This is page cv_b0714. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
vetra gamall, óxu þó eigi mjök v. hans, Sd. 176; heill í sínum vitzmunum, in one's full senses, D.N. (phrase in wills); eigi er jafnkomit um vitzmuni með ykkr, Fb. ii. 43; freq. in mod. usage. 2. = vit, the five senses; allra vitsmuna, augna, heyrnar ..., Hom., St. (rare).
vit-stola, adj. 'wit-stolen,' insane, Fas. iii. 300: freq. in mod. usage, = wild, frantic; cp. ham-stola.
vit-stolinn, part. = vitstola, Fms. vi. 198, K.Á. 120, Stj. 153; vitstolnir menn ok vanaðir, N.G.L. ii. 300.
VITT, n. [akin to vita], witchcraft, charms; engi maðr skal hafa í húsi sínu staf eðr stalla, vitt eðr blót, N.G.L. i. 383; engi maðr má trúa á vitt eðr blót, eor rót, 389; ok draptu á vitt (vætt Cod.) sem völur, Ls. 24; vitta-vættr, a bewitched wight, a wizard, witch, Ýt.
vitta, ð, to bewitch, charm; vitti hón ganda, Vsp., cp. vitka.
vitta-fullr, adj. full of charms; belgr vittafullr, a bag filled with charms, Kormak., cp. Þorf. Karl. 374 (see taufr).
vittlingr, m. a witling, simpleton, Krók. 6 new Ed.
vittugr, adj. skilled in witchcraft; nam hann vittugri valgaldr kveða, Vtkv. 4.
vittull, m. a wittol, simpleton; in mann-vitull (q.v.), Ísl. ii. 340.
vitugr, adj. [Engl. witty], clever; vitugr ok snjallr, Fms. viii. 390 (v.l.), Fagrsk. 14; svá vitugir, at þeir kunni at ráða fyrir orði ok eiði, Grág. ii. 46.
vitu-ligr, adj., in ú-vituligr.
vitund, f. conscience (see vitand). II. ekki vitund, not a whit.
vit-vandr, adj. requiring cleverness, Konr.
vixtr, part. [see vitka], bewitched; at hann myndi vixtr vera, ok eigi svá vitandi sem hann skyldi (sem hann myndi vixtr verða eða óvitandi, v.l.), Fagrsk. 32.
viz, adv. far, widely; see víðr II.
vizka, u, f., qs. vitska, [vit], wisdom, Fas. i. 392; sýnit vizku yðra, 623. 29; kraptr ok v., Barl. 99; gef honum vizku þíns helga anda, 100; skildi konungr þat af vizku sinni, at ..., Ó.H. 98; er þat eigi undarligt at gæfa fylgi vizku, 123, passim; vizku-bragð, a wise contrivance, Fær. 157; mikill er vizku-munr orðinn, Nj. 36; vizku-tré, the tree of knowledge, 671. 6: freq. in mod. usage, Jesu óx aldr og vizka og náð, N.T., Pass., Vídal.: ú-vizka, foolishness; sér-vizka, q.v. COMPDS: vizku-liga, adv. wisely, Barl. 98. vizku-ligr, adj. wise, Sturl. iii. 246, v.l. vizku-maðr, m. a wise man, Fms. vi. 204, x. 170.
vizkr, adj. clever, sensible; vizkan (Cod. viþcan) mann, Fms. x. 405; kona knó ok vel vizk, Bs. i. 345.
ví, ví, ví, interj. expressing the twittering of a young bird.
VÍA, að. to twitter, of young birds in the nest; og víðka kokin vesallig, víandi láta mata sig, Bb. 2. 25.
vía, u, f., mostly in plur. víur, the eggs of flies in blown meat, freq. in mod. usage.
vía, að, to blow meat, lay eggs, of flies (Lat. verminare), also to swarm; prob. akin to úa, ýja (qq.v.), to swarm.
víða, adv.; víðar, víðast, widely, far and wide, in many places; sá víða ratar, Hm.; fara víða, Eg. 41; víða um lönd, 32; hann skal svá víða vargr heita, sem ..., Grág. ii. 169; hann var víða blár, Fs. 141; víða ónumit land, 18; víða um heiminn, Anal. 39; um Agðir ok víðar, Eg. 32; um allt Hálogaland ok viðarr, Fas. ii. 161; sem víðast er veröld bygð, the farthest, Grág. ii. 169; víðast um veröldina, 'widest in the world,' cp. the wide world, Edda (pref.): with gen., víða veraldar, Stj. 43, 2. metaph., hann ló víða, lied in many cases, Nj. 270; þykkir mér víðast (in most instances, mostly) sakir hafa til verit, Orkn. 120; víðast hvar, in most cases or places; það er víðast hvar rétt, it is correct in most parts.
víða, d, to widen; brant ísinn ok víddi vökna, Bs. i. 346; var brotinn íssinn ok vídd vökin, 319.
víðátta, u, f. wideness, openness, of a district, Sks. 504; á víðáttu sléttra hafa, 506; víðátta jarðar, 549; víðáttu skáldskapr, loose, libellous poetry, Grág. ii. 150.
vídd, f. width, wideness, extension; breidd, vídd, lengd, Fms. x. 272; svá vitt land at þat var mikil borgar-vidd, of the size of a large town, Fas. i. 289; víðr sem stakkgarðs-vídd, Bs. i. 669.
víðerni, n. width, widening, extension; innan þess víðernis, H.E. i. 467; mátti þat varla standa fyrir víðerni Kristninnar, it could not hinder the widening of the Church, Mar.
víðga, að, = víðka, Mar.
VÍÐIR, m. [A.S. wiðig; Engl. withy; cp. Lat. vitis ], a willow, Edda (Gl.); þat er vex á víði, Pr. 474: in Icel. esp. willow-scrub, dwarf-willow, salix repens, fjalla-grávíðir = salix alpina glauca; bein-víðir, q.v.; loð-víðir or kotuns-víðir, the cotton-willow; haga-grávíðir, salix repens, Eggert Itin. ch. 267; used for thatching (cp. taug-reptr, Hm.), but esp. as fodder; many local names are derived from this plant: Víði-dalr, -nes, -hjalli, -ker (see kjarr), -skógr, Landn., Fs., map of Icel.: Víð-dælir, men from Víðidalr (whence the family name Vidalin, descended from Arngrim lærdi). COMPDS: víð-dælskr, adj. from Viði-dalr, Sturl. iii. 263. víði-hæll, m. a peg of willow; þeir hrukku fyrir sem viðihæll, as a willow-twig, Fms. iv. 250. víði-rif, n. the picking willow-twigs for fodder, Sturl. i. 195 C.
víðir, m., poët. the wide sea, the main, Lex. Poët.; freq. also in mod. ballads, cp. Úlf. 2. 29.
víðka (sounded víkka), að, to widen, Bb. 2. 25; dalrinn víðkar, Bárð. 173; víðkast, id., Stj. 163.
VÍÐR, víð, vítt, adj., compar. víðari, superl. víðastr; [A.S. wid; Engl. wide; Germ. weit; Dan. vid] :-- wide, large, of extension; víðr ok rúmr sjór, Stj. 78; víðir skógar, Eg. 130; víð mörk, 57; víðan skjöld, Stj. 461; víða öxi, Sturl. i. 63; pallar svá víðir, at ..., Grág. i. 4, passim: allit. phrase, á víða vega, wide abroad, broadcast, Sdm. 46; víðs vegar, in all directions, being scattered about; flýja víðs vegar, Fms. ii. 217, vi. 87; dreifask víðs vegar, Eg. 530. 2. neut.; yfir Noregi svá vítt sem Haraldr inn Hárfagri hafði átt, Fms. v. 238; nú brennr víðara enn hann vildi, Grág. ii. 295; áin féll miklu víðara, Stj. 284; nema hann hafi hross lengr eða víðara, more widely, for a greater distance, Grág. i. 433; um allan Noreg ok enn miklu víðara, Hkr. i. 71; um allt Hálogaland ok þó víðara hvar, Fas. ii. 504; förum heldr víðara til, Fms. vi. 151; leggja eld í Hallvarðs-kirkju ok víðara (in more places) í bæinn, vii. 212. II. víðs, gen. used as adverb, mostly spelt viz, very far, full; enn er hann vildi tala hann þá var hann víðs fjarri, very far off, Edda i. 344 (Cod. Worm., vitz Cod. Reg.); viz ramligr, full strong, Merl. 2. 50; viz errilig, very fierce, Fms. vi. 169 (in a verse); viz mörg ekkja, full many a widow, Mork. (in a verse).
B. COMPDS: víð-bláinn, m. the wide blue, poët, the heaven, Edda. víð-bygðr, part. wide-peopled, Lex. Poët. víð-faðmr, adj. wide-fathoming; víðfaðmara ríki, Fms. v. 344; víðfaðmi, nickname of an ancient conqueror (the Danish king Ivarr Víðfaðmi), Skjöld. S., Landn. víð-feðmir, m. wide-fathomed, name of one of the heavens, Edda (Gl.) víð-fleygr, adj. wide-flying, Sks. 78, Róm. 331. víð-flögull, adj. id., Lex. Poët. víð-frægja, ð, to make wide-known, of praise, Bs. i. 329, Fms. i. 258; mun nafn þitt víðfrægjask um veröldina, Fms. i. 136. víð-frægr, adj. far-renowned, famous, Symb. 32, Fms. vi. 431; ágætari ok víðfrægri, Fb. ii. 118. víð-förli, f. a far-travelling, Bret. 30. víð-förull, adj. far-travelling, Fms. i. 100, Al. 11; as a nickname, inn víðförli, the far-traveller, Oddr, Þorvaldr, Eirikr, Hrani inn víðförli, Fms. i. 60, 274, Fb, i. 29 sqq. víð-gymnir, m. the wide-grappling, poët., Lex. Poët. víð-gyrðill, m. the wide girdle of the earth, i.e. the sea, Lex. Poët. víð-heimr, m. the wide world, the heavens, Edda (Gl.) víð-leikr (-leiki), m. width, extent, Stj. 67, 89, 163, 174, 348. víð-lenda, d, to extend a territory, Sks. 460. víð-lendi, n. broad lands, wideness of land, Stj. 618, Þiðr. 146, Hkr. ii. 171; mart er at segja af víðlendi ferðar Ólafs, the extent of his travels, Fms. x. 395: the wide, open, flat country, Eg. 294; víðlendis-ferð, O.H.L. ch. 8. víð-lendr, adj. having broad lands, of a king, Fms. i. 199, vi. 94, xi. 201, Al. 17, Stj. 610. víð-liga, adv. widely, H.E. i. 512. víð-ligr, adj. wide. víð-opnir, m. the 'wide open,' the hall of Hel, Edda ii. 494. víð-ræðr, adj.; verða víðrætt um e-t, to talk far and wide of a thing, Sd. 148. víð-ræss, adj. [rás], running far, far-roaming, of deer; dýr ólm ok víðræs, Art. 79; in Gkv. 2. 11, the true reading may be, á víðræsar varga leifar (an hypallage for víðræssa varga leifar), into the realm of the wide-roaming wolves, i.e. into the wild forest (see vargr, and leif I). víð-sýni, f. a wide outlook. víð-sýnn, adj. with wide prospect; menn vóru úti staddir á haugum nökkurum þar sem víðsýnt var, Fms. vi. 120; á víðsýna vegu, Mar.
VÍF, n. [A.S. wîf, wîf-man = woman; Engl. wife; Germ. weib; supposed to have originally meant a weaver, from vefa, vífiðr] :-- a woman, but only in poetry; for in Icel. prose, old as well as modern, the word is quite obsolete, Rm. 22; er vaknaði víf ór svefni, Skv. 1. 16; þá varð hilmi hugr á vífi, Hkv. 2. 13; hafða ok þess vætki vífs, Hm. 102; víf en fögru, Fms. vii. 61 (in a verse); vant er stafs vífi, Am. 12; velskúfaðra vífa, Orkn. (in a verse); hamra víf, the wife of the rocks, a giantess; gjörninga víf, a witch; ósk-víf, a 'wish-wife,' chosen, wedded wife; geir-víf, spear-wife, = Bellona, Lex. Poët.
vífandi, part., in the phrase, koma að vífandi, to arrive as of a sudden, or by chance.
vífiðr, part. wound round; svell-vífiðr, wrapt in ice, Lex. Poët.
vífi-lengjur, f. pl. = Lat. ambages; also vain pretexts, subterfuges.
vífill. m. [A.S. wifel; Engl. weevil; Germ. webel], prop. a beetle; cp. tord-yfill qs. tord-vifill, this sense, however, is lost. 2. a pr. name, Landn.; whence in local names, Vífils-fell, -dalr, etc.
vífinn, adj. given to women, = kvennsamr, Fagrsk. ch. 66, Konr. 14, Krók. ch. 11, Völs. R. 47.
VÍFL, f. a cudgel, bat, used in washing; með víflinni, sem konur vóru vanar at hafa til þváttar, Rd. 297; kona fór með klæði til þváttar, hón hafði vífl í hendi, ok barði hann í hel með víflinni, Fms. v. 181; grið-kona hefir vífl í hendi, ok lýstr á helluna, viii. 243; vera sem vífl at brunni, to be like a bat at the well, i.e. to be in a surly, beating mood, Kormak.
vífl, n. hesitation; also víl, víla.
vífla, að, to stutter; það víflaðist fyrir honum, Björn.
víflur, f. pl. waverings, stutterings, confusion; það kómu víflur á hann.