This is page 509 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

SÖGUBOK -- SALDAGI. 509

H. 170; ok nokkut vísar til í enum efra hlut sögu Hróks ens svarta, Sturl. i. 3 (lost): sem segir í sögu Ragnars konuugs, Fas. i. 346, cp. 510; sem segir í Skjöldunga sögu, Yngl. S. ch. 33; sem segir í sögu Sigurðar hrings, Fas. iii. 216; í Ólafs sögu Tryggva sonar, 237; sem segir í Konunga sögum, as is said in the Lives of the Kings, 509, Jómsv. (1824) 52; sem segir í Jarla sögum, as is said in the Lives of the Earls (of Orkney), Fb. ii. 347; sem ritað es í sögu hans, Landn. 41, Eg. 589; hann kemr ok við Heiðarvíga sögu, Eb. 334. 2. phrases, hér hefr or hér lýkr N.M. Sögu, see hefja and lúka; hann kemr eigi við þessa sögu, he touches not the saga, is not connected with it, Grett. 22; or kemr hann við margar sögur, Eb. 334; hann er ór sögunni, he is out of the story, Nj. 22, 29, passim; or N.M. kemr til sögunnar, comes into the story; nú víkr sögunni til ..., now the tale turns, to ..., Nj. 6; þat er löng saga at segja frá, it is a long tale to tell, Fms. xi. 89; lesa sögu, to read a story, x. 371; er engin saga af honum, no record of him, Grett.; skal við sögu súpa en eigi of mikit drekka, Str.; svá sem sögur eru til, as the story goes, Fms. i. 7: saga also includes the events which gave rise to the tale, hence the phrase, er saga þessi görðisk, when this tale came to pass, Fs. 3, and above. Classical passages referring to the Icel. Saga writings: þat var meirr en tvau hundruð vetra tólfræð er Ísland var byggt, áðr menn tæki hér sögur at rita, Ó.H. (pref.); flestar allar sögur, þær er görzt höfðu á Íslandi áðr Brandr biskup Sæmundarson andaðisk, vóru ritaðar, en þær sögur er síðan hafa görzt vóru lítt ritaðar, áðr Sturla skúld Þórðarson sagði fyrir Íslendinga sögur, Sturl. i. 107 (Arna-Magn. No. 122 B, whence Cod. Brit. Mus.) Story-telling was one of the entertainments at public meetings in Icel., at feasts, weddings, wakes; this was called sagna-skemtan, cp. the banquet of Reykhólar, A.D. 1119; hann sagði sögu Orms Barreyjar-skálds ok vísur margar, Sturl. i. 23; dansleikr, glímur sagna-skemtan, id.; honum var kostr á boðinn hvat til gamans skyldi hafa, sögur eða dans, um kveldit, iii. 281; such entertainments are mentioned even at the meetings of the Icel. alþing, as also at Yule time, see the interesting record of the Icel. story-teller in Harald S. harðr. ch. 99 (Fms. vi. 354-356), see also Sturl. iii. 304, 305, Fbr. (Fb. ii. 210); Íngimundr var fræði-maðr mikill, ok fór vel með sögur, Sturl. i. 9; þar vóru mjök töfl uppi höfð ok sagna-skemtan, Þorf. Karl. ch. 7. II. tales, reports; eigi veit ek um sögur slíkar hvárt satt er, Nj. 259; jarteinir hans urðu ágætar ok fór sagan fyrir í hvert þorp, Blas. 41; seg heill sögu! Fms. vi. 207; er yðr þá eigi segjandz-saga til, Ó.H. 206; það verðr að segja svá hverja sögu sem hún gengr, a saying, every saga must be told as it happened :-- sönn saga, a true story; skrök-saga, lygisaga, a fable; dæmi-saga, a parable; álfa-sögur, trolla-sögur, galdra-sögur, útilegu-manna sögur. COMPDS: sögu-bók, f. a saga-book, volume of sagas, Vm. 117; sögubók forn, ok á margar sögur, Ám. 42; Sturla lagði mikinn huga á at láta rita sögubækr, Sturl. ii. 123; þessar sögubækr, Maríu saga, Ólafanna sögur, Karlamagnús saga, Dipl. v. 18. sögu-brot, n. a fragment. sögu-efni, n. materials for a saga; ritum vér þar ekki fleira af, eru þar mikil söguefni, Sturl. iii. 291. sögu-ligr, adj. worth telling, important, Ísl. ii. 360. Sögu-ljóð, n. pl. epic lays, Hkr. (pref.) sögu-maðr, m. a saga-man, Hom. 88: the hero of a tale, Magn. 448: one's authority for a report, til-greina sinn sögumann. sögu-meistari, a, m. a saga-master, Fær., Bs. sögu-sögn, f. a tradition. Fms. viii. 1. sögu-þáttr, m. an episode, Fas. i. 313.

sagands-orð, n. = sagorð, D.N. ii. 119.

saggi, a, m. moistness, dampness, freq. in mod. usage.

sagla, að, to saw or cut with a blunt instrument: metaph. to haggle.

sagna-maðr, m. an historian, Sturl. i. 9; Josephus s., Stj.

sagna-meistari, a, m. an historian, Stj. 245.

sagna-skemtan, f., see saga, Sturl. i. 25, Þorf. Karl. ch. 7.

sag-orð, n. a saw, saying, N.G.L. i. 368.

SAKA, að, [sök; Ulf. sakan = GREEK, GREEK, ga-sakan = GREEK, A.S. sacan; cp. sókn, sækja, sekr] :-- prop. 'to fight,' which remains in Hom. 30. 2. to blame, find fault with; saka sik um e-t, to blame oneself for a thing, Nj. 20, Fms. xi. 2; sakask um e-t, to blame one another, Fb. ii. 25, Al. 81; Þorvaldr lét ekki tjóa at sakask um verkit, Glúm. 374; cp. the saying, tjáir ekki að sakast um orðinn hlut, no use to cry over spilt milk; sakask við e-n, to throw the blame on, to scold, Mart. 121; sakask sáryrðum, to come to words, Ls. 5. 3. part. sakaðr, charged, accused, Gþl. 548: in the phrase, sakaðr ok sifjaðr, foe and friend, 14, 67, 547: convicted, guilty, Fms. ix. 427. II. to hurt, harm, scathe; þér skal ekki saka, Nj. 53; jarl kvað þat ekki saka mundu, Orkn. 408: impers., sakaði hann (acc.) ekki, Fms. i. 104; Skúta sakaði ekki, Rd. 295: sakaðr, hurt, wounded, Sturl. iii. 267; var ekki borð sakat (damaged) í skipi þeirra, Ld. 76; mun ek göra ráð fyrir svá at ekki saki til, Fms. i. 189; Ólafr kvað ekki til mundu saka, Ld. 76. 2. recipr., eigi hygg ek okkr myni úlfa dæmi, at vér skylim sjálfir um sakask, that we should destroy one another like wolves, Hom. 30.

sakar- and saka-, for these compds see sök.

sak-auki, a, m. a relation of a slain person entitled to an additional portion of weregild, defined in N.G.L. i. 79, 185, and Grág. ii. 183; a son or brother born of a bondwoman, a brother on the mother's side, a grandfather and grandson are so named, N.G.L. l. c., cp. also Grág. l. c., where the sakauki is opp. to the receiver of the höfuð-baugr. sakauka-bót, f. compensation due to a s., N.G.L. i. 187.

sak-bitinn, part. guilty, Fms. vii. 135, 294, Ld. 226, Ísl. ii. 385, Ó.H. 105, passim.

sak-bætr, f. pl. an additional penalty, fine, damages, Grág. ii. 87, 183, N.G.L. i. 21, passim.

sak-eyrir, m. a fine, penalty, Bs. i. 36, Jb. 444: esp. a fine due to the king, the king's fiscus or privy purse, Fms, iii. 16; konungs s., vii. 300: = sakgildr eyrir, en áðr hafði gengit s. sem í konungs mál, viii. 27O. By the ancient law all transgressions of law were punishable with a fine to the king.

sak-fé, n. = sakbætr, N.G.L. i. 75.

sak-ferli, n. a lawsuit, action, Landn. 259, Ö1k. 36, Rétt. 5: = sak-bætr, D.N. passim.

sak-gildr, adj. current, as legal tender for a sakeyrir, Grág. ii. 187, N.G.L. i. 228.

sak-gæfr (sak-gæfinn, Orkn. 308), adj. quarrelsome, offensive, Eb. 290.

sak-harðr, adj. severe, exacting, Finnb. 270, v.l.

saki, a, m. read sakni(?), Bs. i. 461.

sakka, u, f. [sökkva, cp. Germ. sink-blei] , a plummet, Sks. 30.

sak-lauss, adj. [Old Engl. sack-less; Dan. sages-lös; Swed. sack-lös] :-- 'sackless,' innocent, not guilty, esp. as a law term, Nj. 175, Eg. 49, Ó.H. 32, Fms. i. 84, Sól. 6, passim in old and mod. usage; vera saklauss af e-u, Mag. 60: neut. saklaust, without cause or reason, Gþl. 226: mod. það er s., it does no harm.

sak-leysi, n. the being not guilty; in old writers esp. used in phrases, um (fyrir) sakleysi, without due ground, without provocation, Nj. 270; faðir hans sótti Hjalta um saklöysi, Bs. i. 19; at eigi hafi um s. verit, þar sem Gunnarr rauf sætt við þá nafna, Nj. 106; ekki görði Kári þetta um s., hann er í öngum sættum við oss, 270; eigi er s. við þú, Fb. ii. 352; fyrir s., Fms. i. 302; Ólafr var eigi í s. við Sýja, O.H.L. 12; sumir kalla at eigi sé s. í, þótt ..., Ld. 64. 2. innocence, passim.

sak-mál, n. pl. a charge, lawsuit; hefja s. við e-n, 677. 13.

sak-metinn, part. = sakgildr, Fms. vii. 300.

SAKNA, að, [Dan. savne; Swed. sakna] , to miss, feel the loss of, with gen., Korm. (in a verse), Þkv. 1, Gkv. 1. 9, Ýt. 22; sakna vínar í stað, Fas. ii. 179; þá. saknar hann hringsíns, Nj. 74; þá var hans saknað, Orkn. 150; hann saknaði þeirra um myrgininn, Fms. vi. 325, Ó.H. 152, and passim. 2. to miss, bewail, of the mind, passim in mod. usage.

saknaðr and söknuðr, m. sorrow for a lost thing, Skv. 3. 13, passim in mod. usage.

sakni, a, m. a loss, = söknuðr, Fms. viii. 155, v.l., cp. Bs. i. 461.

sak-næmt, n. adj. liable to a charge, blamable, Grág. i. 337, Stj. 498; eigi skal s. þó at menn blóti á laun, Fms. ii. 242; eiga s. við e-n, Ísl. ii. 385.

sakrament, n. [eccl. Lat.], the sacrament, holy communion, H.E. i. 513, Pass., Vídal.

sak-ráð, n. pl. consultation in a lawsuit, Grág. i. 11.

sak-ráða, réð, to tender advice in a suit, Grág. i. 11.

sak-rúnar, f. pl. Runes causing strife, Hkv. 2. 32.

sak-sóknir, f. pl. an action, lawsuit, Fær. 257, Sturl. i. 134, Gullþ. 25, Fms. vii. 142.

sak-sæll, adj. lucky in lawsuits, Bjarn. 45.

sak-taka, tók, to convict, Lv. 96.

sak-tal (sök-tal, N.G.L. i. 184, Fb. i. 562), n. the law as to the penalties (sakeyrir) due to the king; hann setti lög ... görði s. ok skipadi bótum, Hkr. i. 72.

sak-tala, u, f. the tale of fines, = saktal, Grág. ii. 173.

sak-varr, adj. inoffensive, shunning strife, Bjarn. 51; thus written, and not sáttvarr (corrupt reading for sacvarr) as in the Edition.

sak-vörn (sök-vörn, Nj. 232), f. a defence; þeim manni er handselda s. hefir fyrir hann, Nj. l. c.: an excuse, exculpation, = afsakan, 655 xxvii. 2, Al. 75, Sks. 542.

SAL, n. [Dan. salg; Swed. salu; Engl. sale], a sale, bargain; þá skal hann sal taka, then he shall make the bargain, N.G.L. i. 75; taka á sal, id., Js. 9; skyldi á þessu vera þriggja ára söl, a sale at three years' notice, Dipl. iii. 11; til fyrsta sals, Gþl. 27; fyrir sal, before the sale, Js. 8; selja e-t sölum, to put up to sale, Grág. ii. 368; fara at sölum, to go on sale, 205; at kaupum ok sölum. sala-stefna, u, f. a 'sale-meeting,' auction, Gþl. 132, 183, Jb. 99.

sala, u, f. a sale; hafa sölur af e-m. Fas. iii. 91; varna e-m sölu, Nj. 73, v.l.; til sölu, on sale, for sale, N.G.L. i. 39; kaup ok sölur, Sturl. ii. 2. COMPDS: sölu-maðr, m. a seller, also a purchaser; sölumann þann er ek hefi jörð selda, N.G.L. i. 88. Sölu-váð, f. a piece of common stuff or cloth, for wadmal was the standard of payment; hann kastaði yfir sik söluváð, Sturl. iii. 112; söluváðar-bræðr, -kufl, -kyrtill, Finnb. 216, Grett. 148, Nj. 32; unless the word in this usage be derived from A.S. salow, Engl. sallow(?). sölu-virðr, part. valued, H.E. ii. 195.

sal-dagi, a, m. the day of payment, D.N.