This is page cv_b0746. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
746 ÞRÍGILDR -- ÞRÓASK.
gilda, d, to pay threefold, Fms. x. 172, Gþl. 359. þrí-gildr, part. of threefold value. þrí-greindr, part. three-branched, Stj. 57, 67. þrí-hendr, adj. a metrical term, each line having three rhyming syllables, Edda i. 648. þrí-heilagr, adj. lasting three days, of feasts, e.g. halda Jól þríheilagt, to keep Christmas three days. þrí-húsaðr, part. consisting of three houses, Stj. 57. þrí-hyrndr, part. [A.S. þryhyrned], three-horned, triangular, Fms. iii. 180. þrí-hyrningr, m. a triangle, Pr. 477, 478: a local name of a mountain, Landn., Nj. þrí-höfðaðr, adj. three-headed, Niðrst. 6, Skm. 31. þrí-kvíslaðr, part. three-branched, Stj. ch. 135, Al. 168, Karl. 299. þrí-liða, u, f. the rule of three, mathem. þrí-menningr, m. a third cousin, Fb. i. 287, Nj. 235, Gþl. 247; in K.Á. 140 even of a woman. þrí-merkingr, m. a ring weighing three ounces, Grág. ii. 171. þrí-mútaðr, thrice-moulted, of a falcon, Karl. 10. þrí-nættr, adj. three nights old, Edda 58; þing þrínætt, lasting three nights (days), Js. 37. þrí-skafinn, part. thrice-polished, Fas. ii. 326. þrí-skeptr, part. wadmal of three strands, cp. tvískeptr, Grág. (Kb.) ii. 246. þrí-skeyta, u, f. a triangle, Rb. (1812) 25. þrí-skipta, t, to divide into three parts, Stj. 451, N.G.L. i. 389. þrí-strendingr, m. a kind of shell, Eggert Itin. ch. 901. þrí-taka, tók, to repeat thrice. þrí-tíðungr, m. a bull three years old, N.G.L. i. 31, 99, Gþl. 111. þrí-tugandi, -undi (mod. þrí-tugasti), [A.S. þryttigoða], the thirtieth. Fms. x. 194, Rb. (1812) 3. þrítug-nátti, of thirty nights (days), of a month, Jb., Rb. 10, 56. þrí-tugr and þrí-tögr, adj. aged thirty, Fms. iv. 2, Hom. 55; þrítögr, Íb. 15: having thirty oars, þrítugt skip, Fms. vii. 234, N.G.L. i. 104: measuring thirty (fathoms, ells), Fas. i. 159, Landn. 51, Rb. 12 (of thirty days). þrítugs-aldr, m. the age of thirty. þrítug-sessa, u, f. a thirty-oared ship, Nj. 42. þrítugs-morginn, m. the morning of the thirtieth day, N.G.L. i. 14. þrí-tugti, the thirtieth, D.N. iv. 343, 369. þrítög-náttr, adj. = þrítugnátti, of thirty nights, epithet of a month, Íb. 7. þrí-valdi, a, m. the name of a giant, Edda (in a verse). þrí-vegis, adv. thrice. þrí-vetr, adj. three winters old, = þrévetr, Eluc. 149, Stj. 111, O.H.L. ch. 77. þrí-vægr, adj. of triple weight, 732. 16. þrí-þættr, adj. three-twisted. þrí-æri, n. a period of three years, D.N. þrí-ærr, adj. three years old, Stj. 111. þrjá-tíu, thirty; mod. = þrír tigir. þrjá-tygti, the thirtieth, D.N. iii. 205. ÞRJÓTA, pres. þrýtr; pret. þraut; subj. þryti; part. þrotinn: the verb being impersonal, forms as þrauzt or pl. þrutu hardly occur: [A.S. â-þreôtan] :-- to fail one, come to an end, impers. with acc. of the person and thing, e-n þrýtr e-t, it fails one in a thing, one comes to an end of it; en er veizluna þrýtr, when it came to the end of the banquet, Ld. 16; er nú vænast at þrjóti okkra samvistu, Fær. 174; þar til er þraut dalinn, to the end of the dale, Nj. 35; inn á fjörðinn, þar til er þraut sker öll (acc.), till there was an end of all the skerries, Landn. 57; en er hann þraut eyrendit, when the breath failed him, Edda 32: the saying, seint þrýtr þann er verr hefir, the man with a bad case has a hundred excuses, Fms. viii. 412; þá er í ráði at rögn (acc.) um þrjóti, Hdl. 41; ey eða ei, þat er aldregi þrýir, Skálda. 2. to want, lack, be short of a thing, fail in it; Hrapp þraut vistir í hafi, Nj. 128; íllt er þat ef föður minn þrýtr drengskapinn, Lv. 11; þá er menn Magnúss konungs þraut grjót ok skotvápn, Fms. viii. 139; at eigi þrjóti oss at vætta miskunnar af Guði, that we do not fail, Hom. 97; ef hinn þrýtr er við tekr, Grág. i. 227; þat hann viðr er þrjóta mun flesta menn þótt fé eigi, Ad. 21; ef hann þrýtr at veraldar auðæfum, Greg. 30. 3. as a law term, to become a pauper; annat-tveggja, at hann andisk eða þrýtr hann (acc.) at fé, þá ..., Grág. i. 274; ef þess er ván at þau þrjóti þau misseri, 241. II. part. at an end, past, gone; ok er þrotin ván þótti þess at ..., past hope, forlorn, Eg. 719, Fms. vi. 152, Ó.T. 8; get ek at þrotin sé þín en mesta gæfa, Nj. 182; þrotinn at drykk, short of drink, Fms. ix. 41; en er allir voru þrotnir á at biðja hann til, were exhausted in begging him, Bs. i. 128; Trojumenn sá sik þrotna at vega sigr á Grikkjum, Bret.; hestrinn var þrotinn, quite exhausted, Fms. vi. 211; ok vóru þá þrotnir yxninir, Eb. 176. 2. bankrupt; ef hinn er þrotinn er fram færir úmagann, Grág. (Kb.) ii. 10. þrjótkast, að, to be refractory, B.K. 108. þrjót-lyndr, adj. refractory, Fms. ii. 154; þungr ok þ., Bs. i. 341. þrjótr, m. [þrjóta], prop. as a law term, a defaulter; nú hafa þeir þrjót af jörðu færðan, hefir hinn jörð er á, N.G.L. i. 90; hverr ok sem hann görisk þrjótr, ok er skoraðr til leiðangrs ok sóttr til ok vill eigi göra ok hleypsk undan sókn ..., Gþl. 92; en ef sýslu-maðr fyrir-nemsk at sækja þann þrjót er í sýslu hans er, N.G.L. iii. 133. 2. a bad debtor; fara til heimilis þess er skuld á at gjalda, ok virða honum þar fullrétti eptir laga-dómi af fé þrjóts, Gþl. 479. II. metaph. a knave; sem þrjótr brjóti myksleða, Kormak; jörmun-þ., a great knave, Haustl.; þembi-þ., a sulky knave; urðar þ., the knave of the rocks, i.e. a giant, Þd., Orkn. (in a verse): and passim in mod. usage, a scoundrel, það skal á þrjót þorna sem á þræl vöknar, let a knave wash a knave, a saying. III. [Germ. trotz], of a thing, as a law phrase, defiance; in the phrase, bjóða e-m þrjót, to bid defiance to one; nú byðr maðr þrjót þeim er skuld á at honum. ok vill eigi vinna fyrir honum, færi hann á þing, ok bjóði frændum at leysa hann ór skuld þeirri, N.G.L. i. 31; en ef hann býðr þrjót ok vill eigi af fara, 245; valin-kunnir menn kasti í hlut þrjóts úmerktum, ok lýsi þar hvat hverr hlaut, 43. þrjózka, u, f. [Germ. dratz and trotz; Dan. trods], refractoriness, sullen obstinacy; dirfð ok þrjózku (= Lat. pertinacia), Hom. 24; nú harðna þeir í þrjózku, K.Á. 54; með þrjózku ok þrályndi, Fms. vii. 21; en þeir sem þetta greiða eigi fyrir þrjózku sakir, Gþl. 21. COMPDS: þrjózku-fullr, adj. refractory. þrjózku-maðr, m. a refractory person, Hom. 108. þrjózkask, að, to rebel, be refractory, B.K. 108; þ. við e-t, to refuse to do a duty, strike work. þrjózkr, adj. [Germ. trotzig], refractory, D.N. iv. 239, Grett. 92. þrjúgr, m.(?), a nickname, Fas. i. 381; cp. Dan. Tryge. þroka, að, = þrauka, to tarry; þó einmana þrokum hér þeim hjá Grænlands sonum, Núm. 1. 9. Þroptr, m. [þrapt], a name of Odin, prop. a wrangler(?), Edda (Gl.) ÞROSKASK, að, dep. [prob. derived from þró-ask, or may it not be akin to [v]röskr, p. 508, þ = v?], to grow up to full age, live to be a man; synir Haralds þegar þeir þroskuðusk, Fms. i. 196; hann þroskaðisk heima, Gullþ., Gísl. 79, passim in mod. usage. 2. part. þroskaðr, grown up, adult; margbreytinn þegar hann var nökkut þroskaðr, Fb. i. 302; hann görisk hniginn á enn efra aldr, en synir hans eru nú þroskaðir, Ld. 68; var hann vel þ. bæði at viti ok afli, Fs. 130; bráð-þ., 126. þroski, a, m. maturity, full age, manhood; á ungum aldri ok fullkomnir at þroska, in the prime of life, Eg. 256, Fs. 12; þroski vex. 15; hann varð fyrr algörr at viti ok afli ok öllum þroska, en vetra-tali, Fms. i. 96, x. 177 sá var þroska-munr þeirra, þó at Sigmundr væri yngri, at ..., ii. 97; hann átti mart barna ok urðu flest lítt at þroska, Sturl. i. 60; Halli þótti Ingjaldr sitt ráð lítt vilja hefja til þroska, Ld. 38; em ek því fegnust ef þinn þ. mætti mestr verða, Ó.H. 33. COMPDS: þroska-maðr, m. a manly, vigorous person, Grett. 92 A, Ó.H. 139. þroska-mikill, adj. of mickle manhood, vigorous, Fms. ii. 81. þroska-samr, adj. id.; mart manna mun frá ykkr koma þroskasamt, bjart ok ágætt, Fb. i. 544. þroska-vænligr, adj. promising, Ld. 61. þroskr, adj. vigorous, mature, full-grown, cp. röskr; enum þroska Njarðar-syni, Skm. 38. þrosku-ligr, adj. vigorous, Fms. ii. 4, 108 (of young persons). ÞROT, n. [þrjóta], a lack, want; þar er ekki þrot átu, Sks. 176. 2. as a law term, the state of a pauper, destitution; þar skal þrot heita sem úmaginn er ..., Jb. 167; ef maðr vill seljask arfsali, ok eigi til þrota, but not so as to be destitute, Grág. i. 204; maðr á þess kost at seljask arfsali ... ef hann hefir eigi til þrots selt, 227; ef umagi er seldr til þrots, 268, Fs. 142; en ef þau verða at þrotum, þá eru þat grafgangs-menn, N.G.L. i. 33; nú sækir þrot bóanda í héraði, if he becomes a pauper, 52; nú ef þrot sækir þann mann sem jörð hefir selt til stemnu, 96; liggja í þroti, to be in a state of destitution, Greg. 28. 3. plur., in the phrase, at þrotum kominn, come to one's last gasp, worn out from sheer exhaustion; mátt-dregnir af matleysi ok kulda, ok mjök at þrotum komnir, Fms. ii. 98; at þrotum komnir af matleysi, viii. 441, Stj. 395, 414; og nær var æfi er að þrotum komin, og vér liggjum fyrir dauðans porti, Vídal.; þá er þat ríki komit at auðn ok þrotum, Sks. 347. COMPDS: þrota-bú, n. a bankrupt household. þrota-maðr, m. a bankrupt, a pauper, N.G.L. i. 52, Rd. 285. þrota, að, impers. there is lack or want of a thing; ef þik þrotar föng, Fb. iii. 403; ráðin þrotar fyrir honum, there is lack of counsel for him, he is at his wit's end, Al. 105; bæði þrotar Klæng biskup móð ok mátt, H.E. i. 239. þroti, a, m. [þrútinn], a swelling, tumour; tók ór sviða ok þrota ór Sárinu, Ld. 252; þ. mikill var kominn í kné honum, svá at bólgnaði, Fms. v. 223, Orkn. 12, Sks. 235 B, Greg. 33, passim. þrotna, að, to run short, dwindle away, come to an end; at þeirra kostr mundi brátt þrotna. Fms. viii. 436; veldi Gyðinga hefir þrotnað, Rb. 390; aldrei hans ríki þrotnar, Pass. 35. 5; deyja hér ok þrotna, Stj. 327; þ. ok þorna, 354. þrotnaðr, m. vanishing; koma til þurðar ok þrotnaðar, Stj. 376, v.l. þrotnan, f. = þrotnaðr, Stj. 376, Skálda; vera í þ., to be waning, Lv. 74; þrotnan jarðar, Rb. 366. þrot-ráði or -ráða, adj. destitute, pauper; í sveit Hrafns var maðr þ., ... við mörgum mönnum félausum tók hann þeim er þ. vóru, Bs. i. 643; nú berr kviðr at hann varð þar þ. í þeim fjórðungi, Grág. i. 272; er þeir verða þ., ... ef ómagar verða þrotráða, 240, 241. ÞRÓ, f., pl. þrær, i.e. þrœr, and þróar, [A.S. þrub; Engl. trough], a trough, watering trough, esp. of hollowed wood or stone: helti hón vatninn niðr í þær þrær sem þar vóru görvar, Stj. 136; í þeim þróm eðr bryðjum, 178; þær höfðu fyllt þær þróar er þær skyldi vatna í, 257; stein-þró (q.v.), a 'stone-chest,' a stone-coffin. ÞRÓASK, að, dep. to wax, increase, grow; ok mun sá þróask hafa í kviði hennar, Fms. vi. 351; æ dóttir búanda tók at þróask ok digrask, xi. 53; vér trúum þinn kvið hafa þróask af helgum Anda, Mar.: en þá es honum þótti sá staðr hafa vel at auðæfum þróask, Íb. 16; hann þróaðisk (grew up) langa hríð eptir sem eðli ok aldr vísar til, Fms. x.