This is page 385 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

LESA -- LÉTTA. 385

LESA, pres. les; pret. las, last, las, pl. lásu; subj. læsi; imperat. les. lestu;

part, lesinn: [Ulf. lisan = av\\ty(iv, avvaytiv; A. S. lesan; provincial

Engl. to lease; O. H. G. lesan; Germ. lesen; cp. Gr. \tyfiv, Lzt. legere] :--

prop, to glean, gather, pick, Stj. 615; lesa hnetr, aldin, Gísl. (in a verse),

Dropl. 5; lesa ber, to gather berries, K. jp. K. 82; hafði hón lesit sér mikil

ber til fæðslu, Bs. i. 204; lesa blóm, Art. 66 :-- lesa saman; verða nokkut

vinber saman lesin af þyrnum ? Matth. vii. 16; þvíat eigi lesa meun saman

flkjur af þyrnum ok eigi heldr vinber af þistlum, Luke vi. 44; lesit fyrst

illgresit saman, Matth. xiii. 30; þeir lásu saman manna um morguninn

... þá hafði sá eigi meira er mikit hafði saman lesit, Stj. 292; þessir

smáir articuli sem her eru saman lesnir, Fb. iii. 237; saman lesa lif e-s,

to compile', H. E. i. 584: þeir lúsu upp (picked tip) hálm þann allan,

Mart. 123; tóku þeir silfrið ok lásu upp, Fms. viii. 143. 2. to

grasp, catch; eklrinn las skjótt tróð-viðinn, Eg. 238: of a ship, þat má

rétt heita Stigandi er svá less hafit, Fs. 28; bróðirinn less um herðar

sér þann kaðals-hlutinn sem þeir höfðu haldit, grasped it, wound it round

his shoulders, Mar.; harm greip sviðuna, ok las af hondum honum, he

gripped the weapon and snatched it out of his hands, Sturl. i. 64: lesa sik

upp, to haul oneself up; þá las hann sik skjntt \ipp eptir öxar-skaptinu,

Fær. ill; fx'jrir gékk at skíðgarðinum, ok krækði upp á oxinui. las sik

uppeptir, (3. H. 135. 3. to knit, embroider; hún sat við einn gull-

ligan borða ok las (embroidered) þar ú mín liðin ok framkoniin verk,

Fas. i. 176; typt klæði ok veigoð ok lesin (better lesni, q. v.), Js.

78. II. metaph. to gather words and syllables, to read, [cp. Lat.

legere] ; sem lesit er, Stj. 40; hann let lesa upp (t o r ead aloud) hverir

skráðir vóru á konungs-skipit, Fins, vii. 287; statuta skulu ... geymask

ok lesask, H. E. i. 509; sat konungr ok hirðin nti fyrir kirkju ok lásu aptan-

sönginn, Fms. vii. 152, Bs. i. 155; meðan biskup las öttn-söng, Fms. xi.

390: in endless instances, mod., lesa or lesa húslestr, q. v. This sense

of course never occurs in poems of the heathen age, but the following

references seem to form a starting-point, in which lesa means 2.

to talk, gossip; lesa um e-n, to talk, speak of; hittki hann fiðr þótt þeir

um hann far lesi, ef hann með snotrum sitr, Hm. 23; kann enn vera

at maðr vensk á at lesa of aðra, ok hafa uppi löstu manna, Hom.

(St.): part, lesandi, able to read; vel lesandi: lesinn, well read;

víð-lcsimi, who has read many things.

lesandi, a, m. a reader, one able to read; see above.

lesari, a, m. a reader.

lé-skrápr, m. a tanned shark-skin, Ísl. ii. 113.

lesni, n. [prob. from lesa I. 3], a kind of head-gear for women; tvpt

klseðar, vaevgia ok lesni (lesin) þat á dóttir, N. G. L. i. 211, cp. Js. 78:

poet., lesnis stofn, the ' stem' of the lesni = the bead, Landn. 152 (in a

verse); lesnis land (lesni lands MS.), id., Leiðarv. 24.

lesnig, n. = lesni, D. N. iv. 328.

lesning, f. reading, H. E. i. 475, Hom. 4.

lest, f. [cp. Engl. last, as in Orkneys and East Angl. ' a la s t of herrings, '

and Old Engl. lastage -- freight; Germ, last; Dan. lœst] , a last, burden,

a measure of ship's burden, reckoned at twelve ' skippund, ' D. N. iv. 651,

Bs. i. 545, Gþl. 371, B, K. 20, 89, MS. 732. 16 (where wrongly ten for

twelve); lest gulls, Fms. xi. 351, where = talewt wwz(?); lest jams, harðstcins,

D. N.; lest sildar, N. G. L. passim: a cargo, Jb. 386. In mod. usage the

tonnage of Dan. and Norse ships is counted by loafer. II. in Icel.

sense, a caravan of loaded pack-horses, Grett. 119: plur. lestir, the market

season in June and July. COMPDS: lesta-maðr, m. a driver of a lest.

lesta-tal, n. 'the tale oflœster' tonnage, Jb. 390.

lest, f. reading, a lesson; meðan leslin veror lesin, Stat. 299, N. G. L.

i. 390.

LESTA, t, [Lat. laedere, by Grimm's law, t for d], to break up,

injure, wreck; lesta skip, to wreck one's ship, Eg. 159; lesta hiis

at lásum eða viði, Grág. ii. 110: impers. to be wrecked, ok lesti þar

skipit, Fms. x. 158; þá er bæði (botb ships) lesti Hjálp ok Kifu,

Orkn. (in a verse). 2. metaph. to break, violate; lesta log, Skálda

(in a verse). II. reflex, to be damaged; ef kirkja brennr upp

ok lestisk, K. |x K. 42; bogi þeirra lestisk, 623. 31; þá lestisk rain,

Grett. 86; fell hann af baki ok lestisk fótr hans, Fb. i. 538; skip

lestisk, Grág. ii. 268: part., ok lest (broken) svá skip hans at eigi væri

fært, Fær. 116; hestr er lestr, haukr er daudr, Maurt-r's Volks. 321.

LESTI, adv., oulv in the phrase, a lesti, at last; [cp. A. S. on laste;

Germ, am letztett] ; it occurs in old poetry, but rarely in prose, and is now

obsolete; the explanation in Lex. Foot, deriving it from löstr (a crime)

is erroneous: 1. in poetry; Jordan er á lesti, Edda (Gl.), Hallfred

(Fs. 206. 5); hann gékk fyrstr í hildi en ór á lesti, he went first

into battle and last out of it, Sighvat, Korm. 128 (in a verse);

fy'stisk sunnan | Siguror á lesti, Mork. 217 :-- at lesti = á lesti, Lil. 20,

Grett. (in a verse); the Am. 63 is corrupt, perhaps = litu er lýsti. 2.

in prose; en fyrir þat munu vór láta fó vúrt ok frændr ok sjálfa o?s á

lesti, Bret. 36; trúa hófsk á Gyðinga-landi, ok mun þangat koma á

lesti, 625. 189; fyrst at upphafi í kenningu sinni, síðan í jartegna-

görð, ok í líiláti á lesti, 655 xiii A. 27; him var nunna á íslandi ok

einsetu-kona á lesti, Ld. 338, (vellum Arna-Magu. 309), Hom. (St.)

55 • ef þú vill eigi þenna kost, þá muntú mæta kvölum á (ok MS.) lesíi, 625. 74; ok gaf hann henni á lesti son sinn níu vetra gamlan, Ó. T. 15;

ok á lesti hellti hann út sínu bana-blóði, 40.

lestir, m. a breaker, wrecker, Lex. Foot.

lestr, f. a lesson, portion for reading; Kristr mælti sjálfr enn í þeirri helgu

lestr, Hom. 63; svá sem heilagr páfi Leo segir í lestinni, 671 B. 3. II.

in mod. usage, lestr, m., gen. lestrar and lestri, reading; gékk lestr-

inn seint ok tregliga, Bs. i. 155; gékk fram lestrinn djákna, 871, freq.

in mod. usage :-- home-service = huslestr, q. v.; vera við lestr, heyra lestr,

to attend to a lestr; fyrir lestr, in the forenoon; eptir lestr, in the after-

noon on Sundays, see huslestr. COMPDS: lestrar-kver, n., -bók, f.

a reading-book. lestr-bók, f. = lesbok, Am. 5. lestrar-kór, m. =

leskór, Bs. i. 823 (885).

lest-reki, a, m. a 'caravan-driver, ' a steward, Sturl. i. 74; sendimaðr

eða lestreki, iii. 128, Bs. i. 848, 872.

leti, f. [latr], laziness, sloth, Hom. 26, Sks. 2; leti at rita, Bs. i. 137,

passim. COMPDS: leti-fullr, adj. slovenly, Mar. leti-svefn, in.

a sleep of sloth, Bs. ii. 9t.

letingi, a, m. a lazy person.

LETJA, pres. let; pret. latti; subj. letti; part, lattr; with neg. suff.

pres. reflex, leti-a, Skv. 3. 44; letsk-a-ðu, Ls. 47 (Bugge, see the

foot-note): [A. S. latjan; Old Engl. le í (io hinde r)] :-- to hold back,

dissuade, with acc. of the person, gen. of the thing; hvetið mik eða letið

mik, Bkv. 14, Vþm. 2, Am. 29, 46, Skv. 3. 41; fystu sumir, en sumir löttu,

Eg. 242; fieiri löttu, ok kölluðu þat n'ið at ..., 0. H. 145, Fs. 108,

Gkv. 1. 2; sumir aflöttu fyrir konungi, Fms. ix. 370; sumir löttu fyrir-

satinnar, Sturl. i. 36; aðrir góðir menu löttu fyrirsátar, 38; Björn latti

ferðar, Ó. H. 174; helclr löttu þeir þess, ok kváðu slíkt ekki kvenna

ferð, Ld. 240; um várit vill Leifr í hernað en Ingólfr latti þess, Fs. I2I;

hann latti þá (dissuaded them) at vera með konungi, Gullþ. 5; mun ek

þat eigi göra, af ek sé ek fæ eigi latt, Ld. 238. II. reflex, to be

let or hindered, slacken, desist; hví né letskaðú, Loki, Ls.; eigi mun ek

letjask luta nema þii sór eptir, Eg. 257, Boll. 346; en þá sella ek, at

þú letisk meirr fyrir sakir hræðslu en hollostu við koining, 0. II. 145;

þrællinn tók at letjask nijök á starfanum, Grett. 148; herr lattisk at ganga,

they did not go, could not do it, Glúm. 396 (in a verse); letjask Guði at

þjóna, Stj. 388. 2. part., lifs of lattr, poe. t. reft of life, Ýt. í 2.

let-orð, n. dissuasion, Bs. i. 142.

lé-torf, n. turf cut with a scythe; kirkja á þrjá tigu l(':torfs á Vestr-

holtum, Vm. 29.

lé-torfa, u, f. a turf or sod cut with a scythe, for roofing or the like;

h'torfua-skurðr, Vm. 140; varrar hans vúru sem létorfur, Fas. ii. 518.

LETR, n. [from Lat. litera~\, letters; i framflutning máls ok letri,

Skalcla 181; til letrs ok bóka-gerðar, Bs. i. 790: type, letters, characters,

Latinu-letr, Latin letters; sett-letr, nmnka-Ietr, 'monks'-letters' -- black-

letter; höfða-letr = the angular letters found in inscriptions on old

tombstones; Runa-letr, Runic letters; galdra-'etr, magical characters:

-- a letter, writ, Jin. 19. letrs-háttr, in. a mode of writing, alphabet,

Skálda 160.

letra, að, to put into letters.

letr-görð, f. writing, Stj. 379.

letr-list, f. the art of writing, Skálda 160.

LÉTTA, t: I. with acc. to Ugh/en; hann bað h'tta skipin,

Sturl. iii. 62; þeir köstuðu farrninuni ok léttu skipin, 656 C. 52. II.

with dat.: 1. to lift; þá lctti köttrinn einuin fæti, Edda 33. 2.

to alight from; letta ferð sinni, þeir léttu eigi fyrr ferð sinni en

þeir kóniu norðr til þórólfs, Eg. 76, 106; léttu eigi ferð sinni fj'rr,

en..., Nj. 61, Fms. i. 72; and absolutely, to stop, halt; þeir léttu

eigi (stopped not, halted not) fyrr en þeir kóinu í Skaptár-tungur,

Nj. 261; er nú niál at letta þessum leik, Fms. xi. 96; 1. hernaði,

Fær. 99 :-- létta af e-u, or letta af at göra e-t, to leave off doing, cease

doing, give up; hann léttir aldregi af slikt at vinna, Fb. ii. 391; lútta

af álcitni við e-n, Fms. vi. 209; letta af at drekka vin, Stj. 428; ef hann

iï'ttir af at leita okkar, Bs. i. 228; at aflt'tta ranglætum, Mar.; letta af

hernaði, to leave off freebooting, Fms. i. 30; U'ua af kvanium, ii. 13;

bað þá létta af at ilrepa menn, Eg. 92: absol., sem beir li'-ttu at berja

hann, D. N. iv. 90: with prepp., létta á e-t, to check, stop, make alight;

verðr mi at létta á ofan-förna hennar, fsl. (Heidarv. S.) ii. 339: var bat

auðsýnt á létt hvarttvi-ggia, 6o/ h were clearly stopped, held in check, Bs. i.

142 (a dubious passage): lútta undan, to draw back, Fms. vii. 192; Sigvaldi

letti undan ok flýr, xi. 95. III. to relieve, ease; hann lutti hans

ineini með mikilli íþrótt, Bs. i. 644; létta sér (mod. létta sór upp), to

take recreation (holidays), Mar. IV. impers. to clear up,

esp. of weather; lettir upp mjorkvanum, Al. 140; síðan K'tti upp hríð-

inni, Fb. ii. 194; þá létti hríoinni, Bjarn. 55; veðrit hélzk þrjár nætr,

ok er upp létti, Finnb. 312, Eb. 210; eptir þat létti upp storminum,

50 :-- of illness, eptir þat lóîtir af sóttinni, Fs. 175; sagði at sótt (dat.)

hans mundi þá lótta, Sks. 25 new Ed.: with the person in dat., the sickness

in gen., honum létti brátt sóttarinnar, Ísl. ii. 175; ef þér lettir þá ekki,

Hav. 44; hann spyrr hvárt honum létti nokkut, Gísl. 48. V.

reflex, to be lightened, cleared, eased; hinn syðri hlutr léttisk, of the

skv, Edda 4; léttisk honum heldr, ok var ú fótum þrjá daga,