This is page 487 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.

Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.

This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.

The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

RÁÐBANI -- RÁNARDÆTR. 487

um várit at fardögum ok móðir hans, Bs. i. 455: ráðask ór hernaði, to give up, leave off freebooting, Fg. 2 :-- at þeim hafði óheppilega um ráðisk, they had formed an unhappy plan, Knytl. S. ch. 69 (Lex. Poët.); cp. miðráðit. 4. to turn out; ok réðsk til allgiptusamliga, Fms. x. 53; and in the mod. phrase, það réðsk vel, ended well; sjá hvernig það ræðst, see how it will turn out; of a dream, to prove true (see A. III), ok vilda ek at hvergi réðisk, Gísl. 24 (hvárngi réði, impers., 108, l.c.) :-- réðsk mikit mannfall, there came to be a great slaughter, Odd, 28. II. recipr., ráðask á, to attack one another; þeir spruttu upp með íllyrðum, ok svá kom at þeir ráðask á, Nj. 128. III. part. ráðinn, resolved, determined, Ölk. 36, Bárð. 173; hann mælti fátt eðr ekki við frá, ... ef hann var ráðinn til at drepa þá, Fms. vii. 319 :-- likely, eigi er ráðit at oss fari svá, Nj. 89; þat er þó eigi ráðit hvárt svá berr til, Ld. 24; eigi er þat ráðit, at honum þætti allt sem hann talaði, Band. 12: compar., er engi ráðnari hlutr, more certain, Hom. (St.); at ráðnu, for certain, id.: valid, nýmæli ekki skal vera lengr ráðit en þrjú sumur, K.Þ.K. 56. 2. clever; ríkr ok ráðinn, Grett. 90; vitr maðr ok ráðinn, Fb. ii. 357; roskinn ok ráðinn. 3. betrayed, Germ. verrathen, Akv. 15, Fm. 37.

ráð-bani, a, m. a contriver of a person's death, Grág. ii, 169, Fms. vi. 395. ráðbana-maðr, m. = ráðbani, Orkn. 454.

ráð-bót, f. compensation, N.G.L. i. 66.

ráð-deild, f. foresight, husbandry. ráðdeildar-maðr, m. a provident, good husbandman.

ráð-drjúgr, adj. a shifty man, Fas. i. 325.

ráð-fár, adj. shiftless, Fms. vi. 155, viii. 286, Grett. 127.

ráð-festa, t, to determine.

ráð-festa, u, f. determination, Bær. 4.

ráð-fréttask, tt, dep. to consult, Stj. 159, 294.

ráð-fýsi, f. instigation, exhortation, Þiðr. 41.

ráð-færa, d; r. sig við en, to consult.

ráðgask, að, dep.; r. við e-n, to consult, Bs. i. 815, Stj. 476.

ráð-gáta, u, f. a riddle, 1 Cor. xiii. 12.

ráð-girni, f. ambition, Fms. iv. 103, Sks. 357.

ráð-gjafl, a, m. a counsellor, esp. one of the council of a king or princely person, cp. king's counsel, Sighvat, Fms. vi. 27, 439, vii. 106, ix. 459, Ó.H. 43, Eg. 646, Orkn. 442, Landn. 148.

ráð-gjarn, adj. ambitious, lordly, Fms. iv. 111, x. 220, Sturl. ii. 1.

ráð-hagr, m. = ráðahagr, Fb. i. 176.

ráð-herra, m. a counsellor, minister of state.

ráð-hollr, adj. giving faithful, good advice, Ísl. ii. 341: óráðhollr, not open to advice, Nj. 68.

ráð-hús, n. [Germ. rath-haus], a town-hall. D.N.

ráði, a, m. a boar, Edda (Gl.), Skálda 205 (in a verse).

ráðinn, part. resolved; see ráða B. III.

ráð-krókr, m. a shift, contrivance, Fms. vi. 374, Sd. 155.

ráð-kænn, adj. shrewd, shifty, Valla L. 223.

ráð-lag, n. providence.

ráð-lagning, f. a giving advice, Valla L. 211.

ráð-lausliga, adv. foolishly, Nj. 104, Fb. i. 305.

ráð-lauss, adj. shiftless, having lost one's head, Lv. 105, Fms. xi. 267, 273, Al. 101, Stj. 531.

ráð-legging, f. = ráðlagning, (mod.)

ráð-leggja, lagði; r. e-m e-t, to advise, Rd. 273, Gísl. 49, Bs. i. 815.

ráð-leitinn, adj. shifty, shrewd, Fms. vi. 374, Sturl. i. 136.

ráð-leitni, f. sagacity, Fms. v. 226.

ráð-leysi, n. shiftlessness, confusion, foolishness, Sturl. iii. 315, Stj. 78, Al. 101.

ráð-liga, adv. cleverly, Fms. x. 29.

ráð-ligr, adj. advisable, Nj. 40, Ld. 66, 172, Bjarn. 15, Fms. iii. 69, xi. 61, 92 (spelt rálligt).

ráð-lögur, f. pl. advice, counsels, Grett. 71.

ráð-maðr, m. = ráðamaðr, B.K. 125; hirðmenn dæmdu en tólf ráðmenn samþykktu, Ann. 1368.

ráðning, f. interpretation, Fas. ii. 172: rebuke, chastisement, Sturl. iii. 73, 206, Al. 7, 18, Stj. 126, 506, 583, Bs. i. 700, 762: shrift, Stj. 9, 12.

ráð-ríkr, adj. imperious: ráð-ríki, n. imperiousness.

ráð-rúm, n. respite for taking counsel, Lv. 61, Grág. ii. 84, K.Þ.K. 12, Grett. 136 new Ed.

ráð-samr, adj. = ráðríkr, O.H.L.

ráð-semd, f. counsel, consent, H.E. i. 456.

ráð-settr, part. settled, considerate.

ráð-slaga, að, (ráð-slag, n., Pass. 15. 1), to confer, hold counsel.

ráð-sneld (-snilli), f. sagacity, Fms. vi. 429.

ráð-snjallr, adj. sagacious, wise in counsel, Fms. vi. 265, vii. 102.

ráð-snotr, adj. = ráðsnjallr, Hm., Sks. 328.

ráð-spakr, adj. = ráðsnjallr, Fms. i. 192, Stj. 360, v.l.

ráð-speki, f. wisdom, Fms. vi. 151, xi. 98, Mar.

ráð-spell, n. dishonour, of a married woman, Gþl. 203, 229.

ráð-spella, t, to violate, Bs. ii. 65.

ráð-stafa, að, with dat., to arrange, dispose of.

ráð-stafan (ráð-stöfun), f. arrangement.

ráð-stafl, a, m. arrangement, provision, esp. a home, shelter; þau fóru norðr um sveitir ok fengu hvergi ráðstafa, Landn. 178; hann kvaðsk séð hafa ráðstafa fyrir honum, he had provided for him, Lv. 98; þaðan fór hann inn á Nes, ok fékk þar engan ráðstafa, Eg. 592; vilda ek at þú tækir við honum ok móður hans ok fór þeim þar ráðstafa hjá þér, Fs. 36, Fbr. 12 new Ed. ráðstafa-lauss, adj. homeless, unprovided for, Þorf. Karl. 392.

ráð-stefna, u, f. a consultation, Matth. xxviii. 12.

ráð-stofa, u, f. = ráðhús, D.N., (mod. Dan. raadstue.)

ráð-svinnr, adj. = ráðspakr, Orkn. 158: as a nickname, 8.

ráðugr, adj. sagacious, shrewd; ráðigr til allra véla, Fær. 13; ríkr ok ráðugr, Stj. 616: plur. ráðugir, Fms. vi. 155, Fs. 41: compar., miklu er hann ráðgari ok þrárri, Fms. vi. 382; ellri ok ráðgari, xi. 12.

ráðu-ligr, adj. = ráðligr, Fms. viii. 186: to be ruled, Sks. 491.

ráðu-nautr, m. a 'counsel-mate,' counsellor, Sks. 110 new Ed.

ráðu-neyti, n. a body of councilmen, counsellors, Fms. ii. 183, vi. 394, vii. 40, 185, x. 101, 420.

ráð-valdr, m. a 'wielder of authority,' ruler, Bs. i. 301 :-- mod. a tyrant, despot.

ráð-vandr, adj. 'heeding one's ráð, honest, upright, Fms. v. 240, viii. 313, xi. 54, Magn. 464, Sks. 67 new Ed., O.H.L. 22.

ráð-vendi (mod. ráð-vendni, Fms. xi. 446), f. probity, honesty, Sks. 2, 80 new Ed., Al. 58, Rb. 368, Clem 33.

ráð-víss, adj. one who has one's mind settled.

ráð-þægr, adj. open to advice, pliable, Fms. vi. 27, vii. 175, Orkn, 384; úráðþægr, obstinate.

RÁF, n., the forms vary, ráf is the older form, whence are derived ráfr, with an inflexive r. as also ræfr, which is the mod. form; ráfit kirkjunnar, Bs. i. 804; ráfinu, Nj. 201 (but ræfrinu, v.l.); ráfit, Fms. viii. 428 (ráfrit, Fb. ii. 693, l.c.); ráfit, ráfrit, ræfrit, Fms. ix. 399 and v.l.; ráfit varma, x. 68 (in a verse); ræfrit, and v.l. ráfit, 30; ráfri and ráfi, Stj. 563; ræfri, Bs. i. 354; í ráfri stofunnar, Dipl. iii. 8; bæði at ráfi ok veggjum, H.E. i. 474; the common as also the sole mod. form is ræfr, Bs. i. 132; ræfrit, Nj. 115, Eg. 239: [Engl. roof; cp. Gr. GREEK]:-- a roof; vóru þar markaðar ágætar sögur á þilviðinum ok svá á ræfrinu, Ld. 114; loginn stóð inn um ræfrit, Eg. 239; hann lét penta allt ræfr ok svá bjórinn, Bs. i. 132, passim, see above :-- ráf = hróf (q.v.), Fms. viii. 247.

ráfa (ráf, n.), að, to rove, stray about, Safn i. 586; villu-ráfandi sauðr, a sheep astray.

RÁK, f. a streak, stripe, Rb. 524, freq. in mod. usage,

rá-merki, n. [rá, n.], a landmark, N.G.L. ii. 489, Ann. Nord. Oldk. 1845, p. 164, from a boundary-writ between Sweden and Norway.

RÁMR, adj. hoarse; ramr er sterkr en rámr enn hási, Skálda 163, Fms. i. 283, x. 279, passim in mod. usage.

RÁN, n. [Dan. raan; Shetl. r&o-long;n, as a law term, any unlawful seizure or holding of property; þá skal hann krefja út festar konu sinnar. ok stemna honum þing fyrir rán, N.G.L. i. 27; stefna honum þing fyrir rán ok í-setu, Jb. 159; stefna honum héraðs-þing fyrir grasrán ok þrásetu, 278; en ef hann heldr á fénu, þá er hinn kömr eptir, er á, ok náir hann eigi, þá er þat rán, ok varðar fjörbaugs-garð, Grág. i. 427; krefja hann fjár síns ok leggja honum rán við, Gþl. 497; mun hón reka okkr ór landi, en taka fé okkat allt með ráni, Nj. 5; þess fjár skal þrysvar kveðja, en ef hann vill þá eigi reiða, þá skal hann stefna honum til þings fyrir rán ok lögleysu, N.G.L. i. 21, Grág. Vígsl. ch. 116, distinguishing between hand-rán and rauða-rán :-- lífs-rán, and-rán, fjör-rán, = loss of life, poët., Lex. Poët.; lög-rán, loss of right, Eb. (in a verse) :-- seized property, láta ránið rakna, Bs. ii. 15. 2. plur. robbery, plunder; refsing ráns, Sighvat; rán ok stuld, Ó.R. 5; rán ok hernað, Jb. 66; hernað ok rán, Fms. i. 118: rifsi ok ránum, 119; rán (pl.) ok manndráp, Ó.H. 78; verða fyrir ránum, Fms. i. 258; hann tók af rán öll þar í landi, Ó.H. 190. COMPDS: ráns-fé, n. unlawful property, booty, Fms. iii. 345, Stj. 490. ráns-fengr, m. = ránfengr, Eg. 593. ráns-flokkr, m. a band of highwaymen, Hkr. ii. 395, Fms. viii. 265. ráns-hönd, f. a robbing hand, Fms. v. 55. ráns-maðr, m. a robber, Fms. iii. 143, vii. 16, 253, Barl. 44.

Rán, f., dat. Rán, Hkv. i. 30, Hkv. Hjörv. 18; Ráni, Gg. 6, is a corrupt passage; [this word cannot be related to the preceding] :-- the name of the giant-goddess the queen of the sea; she was wife of Egir, mother of the Nereids, called Ránar-dætr; all that perished in the sea came and abode with her; Rán átti net, þat er hón veiddi í menn alla þá er á sæ kómu, Edda 66, 69, Eb. 274, Fas. ii. 77, Eb. ch. 54, Friðþ. S. ch. 6; þat höfðu menn fyrir satt, at þá væri mönnum vel fagnat at Ránar, ef sjódauðir menn vitjaði erfis síns, Eb. l.c., Stor. 7; sitja at Ránar, Fms. vi. 376 (in a verse); ræsis rekka er þú mundir Rán gefa, Hkv. Hjörv. 18 :-- the allit. phrase, Rán ok Regin, was a form of oath, Ölk. 36: in poët. circumlocutions, dýnu Rán - a woman, Hallfred; ósk-rán. COMPDS: Ránar-dætr, f. pl. the nine daughters of Rán, the Oceanides of the Northern mythology, also of the waves, Edda 69, 101, Fbr. 23: poët, the sea is called Ránar-land, -salr, -vegr, Rán-heimr, Lex.