a hank of yarn; vindur er hafa skal í vef, Fbr. 58. vindandi, f. [vend], a gramm. term, implying the use of the old letter 'vend' in spelling v-rungu, v-rangr, v-reiðr, see introduction to letter R; sem þá at v sé af tekit fþessu nafni 'vrungu,' því at Þýðerskir menn ok Danskir hafa v fyrir r í þessu nafni ok mörgum öðrum ok þat hyggjum vér fornt mál vera, en nú er þat kallat vindandin (vindandi in) forna í skáld-skap, því at þat er nú ekki haft í Norrænu-máli, Skálda 189 (in the treatise of Olave Hvíta-skáld). vinda-spíka, u, f. = vindáss, Fas. iii. 232, v.l. vind-auga, n. [from vindr, m.; A.S. wind-eâge; Engl. window; Dan. vind-ue] :-- 'wind's-eye,' a window, Grág. ii. 286, Sturl. i. 155. vind-áss, m. [Chaucer windas], a winding-pole, windlass, N.G.L. i. 335, Ó.H. 28, Nj. 115, Fas. iii. 232. vind-háls, m. the 'winding-neck,' the twisted ornamental work at a ship's prow and stern, Björn.