This is page 420 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

420 MEÐALAUKI -- MEGA.

meðal vár, or vár á meðal, among us; á meðal okkar (dual), Bkv. 19; hann settisk niðr á meðal þeirra, Nj. 48; sat þá Þorgerðr meðal brúða, 51; meðal þín ok annarra, 85; meðal Hafrafells ok Króksfjarðar-múla, Gullþ. 3; sumir verða sendir landa meðal, from one land to another, Sks. 54; á meðal anna, Grág. ii. 261; á meðal enna tveggja sömu samhljóða, á meðal enna líkustu greina, Skálda 162: ellipt., mál öll er meðal fóru, Vsp. 30; fannsk þat ekki í tali at þar hefði missætti verit í meðal, Nj. 48; þá gékk Njáll í meðal, N. interceded as peacemaker, 105. II. metaph., at hann vili nema litla skynsemd heldr enn önga þá er á meðal verðr ennar meiri (= meðal anna?), i.e. when there is a little leisure from graver matters, Skálda 169 (Thorodd); þat er áðr stendr á meðal ykkar má!s, whatsoever is unsettled between you, Fms. xi. 21.

B. In a great many compds, denoting what is intermediate, between, in the middle, the average; or ironically, not over-much, middling; or, lastly, with a negative in the reverse sense, see the following: I. meðal-auki, a, m. (mod. milligjöf), what is given in the bargain, Ld. 146, Lv. 43. meðal-dagr, m. a day between, Stj. 280: a holy day of second degree, Hom. 142; thus the sixth, the seventh, and from the ninth to the twelfth day of Yule were the middle days, in Easter the second and third day, N.G.L. ii, 358, K.Þ.K. 98: the days between the two spring tides at the first and the last quarter of the moon are called meðaldagar, Rb. 444. Meðal-fell, n. Middle-fell, a local name. Meðal-fells-strönd, f., a local name. Meðalfells-strendingar, m. pl. the men of M., Landn., Sturl. meðal-ferð, f. intercession, Orkn. 270. meðalferðar-maðr, m. an intercessor, Stj. 243. meðal-för, f. = meðalferð, Sturl. ii. 141. meðal-ganga, u, f. intercession, Lv. 71, Sturl. iii. 136: coming between, in a bad sense. Fms. ix. 428, v.l.: intervention between parties fighting, Glúm. 382. meðal-gangi, a, m. an intercessor, Mar. 196, Vídal. meðalgöngu-maðr, m. an intercessor, Th. 24, Finnb. 312. meðal-heimr, m. the middle world, the air, between the sky and the earth, poët., Edda (Gl.) meðal-hóf, n. the right meed and measure; in the saying, vandratað er meðalhófið. meðal-kafli, a, m. the 'middle-piece, ' the haft of a sword between the two hjalt (q.v.), Eg. 378, 379, Fms. i. 15, iv. 38, Sturl. iii. 283. Meðal-land, n. a land lying between two other lands: a local name, Landn. 267, Nj., in the south-east of Icel. meðal-orpning, f., gramm. an interjection, Skálda 180. meðal-pallr, m. the middle benches in the lögrétta, Nj. 190. II. average, of extent, quality, in a great many COMPDS: meðal-hestr, -hross, -kýr, -naut, -sauðr, -ær, etc., an average horse, cow, sheep, etc., Grág. i. 504, Jb. 346. meðal-ár, -sumar, -vetr, an average year, summer, winter, B.K. 20, Grág. ii. 326. meðal-lagi, adv., see below, meðal-maðr, m. an average man, in height, strength, or the like, Fms. vii. 101, 239. meðal-spakr, adj. middling-wise, of average intelligence, Hm. meðal-tal, n. an average number; in the phrase, at meðaltali, in the average. III. with a preceding negation, emphasising a word of abuse, as no common scoundrel, i.e. a great scoundrel or the like; ekki meðal-atferðarleysi, no common slovenness, Fs. 32: eigi meðal-farbauti, no middling destroyer, Fms. xi. 146: eigi meðal-fjándi, no middling fiend, ii. 74: ekki meðal-fól, i.e. no slight fool, Gísl. 139: þat ætla ek at þú sér eigi meðal-karl vándr, Band. 26 new Ed.: eigi meðal-klækismenn, Ísl. ii. 71: eigi meðal-mann-níðingr, a great nithing, Fær. 216: eigi meðal-níðingr, id., Eb. 230: eigi meðal-orðaskvak, Fæ 219: eigi meðal-skræfa, a great coward, Fms. vi. 34: eigi meðal-skömm, a great disgrace, Fs. 37: eigi meðal-snápr, Eb. 242: eigi meðal-úspektarmaðr, Rd. 259: eigi meðal-úvinr, Finnb. 242: eigi meðal-vesalingr, Þórð. 52: eigi meðal-þræli, Eg. 714 :-- rarely in a good sense, þat er ekki meðal-sæmd, 'tis no common honour, it is a great honour, Fb. ii. 196.

meðal, n., pl. meðöl, [Germ. mittel; Dan. middel], means, medicine.

meðal-lag, n. an equal share; at meðallagi, in equal shares, Grág. ii. 261; mitt skap er ekki betra en til meðallags, my temper is not better than the average, Þiðr. 319; þat var með enu betra meðallagi, a good average, Fs. 3; ekki stærri en í góðu meðallagi, fully average height, Bárð. 175. II. middling', i.e. not very, not over well; meðallagi er þér þat ráðligt, 'tis not very advisable for thee, Fms. ii. 14; vitr kona ok meðallagi vinsæl, Fb. i. 250; segir mér þó í meðallagi hugr um, Fs. 47; í meðallagi er oss fallit, 34, 87; var hón óðmáli ok m. vitr, Ísl. ii. 318; skipti vár hafa verit sum góð en sum til meðallags, our dealings have been some good, some only middling, Fms. ix. 508, v.l.; Þorvarðr var vitr maðr ok þá gamall, meðallagi góðgjarn, not too benevolent, Glúm. 376.

MEÐAN, adv., and á-meðan, whilst; meðan missætti var þeirra í milli, Fms. vi. 27; meðan um sök þá er dæmt, Grág. i. 78; meðan Högni lifði, Am. 67; meðan okkat fjör lifir, Skm. 20; meðan öld lifir, Vsp. 16; er sér á lof ok vit m. lifir, Hm. 9; meðan þú lifir, 121; meðan hann væri útan, Nj. 4; meðan ek em í brautu, 40; meðan í önd hixti, Am. 39; hélzk hann í vináttu við konung meðan hann lifði, Ó.H. 12; ok hélzk þeirra vingan meðan þeir lifðu báðir, Bs. i. 24; enda er rétt at beiða dóms út meðan eigi er upp sagt misseris-tal, Grág. ii. 93 :-- with subj., meðan þeir lifði báðir, Fms. vi. 27; friðr skyldi haldask meðan nokkurr þeirra væri á lífi, 28. 2. as long as (all along), whilst, in this case a relative pronoun (er, es, at) is understood -- meðan er or meðan's, whence the mod. Dan. medens, in mod. usage meðan að; this particle is, however, left out, and the sentence is elliptical; but in mod. usage Icel. say, meðan að eg er í burtu, whilst I am away, Dan medens jeg er borte. II. in the meantime; ok verðr sú dvöl at hann myndi fara meðan ördrag eða lengra, Grág. ii. 110; þegi herr meðan! Eb. (in a verse); hlýði mér meðan, listen to me the while i.e. whilst I say my song, Leiðarv. 5; jarl hafði alla skatta þá, er Danakonungr átti, meðan til kostnaðar, Ó.H. 12.

með-aumkan, f. compassion, Vídal. passim, meðaumkunar-samr adj. compassionate, Fas. iii. 644.

með-ferð, f. management; vandhæfi mun þér þykkja á meðferðinni Korm. 82; góðr meðferðar, easy to manage, Landn. 94, v.l.; til meðferðar, to manage, Fms. i. 256; veita e-m e-t til meðferðar, to give it into one's keeping, Dipl. v. 24; þau kúgildi sem hann reiknaði í sinni meðferð, which he had in his keeping, iii. 13; hafa sök at meðferð, to have a case to manage, Grág. ii. 41; var konungi þá kunnigt hverja m. ek hafða, how I did behave, Eg. 65, Barl. 90, 105; hafa meðferðar, to have about oneself, in one's keeping, Mar., Bs. i. 715, 866.

með-ferði, n. = meðferð, Th. 77, Karl. 216; hafa meðferðis = hafa meðferðar.

með-færi, n. in phrases such as, kylfuna þó hón sé ekki fimligt m., the club, though it be not handy to carry, Fas. iii. 449; það er ekki mitt m., 'tis beyond my strength.

með-för, f. = meðferð, Landn. 94, Hom. 108, Grág. i. 165, 166, 443, Nj. 87. 2. in the phrase 'skógar-gang varðar meðförin sem verkinn' meðför means the spreading, carrying abroad of a libellous song; cp. fara (A. III. 4. β).

með-ganga, gékk, to confess, (mod.)

með-ganga, u, f., in meðgöngu-tími, a, m. the time of 'going with child:

með-gangr, m. siding with, helping, Fms. ii. 210 :-- prosperity.

með-gjöf, f. a fee paid for alimentation, = fúlga, q.v.

með-hald, n. favour, partiality.

með-hjálp, f. a helpmate.

með-hjálpari, a, m. the helping clerk in church.

meðja, u, f. a kind of head-gear, Edda (Gl.) ii. 494.

með-kenna, d, to confess, Sks. 615: með-kenning, f. confession.

með-læti, n. prosperity, good luck, Fas. iii. 594, passim in mod. usage; opp. to mótlæti.

með-mæli, n. the speaking a good word for one.

með-reið, f. a riding with another person. meðreiðar-maðr, m. an attendant on a traveller on horseback.

með-taka, tók, to receive, accept.

með-taka, u, f. reception, meðtöku-maðr, m. a receiver, Bs. i. 882.

með-tekt, f. = meðtaka, Bs. ii. 119.

með-tækiligr, adj. acceptable, Mar.

með-vitund, f. sense, consciousness.

mefingr, i.e. mæ-fingr, adj. slim-fingered, Hðm.; see mjór.

MEGA, pres. in a pret. form má, mátt, má; plur. megum, megut, megu, later and mod. megit, mega; pret. mátti; subj. pres. megi, pret. mætti; part. mátt; with suff. má'k = má ek, Og. 33; mætta'k = mætta ek, Þkv. 3; máttú = mátt-þú, passim: with neg. suff. pres. 1st pers. má'k-a, I cannot, Stor. 18; má'k-at ek, Am. 12; má'k-a'k, 52; má'kk-at-ek, Hallfred (Fs. 107): pret. mátti'g-a'k, I could not, Og. 32: [Ulf. magan = GREEK; A.S. magan; Engl. may, might; Germ. mögen; Dan. maae.]

B. To have strength to do, avail; svá at vér mættim ekki, so that we availed not, Am. 17; mega betr, to be the stronger, Karl. 423; allt má þó nauðigr skyldi, a saying, i.e. necessity is a great schoolmaster, Sturl. iii. 255; eigi megu þær minna, they are not less powerful, Edda 13; hverr er sá Guð, eða hvat má hann? 2: with dat., mega við e-m, to be able to withstand one; hann mun ekki mega einn við mörgum, Art. 22; ekki má við marginum, none can withstand the many, Fms. xi. 278; mega sér, var honum haldit til vinnu þegar er hann mátti sér nokkut, as soon as he grew strong, had any strength, Bs. i. 35; skulu mikit þín orð mega við mik, thy words shall go for much, Nj. 175; jafnmikit mega níu momentur ok tólf, Rb. 458. 2. of health, like Lat. valere; mega vel, to be well; mega ílla, lítt, to be poorly, and so on; Komtú í Hitardal? segir Sturla -- Já, sagði ferðamaðr -- Hversu mátti Þorleifr? -- Vel mátti hann, ok því var betr, at hann mátti vel, Sturl. i. 89; Hallr spurði, hversu þær mætti, -- Harðla vel megum vit, Fms. ii. 201; hann var spurðr hversu hann mætti, -- Má ek harða ílla, vi. 237; hann spyrr at Sigvalda, honum er sagt, at hann mátti lítið, xi. 102; hann spurði hversu hann mætti, -- Eigi má ek nú vel, sagði hann, Bs. i. 182 :-- -to do for one, má yðr þat er yfir margan gengr, it will do for one, what all others must bear, Eb. 168. II. followed by an infinitive, to be able; mátt þú sjá hana ef þú vill, thou canst see her if thou wilt, Nj. 3; þóttusk menn eigi mega leita hans, Eg. 230; at hann mætti fá sæmd sína, Fms. vi. 398; allt þat hann má miðla, Grág. i. 250; fé máttu þeir ekki bjarga, Nj. 267; hann mátti ekki mæla, Band. 14; sá einn hlutr var svá, at Njáli féll svá nær, at hann mátti aldri úklökvandi um tala, Nj. 171; þaðan sem þú mátt vel eta,