This is page 535 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

S JÄRAFtt -- S J ÜKNAÐIl. 535

sea, of fog, Fms. vi. 261, viii. 178. sjá-rafz, m. sea-amber, Sturl. ii. 245. sjá-roka, u, f. sea-spray, Hkr. i. 283. sjá-róðr, m. a rowing out to sea, to the fishing-ground, Bs. ii. 176. sjá-tún, n. a seaside-town, Bs. ii. 124. sja-vegr, m. = sjóvegr, Bs. ii. 76. sjá-verkr, m. 'sea-wark' i.e. sea-sickness, Fms. x. 75.

sjávar-, gen., see sær.

SJÓÐA, pres. sýð; pret. sauð, sautt (mod. sauðst), sauð, pl. suðu; subj. syði; part. soðinn: [A.S. seôðan; Engl. to seethe; Germ. sieden] :-- to cook; sjóða mat, K.Þ.K. 88; ganga sjóða, Hým. 14; soðinn kálfr, Rm. 5; soðin lifr: Gkv. 2. 23; soðinn mörr, Korm.; láta soðinn, Gm. 18; er lokit var at s., Korm. 34; var ekki soðit, Edda 45; at hverr maðr syði ok matbjöggi, Stj. 293; matgört ok soðit, 167; hann sagði at vér syðim furðu íll slátr, Fms. ii. 139; hann tók eitt kið, slátraði ok sauð, Stj. 390; hann sauð í katli miklum, Nj. 247; tak egg ek sjóð hart (imperat.), Pr. 472. 2. a smith's term, to fuse steel and soft iron; þótti mér aldri soðit verða járnit til loks en sindraði ávallt ór, Þorst. Síðu H. 177; sára-lauk suðu, Gsp.; afii soðinn, Þd. 15. II. metaph. to brood over, delay; þat sjóðum vér er vér velkjum lengi í hugskoti váru, Hom. 83; þér meltið slíkt ok sjóðit fyrir yðr svá at ekki verðr af, Nj. 154.

sjóð-feldr, adj. lucrative, Fas. iii. 194.

SJÓÐR, m., dat. sjóð, Ó.H. 157, ll. 2I. 3O, but sjóðinum l. 10, sjóðnum l. 35; sjóðinum, Nj. 56; acc. pl. sjóða, Sighvat (Fms. iv) :-- a money-bag, Eb. 160; sjám hvat vegi sjóðr sá er ek hefi hér, Ld. 30; Auðr tekr nú féit ok lætr koma í einn stóran sjóð, Gísl. 62; sjóðs eða diguls, Edda 84; draga af annars sjóð. Sks. 78 new Ed.; s. fullr af silfri, Ó.H. 157; hann steypði fram Ensku silfri ór miklum sjóð, 194: þeir Úlfr áttu einn sjóð báðir, they had both one purse. Eg. 2; var með okkr inn kærasti félagskapr ok áttum einn sjóð, Fms. i. 69; nú leggja menn félag sitt saman ok verja ór einum sjóð, Jb. 406: the phrase, bera e-n í sjóði, to carry a person (brother, relative) in one's purse, i.e. to accept of weregild (or atonement in money) instead of blood revenue, Grett. 102, 104, Fas. iii. 610. 2. = tafl-pungr, Gullþ., Fas. i. (in a verse).

SJÓLI, a, m. [the word is prob. related to Goth. sauls = GREEK; Icel. súl, meaning a prop, stay], a king, prince; this word occurs only once in old poets, viz. in compd himin-sjóli, heaven-prop, heaven-defender(?), an epithet of Thor, Þd. 9; it does not even appear in Edda (Gl.) among the synonyms of kings and heroes; the word then re-appears in Skíða R. 50 = king; and (from that poem?) in Run. Gramm. Island.; it became freq. in mod. lays and rímur, e.g. Úlf. 1. 21; 2. 76, 81, 88, 3. 18, 44, 4. 20, 50, 5. 10, 7. 21. 2. sjóli occurs once as a pr. name on a Swedish Runic stone.

SJÓN, f., in sing. the old writers prefer sýn, q.v. [Dan. syn] :-- sight, vision, the faculty of sight; mál heyrn ok sjón, Edda 6; missa sjónina, to lose the eye-sight; sjóu ok heyrn, Pass. 41. 10; gefa blindum sjón, 655 ix. C. 2; sjón er sögu ríkri, sight goes before hearsay, of an eye-witness, Ó.H. 180; sundr stökk súla fyrir sjón jötuns, Hym. 12. II. plur. one's looks; in such phrases as fríðr ... sjónum, fair to see, fine-looking, Eg. 486, Hkr. iii. 171. 2. the eyes, esp. in plur.; augu heita sjón, Edda; engi hefir sá séð ógurligar sjónir, er eigi mátti þat sjá er Þórr hvessti augun, 37; hugðisk hann mundu falla fyrir sjóninni einni saman, 28; fjándinn blindar sjónir þeirra, Fms. x. 309; leiða e-n sjónum, to look on, behold, 13; ef ek hann sjónum of sék, Hm. 151; fránar sjónir, Gkv. i. 14; á sjónum skjálfandi, Sól. 43; ok mun hann ekki eigi stað við sjónum hans, Fms. iv. 242; verða e-m at sjónum, to be seen by one, Fas. ii. 315; lýkr hann upp birtandi sjónir, Sks. 43; þrjár hafa þeir sjónir saman (three eyes), Gsp. (Fas. i. 486); hvassar ljóns sjónir, Sighvat; svart-brúnar sjónir, Eg. (in a verse); svart er mér fyrir sjónum, 'tis dark before my eyes, Fas. i. 427 (in a verse): leiða e-m e-ð fyrir sjónir, to place before one's eyes, expound, Líkn. 46, and in mod. usage; sé þá, minn Guð, fyrir sjónum þér, Sonar þíns pínan megna, Pass. 34. 11; of-sjónir, undr-sjónir, q.v. COMPDS: sjónar-berg, n. = sjónar-hváll: poët. the head, Lex. Poët. sjónar-hváll, m. a 'scout-hill,' out-look. sjónar-váttr, m. an eye-witness, Js. 38, freq. in mod. usage. sjónar-vitni, n. the testimony of an eye-witness, Js. 34. sjónar-vætt, f. the share (of a whale or the like) due to the man who first saw it; hence the phrase, eiga sjónarvættina í e-u, of a man who first discovers a thing, sjónar-vörðr, m. a scout, Fms. viii. 212.

sjón-dapr, sjón-daufr, adj. dim-eyed: sjón-depra, u, f. dim-sightedness.

sjón-deild, f. an 'eye-mark;' in sjóndeildar-hringr, m. the horizon.

sjón-góðr, adj. having good eye-sight.

sjón-hagr, adj. = sjónhannr, Fb. ii. 14.

sjón-hannr, adj., (sjón-hannarr, Ó.H. 16; sjón-hannr, Fms. iv. 38, l.c.; sjónandr, Hkr. ii. l.c.) :-- having an expert, artistic eye; hann var s. um smíðir allar, Ó.H.; see hannr.

sjón-hending, f. the line of sight, a straight line, esp. of boundaries; s. af útanverðu Norðnesi, N.G.L. ii. 265; þeir námu s. ór Múla í Ingjalds-gnúp, Landn. 312; s. millum Arnarstapa tveggja, ok réttsýni í vörðu, Ám. 107; þaðan s. í fuglastapa, D.I. i. 576; skipta með sjón-hendingum, Jb. 193.

sjón-henni, f. the eye-sight; þat er eigi sé í alþýðu viti eðr sjónhenni, Fms. vi. 206.

sjón-hverfiligr, adj. eye-deceiving, of charms, Bs. i. 237.

sjón-hverfing, f. an ocular delusion, worked by spell; Æsir görðu í móti honum sjónhverfingar, Edda 1; verða fyrir sjónhverfingum, Fms. v. 161; honum mátti engar sjónhverfingar göra í augum, því hann sá allt sem var, Ísl. ii. 34; hón görði sjónhverfingar, þvíat þar sem þær sátu á palli sýndisk þeim standa eski þrjú, 78; mart áttusk þeir Óðinn við ok Gylvi í brögðum ok sjónhverfingum, Hkr. i. 10; fjandinn hræri þá með sínu falis ok sjónhverfingum, Fms. i. 304; með sjónhverfing mannligs líkama, ii. 188, Greg. 80, Stj. 250, Barl. 6.

sjóni, a, m. a nickname, [akin to són, q.v., Germ. sühne?], Landn.

sjón-lauss, adj. 'sightless,' blind, Ld. 339, Eg. 759.

sjón-leysi, n. blindness, Eg. 762, Fms. ii. 286, Barl. 123.

sjón-vættingr m., N.G.L. i. 309 (a false reading).

SJÓR, im., gen. sjóvar (mod. sjóar), for all three forms, sjór, sjár, sær, as also for the compds, sjóvar-, sjávar-, sævar-, see sær :-- the sea.

B. COMPDS: sjó-barinn, part. sea-beaten, Mar. sjó-borg, f. a sea-town, Orkn., Pr. 140. sjó-brattr, adj. 'sea-brant,' steep, of coast-land, Fb. iii. 408. sjó-bygð, f. a coast, Fb. ii. 51. sjó-dauði, a, m. death at sea; sætr er sjódauði, vesall vatns-dauði, a saying. sjó-dauðr, adj. 'sea-dead,' drowned at sea (= sæ-dauðr, sjá-dauðr), Eb. 274, Bs. ii. 182. sjó-drif, n. sea-spray, Landn. 84, Fas. ii. 78. sjó-dýr, n. a sea-animal, Al. 174. sjó-fang, n. 'sea-take,' a catch of fish, Eb. 12, Fagrsk. 29. sjó-ferð, f. a sea-voyage, Fas. iii. 538. sjó-fiskr, m. a sea-fish, Bs. ii. 179. sjó-fugl, m. a sea-fowl, Bs. ii. 111. sjó-færr, adj. fit for travelling on the sea, Gísl. 47, Fb. ii. 401. sjó-garpr, m. = sjágarpr. sjó-gyðja, u, f. a sea-goddess, Fas. iii. 241. sjó-gygr, f. a mermaid, Fas. iii. 241. sjó-hræddr, adj. 'sea-afraid' fearful at sea. sjó-hræðsla, u, f. 'sea-fear.' sjó-íllska, u, f. a bad, rough sea, Vígl. 22. sjó-jökull, m. hummocks of frozen sea-water, Grett. 125 A. sjó-klæði, n. pl. sea-clothes. sjó-kona, u, f. a mermaid, Þiðr. 28. sjó-kvikendi, n. a sea-animal, Fms. v. 340. sjó-kyrr, adj. calm, Magn. 486. sjó-kæni, f. = sjákæni, Fær. 100. sjó-leiði, n. a sea-way; mikit s., A.A. 276. sjó-leiðis, adv. by sea. sjó-maðkr, m. a sea-worm, Þorf. Karl. 438. sjó-maðr, m. a seaman, mariner, Bs. ii. 179. sjó-mál, n. the sea-edge, flood-mark, high-water line; fyrir ofan sjómál, Fas. iii. 426. sjó-mennska, u, f. seamanship. sjó-myrkr, n. a sea-fog, Fms. ix. 503, 506. sjó-reitr, n. = mið, Bs. ii. 179. sjó-riða, u, f. a sea-trembling. sjó-rok, n. = sjódrif. sjó-roka, u, f. = sjároka, Fms. ii. 178. sjó-sjúkr, adj. sea-sick. sjó-skor, f. a 'sea-scaur,' cliff by the sea, Nj. 252. sjó-skrimsl, n. a sea-monster, Fas. ii. 249. sjó-sótt, f. sea-sickness, Bs. i. 797. sjó-vanr, adj. skilled, practiced as a sailor. sjó-veðr, n. weather on the sea. sjó-vegr, m. a 'sea-way,' a way on the sea, opp. to landvegr, fara sjáveg. sjó-verkr, m. 'sea-wark', = sjósótt, Bs. i. 797. sjó-vetlingr, m. a 'sea-glove,' worn by fishermen. sjó-víkingr, m. a pirate, Fas. i. 443. sjó-víti, n. things forbidden at sea in popular superstition. II. in local names, Sjó-land and Sjá-land, Zealand, as also a county in Sweden; whence Sjó-lendingar, m. pl. the men from Zealand, Fms. xii.

SJÓT, n., and sjöt, of which sjöt makes a rhyme with mjöt, Höfuðl. 19; [the word is not derived from sitja, but from sveit, q.v., changing v into j, as in hvel and hjól] :-- a host, assembly, but also home, abode; manna sjöt, a host of men, Höfuðl. l.c.; sótt hefi ek mörg mildinga sjót, I have visited many kings' men, kingly assemblies, Ad. 2; flotna sjót, a 'fleet-crew' mariners, Lex. Poët.; ýta sjót, rekka sjót, id.; ragna sjót, the seat of the gods, i.e. the heavens, Vsp.; tungls sjót, the moon's home, i.e. the sky, Bragi; sólar sjót, the sun's land, i.e. the sky, Skv. 1. 52; þursa þjóðar sjót, the giant-land, Fsm. 1; Heljar sjót, 'Hell-home,' id.; sjótum görvöllum, to all men, Hdl.

SJÚGA, or better súga, Stj. 270, cp. lúka for ljúka, but in mod. usage inserting a j; pres. sýgr; pret. saug, saugt (mod. saugst), saug, pl. sugu; subj. sygi; part. soginn; a pret. só, Landn. 235, Fs. 176; 2nd pers. sótt, Hom. (St.); cp. smó, ló, from smjúga, ljúga: [A.S. sûcan; Engl. suck; Germ. saügen; Dan. suge; Lat. sugere] :-- to suck; sæll er sá kviðr es þik bar ok þat brjóst es þú sótt, Hom. (St.); sveinninn saug hana dauða, Fs. 144 (só hana dauða, 176 l.c.); var björninn at ok só ór þeim blóðit, Landn. l.c.; þær hafa pípu með hverri þær súga, Stj. 270; þeir átu safa ok sugu birkju-við, Fms. viii. 33; þú hefir opt sár sogin, Hkv. 1. 36; s. brjóst konu, Mar.; lík öldum kálfi sál mín saug, Hallgr.; sýg ek ór söltum ægi sylg, Fms. vi. (in a verse); þar saug Níðhöggr nái fram-gengna, Vsp.

sjúk-dómr, m. [Dan. sygdom], sickness, Fs. 80, Th. 21.

sjúk-fallinn, part. sickly, N.G.L. ii.

sjúk-leikr, m. and sjúk-leiki, a, m., the weak form prevails in old writers :-- sickness, Fms. vi. 156, 158, viii. 443, ix. 501, Rb. 336, Sks. 105, Jb. 114, Anecd. 2, K.Á. 104, passim.

sjúk-ligr, adj. sickly, Bs. i. 810.

sjúkna, að, to sicken, become sick, Sturl. ii. 127.

sjúknaðr, n. sickness, Fms. iii. 172, Sturl. ii. 127, Bs. i. 743, ii. 168.