This is page 172 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.

Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.

This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.

The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

172 FRÁSKILLIGR -- FRER.

frá-skilligr, adj. = fráskila, 655 xxxii. 27. frá-skilliga, adv. privately, Thom. 153.

frá-skilnaðr, m. separation, Stj. 195.

frá-snúinn, part. froward, averse.

frá-sögn, f. = frásaga, 625. 83, Stud. i. 1, Hkr. i. 1, Skálda 159; vera til frásagnar um e-t, to regret a thing, Ísl. ii. 267, Nj. 97, Orkn. 202. COMPDS: frásagna-maðr, m. an historian, 732. 15 (better sagna-maðr). frásagnar-verðr, adj. worth relating, Eg. 425.

frá-vera, u, f. absence, Fms. iii. 164, Fb. i. 512, Bs. ii. 45.

frá-verandi, part. absent, Skálda.

frá-vist, f. = frávera, D. N.

frá-vita, adj. insane.

freðinn, part. frozen; freð-jaki, a, m., and freð-fiskr, m., vide frjósa.

freð-stertr or fret-stertr, m., and freðsterts-mát or fretstertu-mát, n., Mag. 23: [Chaucer calls the queen in chess fers, which is derived from her Persian name ferz or ferzan = a king's captain; the Icel. word is no doubt of the same origin] :-- check-mate with the queen's pawn: other check-mates used in Icel. are heima-stertr, peð-rífr, gleiðar-mál, níumanna-mát, and many more.

fregn, f. news, intelligence, Fas. ii. 368, Fms. ix. 483; flugu-fregn, gossip, a 'canard.'

FREGNA, pret. frá, 2nd pers. frátt, fráttu, pl. frágum; pres. fregn; pret. subj. frægi, frægim, Am. 99; part. freginn; sup. fregit; with the neg. suf. fráat, Ýt. 10: in mod. usage weak fregna, að, pres. fregna, sup. fregnað: in old writers a form fregna, d, occurs early, thus, pres. fregnir, Fms. xi. 42, Jómsv. S. 2; pret. fregndi, 14; pres. subj. fregnisk ( = fregnsk), Sighvat, Fms. vi. 41; pres. fregnar, Glúm. 374; sup. fregnt ( = fregit), Ld. 4, is scarcely a correct form; pret. pl. fregnuðum, Dipl. v. 16, in a deed of the 14th century; -- by that time the word had got its present form: [Goth. fraihnan = GREEK; A. S. frignan; old Sax. gifrægnan; cp. Germ. fragen] :-- to hear, be informed; er þú fregn andlát mitt, Blas. 43; er hann slíkt um fregn, Vsp. 30; Þrándr frá andlát föður síns, Landn. 214; ok frágu þau tíðendi at ..., Ó. H. 106; enda fregn sakar-aðili vígit á þingi, Grág. (Kb.) ch. 107, (fregni, subj., Sb. i. 105); er hann fregn dauða hins, Kb. i. 154; eða fregn hann eigi hvar féráns-dómr átli at vera, Grág. i. 95, ok er hann fregnar (sic Ed.), safnar hann liði, Glúm. l.c.; þá frá hann til öndvegis-súlna sinna, Landn. 250; síðan frá engi maðr til hans, Str. 74; frá hann, at Haraldr ..., Fms. vi. 256; eptir því vér fregnuðum af oss ellrum mönnum, Dipl. l.c.; síðan fregnir hann safnaðinn, Fms. xi. 42; nú sem þessi tíðendi vóru fregin um allt landit, Str. 54; þeir þóttusk þaðan mart fýsiligt fregit (Ed. frengt) hafa, Ld. 4; sann-fregit = sann-spurt, Hallfred. II. to ask, only in very old poetry; fregna e-n e-s; hvers fregnit mik, Vsp. 22; ok ek þess opt fróða menn fregit hafði, Ýt. 6; fregna ok segja, to ask and say, ask and answer, Hm. 27; ef hann freginn er-at, 29; fregna ok segja skal fróðra hverr, 61, Skv. 1. 19, Fsm. 8; fregna e-n ráðs, to ask one's advice, Hm. 109: fregna at e-u (as spyrja), 32.

fregn-víss, adj. curious, in the saying, fróðr er hverr f., Art. 90.

FREISTA, að, [Ulf. frajsan = GREEK, A. S. frasjan, Hel. and O. H. G. fresan, old Frank. frasan, -- all of them without t; Dan. friste; Swed. fresta] :-- to try, with gen.; freista má ek þess, Eg. 606; freista sín, to try one's prowess, Edda 31; freista sunds, Ld. 166; hafa ymiss við freistað, Ó. H. 34; freista þessar íþróttar, Edda 31; freista þessa, id. :-- with um or inf., freista um fleiri leiki, 32; at hann mun f. at renna skeið, 31 :-- absol., bað þá f. ef ..., Eg. 174, 279; freista hvé þat hlýddi, to try how, Íb. 7; freista at vér fáim drepit þá, Fms. i. 9. β. to tempt, make trial of, with gen., which sense occurs in Vsp. 22; freistum þeirra, Fms. vii. 193; ef hans f. fírar, Hm. 25 :-- esp. in the religious sense, to tempt, Rb. 82, Symb. 31, Stj. 145 passim, N. T., Pass., Vídal.

freistan, f. temptation, Hom. 37, 97, Greg. 18; freistnan, f. id., Stj. 145, 147, 295.

freistari, a, m. a tempter, Hom. 45, Stj. 144, 146.

freisti and freistni, f. temptation, Hom. 17, 82; freistni, 17, 26, Sks. 185 B, 450 B, 623. 26, Stj. passim, Magn. 488, N. T., Pass., Vídal., and all mod. writers insert the n.

freisting, f. = freistni, (mod. freq.)

freistinn, adj. daring, tempting, Sks. 98 B.

freka (mod. frekja), u, f. hardship, Fms. x. 402, v.l., xi. 99: in the phrase, með freku, harshly, with great hardship, Eb. 128, Ó. H. 92; með svá mikilli freku at, Fms. i. 34, iv. 85, viii. 64, 135, x. 401, xi. 268; með meiri freku en fyrr var vandi til, Bs. i. 706; ánauð ok íllar frekur, Fms. vii. 75, v.l.

frek-efldr, part. forcible, Fms. x. 418.

freki, a, m., poët. a wolf, Vsp. 51, Gm. 19,

frek-leikr, m. greediness; frekleikr eðr ætni, 655 xxxi. A. 3.

frek-liga, adv. harshly, Ísl. ii. 385, Fms. ii. 66.

frek-ligr, adj. harsh, exorbitant, Fms. vii. 293, Lv. 54.

freknóttr, adj. freckly, Ld. 274, Sturl. ii. 133, Grett. 90.

FREKNUR, f. pl. [Dan. fregner; Swed. fräknar], freckles, Fél. ix.

FREKR, adj. [Ulf. -friks, in faihu-friks = GREEK; A. S. fræc; Germ. frech (bold, impudent), whence Dan. fræk; cp. Engl. freak] :-- greedy; frekr til fjár, Sd. 140; frekr er hverr til fjörsins, a saying, Njarð. 374; frekir konungar, Fms. x. 416: voracious, hungry, fangs er ván at frekum úlfi, Eb. 250; svá f. at torsótt sé at fylla þik, Fs. 72: metaph. exorbitant, frek fégjöld, Gþl. 169; frek lög, harsh, unfair law, Hkr. ii. 384; frekr harðsteinn, a rough whetstone, Fms. xi. 223; frekr get ek at þeim þykki lokarr minn til frégjalda, I guess they will find my plane rough (cutting thick chips) as to the bargain, ii. 65; bora frekan atsúg at e-u, Orkn. 144; frekust orð ok umkvæði, Ísl. ii. 149: neut. frekt, as adv., frekt eru þá tekin orð mín, Fms. ii. 260; ganga frekt at e-u, Fs. 32; leita frekara eptir, Fms. x. 227.

FRELSA, t, mod. að, to free; frelstr, Fms. i. 79; pret. frelsti, 225. 70, Sks. 660, Gullþ. 4; frelstisk, Fms. vii. 59, x. 404, 413; frelstusk, Sks. 587 (frjalsti B); pres. frelsir, 655 xxxii. 4; imperat. frels, Hom. 159; part. frelst, Stud. iii. 139: in mod. usage always frelsa, að, e.g. heldr frelsa (imperat.) oss frá íllu, in the Lord's Prayer; this form occurs even in MSS. of the 14th century, e.g. frelsaði, Bs. i. 269 (MS. Arna-Magn. 482); but frelsi, l.c., in the older recension, Bs. i. 95: an older form frjálsa, að (frealsa), freq. occurs in old MSS.; pres. frjálsar, Gþl. 91; frjálsaði, Dipl. i. 11; infin. frjálsa, Sks. 349, 594 B; subj. frjálsisk, 349 B; frealsaðisk, Stj. 26: [Dan. frelse; Swed. frälsa] :-- to free, deliver, rescue, passim: the law phrase, frelsa e-m e-t, to rescue a thing for one; til at f. honum sína föðurleifð, Fms. ix. 329; Egill kvaðsk frelst hafa Þórði manna-forráð, Sturl. iii. 139; frelsa þeim jörð er á, Gþl. l.c.; ok frjálsaði jörðina honum til æfinlegrar eignar, Dipl. l.c.; hann frelsaði sér þann hlut frá, er eptir var, til forráða, Bs. i. 269; ok frelsti hón sveininum (veiðina), Gullþ. 4; frelsa þræl, to set a bondsman free, N. G. L. passim. II. reflex. to save oneself, escape, Fms. vii. 59 passim: as a law term, to get freedom, from bondage, N. G. L. i. 33: in a pass. sense, Sks. 587 passim.

frelsari, a, m. (older obsolete form frjalsari), a saviour, Stj. passim, 655 xiii. 4: the Saviour, N. T., Pass., Vídal. passim.

frels-borinn, part. (and frjáls-borinn, Eg. 284, Grág. passim), free-born, Hom. 152.

frelsi, f. (older form frjálsi, Sks. 622 B), freedom, esp. of a bondsman set free, or generally, N. G. L. i. 32, Grág. i. 357, Fms. i. 33, 222, ix. 352, Fs. 70, 126, in the laws and Sagas passim :-- metaph. freedom, leisure, Fms. x. 147, v.l., Bs. i. 518, Sks. 504; náðir ok f., rest and leisure, Háv. 57: freedom, privilege, immunity, e.g. of the church, Fms. x. 14; frelsi kirkjunnar, Bs. i. 720 and passim. COMPDS: frelsis-bréf, n. a charter of privilege, H. E. i. 386, v.l. frelsis-giöf, f. a gift of freedom to a bondsman, Fs. 126, N. G. L. i. 33. frelsis-öl, n. 'freedom-ale,' a carouse on occasion of a bondsman being set free, N. G. L. i. 29, 32, 33.

frelsingi, a, m. (frelsingr, 677. i), a freedman, Eg. 42, 67, Landn. 123.

fremd, f. [frami], furtherance, honour, Hkr. iii. 99, Rd. 310, Eg. 279, Fms. viii. 321, v.l. COMPDS: fremdar-lauss, adj. inglorious, Fas. i. 33. fremdar-verk, n. a feat, Fms. x. 230, Fas. i. 162, Stj. 509.

fremi adv. (often, esp. in the Grág., spelt fremmi), only in the phrase, svá fremi, only so far, only in that case: temp., seg þú svá fremi frá því er þessi dagr er allr, i.e. wait just till this day is past, Nj. 96, Al. 118; jarl hafði svá fremi frétt til Erlings, er hann var nær kominn, he only heard of Erling when he was close up to him, Fms. vii. 296; skildisk Hákon konungr svá fremi við er hverr maðr var drepinn, king H. left [pursuing] only when every man was slain, Hkr. i. 151; svá f. munt þú þetta hafa upp kveðit, er ekki mun tjóa letja þik, Ó. H. 32; en svá f. vil ek at vér berim þetta fyrir alþýðu, er ek sé, 33; svá f. er unnin væri borgin, Róm. 358; svá f. at ..., id., Pr. 406; svá fremi ef, in case that, Nj. 260; þá skulu þeir at dómi kveðja, ok svá f. er til varnar er boðit áðr, but only when they have called on them for the defence, i.e. not before they have, Grág. i. 256; þat er jamrétt at stefna svá fremmi hánum er hann missir hans þá er kviðarins þarf, it is equally lawful to summon a neighbour-juror in case he does not appear to deliver a verdict, 48: so far, svá fremi er upp komit, at ..., Finnb. 226.

FREMJA, pret. framði, pres. frem, part. framiðr, framdr, mod. also framinn; [A. S. fremman; Dan. fremme] :-- to further, promote; fremja Kristni, to further Christianity, Fms. x. 416; fremja sik, to distinguish oneself, Nj. 254; fremja sik á e-u, Sks. 25 B; þóttú þykisk hafa framit þik utan-lendis, Glúm. 342; sá er framiðr er framarr er settr, Edda 127. 2. to perform, exercise, Fms. i. 260, vii. 164, 625. 60, 656 A. 2. 18, Hom. 52, 655 xi. 4, Og. 146, Nj. 10; fremja seið, heiðni, N. G. L. i. 19, Hkr. i. 19; fremja munaðlífi, 625. 41; fremja sund, to swim, Rm. 32. β. in mod. usage often in a bad sense, to commit, e.g. fremja glæp, löst, etc. II. reflex. to advance oneself; hann hafði mikit framisk í utan-ferð sinni, Fms. iii. 122, v. 345. 2. in a pass. sense (rarely), Hom. 72. III. part. fremjandi, a performer, Edda 68.

fremr and fremst, vide fram.

FRENJA, u, f., poët. a cow, Edda (Gl.), Bb. 3. 41. COMPDS: frenju-ligr, adj. hoydenish; and frenju-skapr, m.

FRER, n.pl., also spelt freyr or better frör, (in mod. usage freðar, m. pl.), [Ulf. frius, 2 Cor. xi. 27; Old Engl. frore as an adj. or adv.] :-- frost, frosty soil; fara at freyrum, to travel when it begins to freeze; bíða fröra, to wait for frost, Ó. H. 17; at frerum, 198; en er konungi þótti ván fröra, 122; frer ok snjóva, Bs. i. 872: in sing., frer var hart úti, a hard frost, ii.