This is page 501 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.

Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.

This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.

The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

BJÖMI -- HOT. 501

RJÓMI, a, m. [Germ. rabm; Scot. ream] , cream: passim in mod. usage, rjóma-trog: a calm sea is said to be einsog rjómi, like cream; and rjóma-logn, 'cream-calm,' dead calm.

RJÓTA, raut, rutu, subj. ryti, [Swed. ryta; Scot. rout; Old Engl. rowte], to roar; þá raut við inn regin-kunngi Baldr í brynju sem björn ryti, Hðm. 26; und raut, the wound gave a rattling sound (cp. lét í sárunum), Ht. R. 42; see hrjóta.

RJÚFA, pres. rýf; pret. rauf, rauft, rauf, pl. rufu; subj. ryfi; part, rofinn; [A.S. reófan] :-- to break, rip up, break a hole in; r. undir, to make a wound, Rm. 45; Baglar rufu stofuna, Fms. ix. 55; vóru þeir sem óðastir at r. húsin, Eb. 214; hlupu þeir upp á skálann ok rufu, Grett. 154; hann lagði í óst; á Ólafi, ok rauf á barkanum, Sturl. ii. 95; r. búlka, to 'break bulk,' see búlki, Fms. vi. 378: to break up, þá rufu þeir samnaðinn, Eg. 98; raufsk þá flokkr allr, Fms. ix. 217; raufsk leiðangrinn, x. 57, xi. 248; en er raufsk fjölmenni á þinginu, Orkn. 284; varð þá at rjúfask sú íllinga seta, Bs. i. 142. II. metaph. to break, violate; rjúfa sáttmál. Fms. i. 109; rjúfa, grið, sátt, Nj. 56; Gunnarr kvaðsk ekki ætla at r. sættir, 111; rjúf aldri sætt þá er góðir menn göra milli þín ok annarra, 85; ef hann ryfi sættina, Fms. xi. 356; en ef prestr rýfr skript, K. Þ. K. 72; r. dóm, Fb. ii. 171; r. heit, Stj. 641; r. sína eiða, Fms. viii. 155; r. trygðir, Grág.; r. lögmanns órskurð, id.; eigi rjúfask honum fyrirheit Hugonis ábóta, they failed him not, Mar.; þykki mér þat opt rjúfask er skemra er at frétta en slíkt, Nj. 259; hefir yðr þat sjaldan rofizk er ek hefi sagt yðr, Fms. viii. 134, v.l.: part., var þá enn rofinn valrinn, Hkr. ii. 381. III. impers. it clears, of weather, as of fog or clouds drifting away in a gale; þá er í rauf veðrit, when the weather cleared, Fms. i. 174; ok er fyrst rauf í, sá þeir fyrir sér bratta hamra, viii. 53, v.l.; skúraveðr var á, ok var hvasst veðrit þá er rauf, en vindlítið þess í milli, Ld. 56: en veðr rauf upp í móti degi, Sturl. iii. 292; rýfr þokuna ok kyrrir sjáinn. Fas. ii. 516.

RJÚKA, pres. rýk; pret. rauk, raukt, rauk, pl. ruku; subj. ryki; part. rokinn: [A.S. reôcan; Engl. reek; Germ. riechen; Dan. ryge, etc.] :-- to reek, smoke, emit smoke or steam, Fms. xi. 36; þann seyði er betr væri at eigi ryki, Ld. 208, Fms. vi. 105; rjúka mun um hauka vára, Fas. ii. 43; var stofan lítt rokin, i.e. there was steam (smoke) in the room, Grett. 170 new Ed.; hann varp af sér klæðum mæðiliga, ok rauk af honum, it reeked off him, Fms. vi. 226; hús stendr þar ok rýkr þar upp af, ok mun þar fé inni, Lv. 47; ambáttin var alsveitt af mæði ok rauk af henni, Gísl. 51; hvat rýkr á diskinum fyrir yðr? Fms. vii. 160; rjúkandi ofns-eldr, Stj. 112; hann laust á ok rauk ór eldr, Korm. 84 :-- of dust, svá sýndisk sem dusk ryki ór bjálbanum, Ó.H. 218, O.H.L. 39; mjöllin var laus, ok rauk hón, Fb. i. 579 :-- of the spray of sea-water, þótt stormr þjóti en sjnr rjúki, Bs. ii. 116 (cp. rok), það rýkr: hann tók sinni hendi hvern sveininn, ok slær niðr við steininum, svá at rýkr (was splashed) heilinn um, Finnb. 292. II. metaph. to fly with violence and suddenly, Dan. ryge; sverðit rauk ór hendi honum, the sword flew out of his hand. Fms. xi. 153; hann rauk ofan fyrir bjargit, Fb. iii. 410; rauk Áskell ofan af viðunni, Fms. viii. 388, v.l.; hann rauk öfugr út á dyrnar, Grett. 114; ruku þeir ofan fyrir bjargit, 101; r. um koll, to be overthrown, etc.

RJÚPA, u, f., gen. pl. rjúpna, [Dan. rype; cp. Germ. reh-bubu] , a ptarmigan, Grág. ii. 346, Fms. vii. 3, K.Þ.K. 132: as a nickname, Landn.; cp. the riddle of the rjúpa, Gsp. (Fas. i.) rjúpna-lauf or rjúpna-lyng, n., botan. the mountain avens, dryas octopetala, Hjalt.

rjúp-keri (mod. rjúp-karri), a, m. a cock-ptarmigan, Gísl. 67 (155).

ROÐ, n. a fish's skin (from the reddish colour), Eb. 276; roð af fiski, Clem. 25: freq. in mod. usage, þorsk-roð, háfs-roð, skötu-roð, steinbíts-roð, etc. 2. reddening, in hlunn-roð, sólar-roð. II. [a different word], clearing; flótta roð, Fas. iii. 340; flet-roð, q.v.; see ruð, rjóðtr, ryðja, hrjóða.

roða, að, to gleam red; er roðaði af skjöldunum, Fms. viii. 21O; sem þá er roðar fyrir upp rennandi sólu, in the early morning, Karl. 111.

roða, að, to huddle together (i.e. hroða, q.v.); ok roðuðu Eyjar-skeggjar saman stórar eikr, Fas. i. 429.

roð-háfr, m. shark's skin, shagreen, N.G.L. ii. 137.

roði, a, m. redness, of the check or sky; roði í kinnum, Nj. 30; var fagr roði í andlitinu, Fms. x. 149, Skálda 195; kinn-roði: of the sky, þá laust roða; á himin ok svá á sólna, Ó.H. 216; morgun-roði, kveld-roði. COMPDS: roða-gras, n., botan. = Lat. rubea, Pr. 472. roða-vetr, m., the winter of 1118 A.D. was thus called, prob. from red lights in the sky, Ann. s.a.

roðmi, a, m. [Dan. rödme], redress, = roði.

roðna, að, to redden, become red, of the face, to blush, and the like, Landn. 31, Eg. 43, Ld. 146, Ó.H. 59, Fs. 10.

ROF, n. [rjúfa], a breach, opening; rof á bundinni skjaldborg, Sks. 385; losnaði fylkingin, ok í rofinu gékk Haraldr konungr fram, Fagrsk. 140; var þar mikit rof í fylkingunni, Flóv. 30; sé ek rof á svörtu skýi ok stjörnu staka standa í rofi, Bjarni. 2. a law term, a retractation, reversal of judgment; lýsa dónn til rofs, Grág. i. 71; stefna dómi til rofs, 108; stefna kaupi til rofs, ii. 242; enda á at dæma rof gjafanna, i. 203; færa rof á festarmál, to repeal, N.G.L. i. 155. COMPDS: rofs-maðr, m. a pleader in appeals, D.N. i. 7, 51, 60. rofs-mál, n. a case for reversal of judgment, Grág. i. 205.

rofa, að, to break up, of the clouds; það rofar til í lopti.

rofna, að, (hrofna, Bs. i. 378), to be broken, ruptured; þá er r. tók fylkingin, Eg. 298; þakit tók at r., Gísl. 22; svá sem hrofnat væri fyrir nagli, Bs. i. 378 :-- as a law term, to be rescinded, á þeirra dómr at rofna, Grág. i. 80; rofnar sekð fjörbaugs mann, ef ..., 93; ok skal kaup upp rofna ef brek bersk, ii. 242.

rof-torf (or róf-torf?), n. a cut sod. roftorfs-veggr, m. a wall built of sods, Sturl. ii. 101.

roga, að, = riga, q.v.

Roga-land, n. a county in Norway, Fms. passim.

roga-stanz, m. a mighty amazement; mig rak í r.

Rog-heimr, m. = Rogaland (?), Hkv. Hjörv. (Mr. Jessen).

ROK, n. [rjúka], the splashing, foaming sea, Skíða R. 203, passim.

roka, u, f. a whirlwind, Björn, Mkv.: fine snow like spray, mjall-roka, sæ-roka, spray of sea-water.

rokin-dusta, adj. recking with dust, Fms. ii. 154.

ROKKR, m. [Germ. rocken; Old Engl. rock], a distaff; sat þar kona sveigði rokk, there sat a lady twirling a distaff, Rm. 16 (yet spinning-wheels are said to have been first used in the 17th century); Katla spann garn af rokki, ... þeir tóku rokkinn ok hjuggu í sundr, Kb. 32, 33 new Ed.: a popular riddle on the distaff by Stefán Ólafsson, Þrífættr piltr, þrifinn ok vandstilltr, Snót (1866). rokk-snælda, u, f., etc.

rokkr, m. [for. word; Germ. rock], a jerkin, Or. 20; it occurs also in poets of the l6th century, Bs. ii. 488.

rokna-, in compds, as rokna-hljóð, a stentorian voice.

rolla, u, f. [for. word; mid. Lat. rotula; Fr. rôle] , a roll, scroll, Sturl. iii. 91, Bs. i. 799. 2. an old lean scurvy ewe.

ropa, að, to belch. 2. metaph., of the ptarmigan's voice; rjúp-karrar höfðu í hjali tveir hver þeirra gæti ropað meir, Grönd.

ropi, a, m. a belch, Sks. 140, 211, Al. 153.

rosi, a, m. sleet. COMPDS: rosa-baugr, m. a halo round the sun. rosa-ligr, adj. sleety, rough, of weather: in hold-rosi, q.v.

roskin-leikr (-leiki), m. ripeness, Stj. 26.

roskin-mannliga, adv. like a grown up man, Hom. (St.)

roskin-mannligr, adj. looking like a grown up man; mikill maðr vexti ok r., Ó.H. 199.

ROSKINN, adj., qs. vroskinn, prop. a participle, the only remains of a lost strong verb, [answering to Ulf. wrisqan = GREEK, Luke viii. 14; cp. Röskva and röskr] :-- ripe, mature, full-grown, adult, only of persons, not of fruit; madr roskinn, Nj. 131, Eg. 4; verit þér bernskir at illsku en rosknir at viti, Hom. 50 (1 Cor. xiv. 10); sveinn sjau vetra gamall skal skira barn ef eigi er rosknari madr til, K.Þ.K. 12; þegar jarl var r., Orkn. 42; Þorgunna var þá roskin kona (ripe in years) er þetta æfintýr görðisk, Fb. i. 250: allit., roskinn ok ráðinn, ripe and wise; sveinninn var sprækr ok roskinn mjök í orðum, Fms. ix. 241; verða e-m roskinn í leik, Bs. ii. 94.

roskna, að, prop. to ripen, to grow up, only of persons; ok er hann var mjök rosknaðr, full grown, Ísl. ii. 208: reflex., en er Þorfinnr jarl rosknaðisk, Ó.H. 93; ef s;á randviðr rosknask næði, Stor. (MS. rosku-ast); ok er hann rosknaðisk (röskvaðist Ed.) fékk Hrólfr konungr honum skip, Fas. iii. 188.

rosm, n. sweepings, offal, (Oldn. Ordbog.)

rosmall, m. = rosmhvalr, K.Þ.K. (Kb.) i. 24.

rosm-hvalr, m. [Ivar Aasen rosmaal; Engl. wal-rus and A.S. bors-hwæl are prob. corrupt forms of the same word: it is not known how the former part of the compd is to be explained] :-- a walrus, Jb. 310, K.Þ.K. 112, Bs. i. 641; and in local names, Rosmhvala-nes, in Icel., whence Rosm-hvelingar, m. pl. the men from R., Sturl. i. 224: rosm-hvalr and rostungr are synonymous, so that in the Jb. some MSS. have the one word, some the other.

rosmu-fjöll, n. pl. a dub. GREEK; rosmufjöll Rínar, Akv. 17; this word might, if explained, throw light on rosm- in the preceding word.

Ross, n. Ross-shire in Scotland, Orkn., Nj., Landn. passim.

rosta, u, f. a brawl, riot. Fms. viii. 355, Fb. iii. 452, Mag. 64, 66: the name of a dog, Bs. i. 667. COMPDS: rostu-maðr, m. a rioter, Mag. rostu-mikill, adj. riotous, unruly, Þórð. 23 new Ed., Nj. 86. rostu-samligr, adj. unruly, Sturl. ii. 166.

rostask, að, dep. to become scanty; rostaðisk forlag fénaðar, Bs. i. 137.

rosti, a, m. = rostungr(?), a nickname, Nj., Orkn. 2. metaph. a rough person, a brawler: mod. rusti, a clown; mikill rusti ertú, Ranzau, Esp. Aib. ix. 15. COMPDS: rusta-legr, adj. (-liga, adv.), clownish. rusta-sneið, f. the crust-slice of a loaf of bread.

rostungr, m. a walrus, Edda (Gl.), Grág. ii. 359, Sks. 178, Jb., Fbr. 161: costly things were carved on the teeth, Páls S. ch. 16, Rafn S. ch. 4; and the hide was made into ropes for ships' rigging (svörðr), cp. Sks., and Oros. in king Alfred's transl. rostungs-hauss, m., and -tönn, f. a Walrus-tooth, Krók. 34.

ROT, n. a concussion of the brain from a blow, as also the stunning or insensibility from such a blow; falla í rot, Korm. 230; hann réttir