This is page 443 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.

Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.

This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.

The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

MÆLSKUANDI -- MÖL. 443

nema mælsku allra þjóða, Konr.: pronunciation, mod. mæli, hón kvaðsk kenna mælsku hans at hann var Galverskr, 656 C. 4. COMPDS: mælsku-andi, a, m. the spirit of eloquence, Sks. 560. mælsku-maðr, m. an orator, Sks. 315, MS. 656 C. 14.

mæltr, part. spoken so and so, Grett. 146: esp. in compds, fá-mæltr, harð-mæltr, lin-mæltr, loð-mæltr, sein-mæltr, fljót-mæltr, hýr-mæltr, glað-mæltr, and so on.

MÆNA, i.e. mœna, d, to provide with a mænir, to roof; leka möndi húsit ef ekki mœndi smiðrinn, Skálda (Thorodd) 163, D.N. v. 637. 2. to reach or jut out, project, Lat. eminere; þeir sáu hrauka ... ok mændu upp ór kollarnir (viz. out of the fog), Sturl. i. 179; mændu þeir aptr (they turned back, prob. erroneous = vendu) en Hákon bar í haf, Fms. vi. 249. II. to gaze, look (stretching out the neck), esp. with the notion of supplication; mæna á e-n. mæna vonar-augum, freq. in mod. usage, where the ancients said kaga, q.v.

mæna, u, f. the spinal marrow, Slurl. ii. 95, freq. in mod. usage, mænu-sótt, f. disease of the spine.

mænir, m., i.e. mœnir, [Dan. mönning], the ridge of a house, Fs. 42, Ísl. ii. 194, Sks. 146, Skíða R. 179; hús-mænir, q.v. mænir-áss, m. the ridge-rafter.

MÆR, f., gen. meyjar, dat. meyju, acc. mey; pl. meyjar, dat. meyjum: meyja, u, f. a later form in MSS. of the 14th century, sú meyja, meyjan, Stj. 136, Bs. ii. 27; þú meyja (voc.), Fb. ii. 194, Skáld H. 1. 9; as also nom. mey, Fas. iii. 177; [Ulf. mawi = GREEK; A.S. meowle = meyla, q.v.; Swed. and Dan. mö; the Engl. maid and Germ. magd are derivatives] :-- a maid, girl, virgin; þaðan koma meyjar, Vsp. 20; mey, Hm. 81, 96; meyjar orð, 83; mörg góð mær, 101; en horska mær, 95, Vþm. 47; meyja, 49; meyjar ástir, Alm. 8; mér tíða mey, Skm. 7; mær (voc.), 23, 25, 26; mær er mér tíðari, 7; mær heitir fyrst hver, en kerlingar er gamlar eru, Edda 108; leizt honum mærin fögr, Eg. 23; Egill sá þar mey fagra, ... mærin var úkát ok grét ... Egill mælti við meyna, 481, 483; mær tvítug eða ellri, Grág. i. 307, 465; ekkjur ok meyjar tvítöga ok ellri, ii. 108; eigi mær heldr göfuglig ekkja, Fms. x. 294: a girl, hón lék sér á gólfi við aðrar meyjar, hversu lízt þér á mey þessa, þykkir þér eigi fögr! ærit fögr er mær sjá, Nj. 2; Þóra ól barn um sumarit, ok var þat mær, Eg. 166; litlu síðarr fæddi hón barn, þat var mær, Steinn hélt meyjunni undir skírn, hét sú mær Þóra, Steinn gaf meyjunni fingrgull, Ó.H. 144; hvárt sem er sveinn eða mær, N.G.L. i :-- a virgin, Gefjon, hón er mær ok henni þjóna þær er meyjar andask, Edda 21; hón var mær alla æfi, 655 ix. C. 1: allit., brúðr Guðs, mær ok móðir, Mar., esp. of the Virgin Mary, Lil.; mær meyja, the maid of maids, Hdl. (begin.) :-- of the zodiac, Rb. (1812) 16. 2. freq. in poetry = a daughter, thus answering to mögr; Gýmis meyjar, the daughter of G., Skm. 12; mey átti hann, Rm. 36 (Bugge); hefir minn faðir heitið meyju sinni, Hkv. 1. 18; Hýmis meyjar, Ls. 34; meyjar Mögþrasis, Vþm. 48; Billings mey, Hm. 96; Högna mær, Hkv.; fögr mær fíra, Vkv. 2: allit., Loka mær, the daughter of L. = Hel. Ýt.; mær ok mögr, daughter and son, Og. 9.COMPDS: meyjar-mál, n. pl. courtship, Fas. iii. 84, 94. meyjar-mundr, m. a maid's mundr (q.v.), Fas. iii. 170.

MÆRA, ð, [Ulf. merjan = GREEK], to praise, laud, Ad. 1, Höfuðl. 2, Geisli 20 :-- mæra e-n e-u, to bless one with a gift, Fms. vii. 152 (in a verse).

mærð, f. [Ulf. meriþa = GREEK], praise, laud, Stor. 5, Lex. Poët, passim: an encomium. 2. mod. cant, flattery, hypocrisy, freq.

mæringr, m. [mærr], a noble, illustrious man, Edda passim, also in mod. usage: the name of a sword, Bjarn.

mærna, að, to become cheesy, of milk, Björn.

MÆRR, f. (i.e. mœrr), gen. mærar, dat. and acc. mæri :-- a land, prop. border-land, only in poetry; mærar, Skálda 236 (in a verse); and in compds, blá-mœrr (q.v.), the blue land = the sea; borð-mœrr, máfa m., id.; dag-mærr, the day-land, i.e. the heaven; hauk-mœrr, the 'hawk-land' = the hand; Móins mær, serpent-land, i.e. gold. Lex. Poët.: the word remains in landa-mæri, border-land, and II. in the local name Mæri, f. a county in Norway; Sunn-mæri, Norð-mæri, Fms. passim; whence Mærir, m. pl. the men of M.: Mæra-jarl, the earl of M., a name of earl Rögnvald, the ancestor of the dukes of Normandy and the earls of Orkney: Mærskr, adj. from Mæri, Fms. Mæri or Mærini, a famed temple in Drontheim in Norway: hann lagði Mærina-helgi á allan fjörðinn ok lét engu tortýna þar nema kvikfé heimilu, i.e. he made the whole fjord a sanctuary, extended the sanctuary to the length of the whole fjord, Landn. l.c.

MÆRR, adj., compar. mærri, mærstr; [Ulf. mers in waila-mers = GREEK; O.H.G. mâri] :-- famous, glorious, great, Germ. herrlich, of persons; mjötuð mæran, Vsp. 2; mærir tívar, Hým. 4; mæran kon; inn mæri mögr Sigröðar, Kormak; ins mæra burar, Gm. 50; mærr jöfurr, Lex. Poët.: absol., báru mjöð mærar, Am. 8, 93; ena mæru Ingunni, Fms. viii. (in a verse); deyrat mildingr mæri (compar.), vi. 427: of things, í enum mæra Mímis-brunni, Vsp. 22; inn mæra fimbul-vetr, Vþm. 44; inn mæra mjöð, Skm. 16; mæran drykk mjaðar, Ls. 6; hrís þat et mæra, Akv. 5; inn mæri vöndr, Korm. 98 (in a verse): þjóð-mær, glorious.

MÆTA (mœta), t, [mót; Ulf. môtjan; A.S. mêtan; Engl. meet; Hel. môtjan; Dan. möde; Swed. möta] :-- to meet, with dat. to meet a person; mætti hann Þór miðra garða, Þkv. 9; mæta e-m á brautu, Hm. 88; mættu þeir Ögmundi, Nj. 5; eigi veit hvar manni mætir, a saying (= mod. eigi veit hvar manni kann at mæta), Fs. 106; ok mætir austmanninum Erni, Ísl. ii. 149; þat mætti hann Grím inum rauða, Nj. 245; þá mætti Þorgeirr Þorvaldi, id., passim :-- láta ráð ráði mæta, to pay like for like, Fms. i. 15; þá skal mæta horn horni, hófr hófi, N.G.L. i. 41; láta dal mæta hóli, Fms. vii. 2. metaph. to meet with, suffer, undergo; mæta skaða, Bs. ii. 137; mæta kvölum, 623. 64; mæta görningum, passim. II. recipr. to meet one another; þeir mættusk á förnum vegi, Nj. 60. 2. to join; þar er mætisk Sogn ok Hörðaland, where the two counties S. and H. meet, Fms. i. 95; í flæðar-máli þar sem sær mætisk ok græn torfa, N.G.L. i. 13; ok skal þat grafa út við kirkju-garð, þar sem mætisk vigð mold ok úvígð, K.Þ.K. 16; menn eigu at æja hrossum sínum í annarra manna landi of sumar þar er mætisk slátta ok sina, Grág. ii. 291.

mætask, t, dep. [meta], to make oneself costly; láta biðjask lengi ok m. ok myklask, Str. 9: act. part. in auð-mætandi, a valuer, taxer of wealth, Kormak.

MÆTI, n. [meta], good things, wealth; mörg mæti, many good things, Hým. 32; man ek at vér meiri mæti áttum, Vkv. 13; mætum ágætum, Am. 66; nökkut mæta (gen. pl.), Fsm. 29; veglig mæti, Lex. Poët.; veraldar mæti, Nikuld., Skáld H. 2. 38; hans mæti kná ek hljóta, Edda (in a verse). 2. in prose; the phrase, hafa mæti á e-u (mod. mætur), to have a fancy for, to value highly; ok hefir Úlfr enn meiri mæti á Sigmundi þaðan frá en áðr, Fær. 52; brandkrossarnir, þeir sem hann hafði mest mæti á, Vígl. 61 new Ed.; Gunnhildr lagði mikil mæti á Ólaf, Ld. 72. COMPDS: mæta-gripr, m. a costly thing, Fas. i. 61. mætis-maðr or mæta-maðr, m. a worthy man, Sturl. i. 9, Fas. i. 28.

mæti-ligr, adj. valuable, Al. 93.

mætir, m. one who meets, Lex. Poët.

mætr, adj. valuable, excellent, of persons meet, worthy; mætr ok ágætr, El., Stj.; mætan mar, Hdl. 5; Guði ok hans mætu móður, D.N. i. 51; mætustu móður, Th. 78; maðr mæztr und sólu, Gkv. 1. 7 :-- lawful, valid, dæma sök mæta eðr úmæta, Grág. i. 67; lög-mætr, lawful; ú-mætr, invalid.

mætur, f. pl.; in the phrase, hafa (vera) mætur á e-u, = mæti, Ld. 60, Fb. i. 262, Grett. 68 new Ed., Fas. i. 247 (in a verse), and in mod. usage; see mæti above.

mögðir, m. a peg, Edda (Gl.) 494.

mögl, n. murmuring, Stj. 324, Mar. passim.

MÖGLA, að, to murmur, Stj. 291, 322, 324, Bs. ii. 115, Fb. i. 440, Mar., N.T., Vídal. passim.

möglan, t. a murmuring, Hom. 26; möglunar orð, Grett. 153. möglunar-samr, adj. grumbling, 686 B. 2, Grett. 148.

MÖGR, m., gen. magar, dat. megi, pl. megir, acc. mögu; [Ulf. magus = GREEK, Luke ii. 43, ix. 42, xv. 26; = GREEK, ii. 28; A.S. magu; Hel. magu; Gael. mac; mögr is masc. answering to fem. A.S. mægð, Engl. maid, Germ. magd] :-- prop. a boy, youth, and so, like GREEK a son; mannskis mögr, no man's son, Hm. 147: allit., mey ok mög, daughter and son, Vþm. 33; mæla við mög, Hðm. 23, Skm. 2; okkarn mög, 1; geta mög, Ls. 35, 36; megir Heimdalar, sons of H., Vsp. 1; maga þinna, Am. 79; mögr Sigföður, Vsp. 55; mögr Hlóðynjar, 56; megi hveðrungs, 55: míns magar, Gm. 24; magar Þóris, Ad. 16; magar Hallgarðs, Ht.: allit., mögr móður kallar, Grág. ii. 170; mögr fann ömmu, Hým. 2; ósk-mögr, a son by adoption, also a beloved son. II. a mate, a man, Fm. 33; fífl-megir, Vsp. 51; víl-megir, sons of misery, slaves, Bm. 1; heipt-megir, enemies, Hm. 149; Muspells megir, the men of Muspell = demons, Ls.; her-megir, war-men, warriors, Hkv. 2. 4; Hropts-megir, the men of H. = the gods, Ls. 45; ljóð-megir, the people, Hkm.; sess-megir, bench-mates, Hm. 153; dag-megir, daysmen(?), Am. 61; Ás-megir, the Ases, gods, Fsm.; drótt-megir, the sons of men, Vþm. 11, 12. III. in prose obsolete except in Mögr, a pr. name, dat. Mög, Bs. i. magar-arfi, a, m. a son's heir, N.G.L. i. 206.

mögu-liga, adv. possibly.

mögu-ligr, adj. [from Germ. möglich; the word appears in the 14th century] :-- possible, Fms. xi. 431, Fas. i. 45, freq. in mod. usage.

Mög-þrasir, m. the giant father of the weird sisters (hamingjur), Vþm.

mök, n. pl. intercourse; in the phrase, eiga mök við e-n, ef þeir eiga við hann kaup eðr önnur mök nokkur, Grág. ii. 164; see mak.

MÖKKR, m., dat. mekki, [akin to makki?], a dense cloud; upp setr mökk inn mykla, Skálda (in a verse), Fb. i. 212 (the verse), freq. in mod. usage; og hrynja lætr hvarmskúrar haglið úr mekki blám, of a cloud on a mountain top, Bjarni 58; þoku-m., ský-m., gufu-m., a cloud of fog, vapour.

Mökkur-kálfi, a, m. the name of the clay giant, Edda 57.

mökkvi, a, m. a cloud, mist, Sks. 203; ok um miðnætti máni í mökkva sig hylr, Bjarni 145.

MÖL, f., gen. malar [mala], pebbles, worn stones, i.e. the bed of