This is page 538 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

538 SKAPAN -- SKAPT.

also the pres. part. skepjandi (in ein-skepjandi): [Ulf. skapjan = GREEK; A.S. and Hel. scapan; Engl. shape; O.H.G. skafan; Germ schaffen; Dan. skabe]

B. To shape, form, mould, which is the original sense; takit einn trédrumb, ok skapit þar af líkneskjur, Barl. 165: the saying, engi skapar sik sjálfr, Grett. 103 new Ed.; á hverfanda hveli vóru þeim hjörtu sköpuð, Hm. 83; Skíðblaðni að skapa, to shape (build) the ship S., Gm. 43; skepja skil, to shape one's words, Korm. 164 (in a verse). 2. to make; ór Ýmis holdi var jörð um sköpuð, Vþm. 21; áðr væri jörð sköpuð, 29: to create, Guð skóp allar skepnur senn, Rb. 78; Guðs er mik skóp, Fms. i. 3; með þeim hætti er Kristr hefir skapat, iv. 175; sá maðr er Guð skapði fyrstan í heim þenna, Hom. (St.); mörgum þeim hlutum er skapara-spekðin skapði, 677. 2; í upp-hafi skapaði Guð himin og jörð, Gen. i. 1, passim. 3. to shape for one, assign as one's fate or destiny, as denoting also what is natural or inborn; ek skapa honum þat, at hann skal eigi lifa lengr en kerti þat brennr, er upp er tendrat hjá sveininum, Fas. i. 341; s. e-m aldr, to shape one's future life, of the weird-sisters; Nornir kómu þær er öðlingi aldr um skópu, Hkv. 1. 2; at eigi skapi Hallgerðr þér aldr (ironic.), Nj. 57; einu sinni var mér aldr skapaðr ok allt líf um lagit, Skm. 13; skapa e-m kaldan aldr, to 'shape one a cold age,' i.e. to make life sad, Korm.; var þér þat skapat, at..., Hkv. 2. 26; af þeim væri þat skapað, if that was fated to them, Grág. i. 368; syni þínum verðra sæla sköpuð, bliss is not fated to thy son, Skv. 2. 6; mun engi renna undan því sem honum er skapat, Grett. 159 new Ed.; mér var skapat at eiga hana, Bjarn. (in a verse); láta skapað skera, let doom decide, Fms. viii. 88; láta skeika at sköpuðu, to let things go their own course, ii. 112; vera at sköpuðu, to be according to the course of nature, Eg. 82; mun þat svá fara sem minnr er at sköpuðu, Sturl. iii. 7 (sköp). 4. to appoint, fix; at Þórólfr hafði sjálfr sér þar laun fyrir skapit, Th. had taken the reward himself, Eg. 65 A; ok þar sinn hag eptir skapa, Hom. 68: s. e-m víti, to impose a fine or penalty; sklít víti á honum at s. fyrir þat á sitt hóf sem karlmanni, ef..., Ld. 136; ok væri henni sjálf-skapat víti, self-injlicted punishment, 140; s. honum fimmtar-grið af því þingi ór landeign konungs várs, N.G.L. i. 13; þá skal s. þeim leiðar-lengd, 32; skapði hón svá skæru, Am. 48; þá eina fjár-muni er ek skapa þér, which I grant thee, Hrafn. 21; skapa sinn hug eptir e-u, Hom.; segja svá skapaða sök fram, Grág. i. 39, Nj. 110; berum vér svá skapaðan níu búa kvið, 238. 5. to shape, trim, the beard, hair; var skegg skapat, Rm. 15; breiðleitr ok vel farit andlitinu, optast skapat skegg, Fms. viii. 447; bandingjar ok útlagar láta ekki hár sitt skapa ok skera, Stj. 202; Cato skar aldrei hár sitt né skapaði skegg, Róm. 190; með saurgum búnaði ok ú-skapaðu skeggi, Stj. 538. 6. special phrases; skapa skeið, prop. to 'shape a race,' take a run; þetta dýr skapaði skeið at oss, Al. 169; Jökull skapar at skeið, Fs. 51 (see v.l., so undoubtedly the vellum Vh., not skopa); skjaldmærin skapaði skeið, ok ætlaði at hlaupa eptir honum, en er hón kom á bakkann varð henni bilt, Fas. ii. 553; whence in later vellums and in mod. usage, skopa skeið, 283 (l.c.), Gísl. 69. II. reflex. to take shape, grow; þá mátti hann eigi skilja né skapask til trúar, 655 ix. B. 1; svá skapaðisk ok Kristnin ór síðu ens krossfesta Krists, 656 C. 25; freista, hve þá skapisk, how things will shape themselves, Fms. viii. 421; vildi Þórgautr þá fara aptr, þótti ekki at skapask, iv. 112; Ámundi kvað jarl ú-áhlýðinn ok mun lítið at skapask, little will come out of it, Orkn. 40; hafði mjök skapask um bygðir, Sd. 138; at nú skyli nokkut skapask at með oss, Fms. ix. 509; ef nokkut má at skapask, if any opportunity should arise, Eb. 186.

skapan and sköpun, f. a shape, form; fríðr at allri skapan, Fms. ii. 19; líkr móður sinni at skaplyndi ok sköpun, iii. 195; þú, prestr, spurðir mik, hversu þeir menn væri í skapan sem íllr er sjórinn ... sá er gráleitr ok þunnleitr sem þú ert, Bs. i. 797: an order, precept, H.E. i. 386: allit., skapan ok skipan, Stj. 5. II. creation; Adam ok Eva á fyrsta degi sinnar skapanar, Stj. 41: passim in mod. usage, esp. in the Bible, Pass., Vídal.; sköpunar verk, creation.

skap-arfl, a, m. a right, lawful heir, Grág. i. 177, D.N. iii. 311, 472.

skap-arfr, m. = skaparfi; þá falli undir hennar réttan skaparf, D.N. iv. 469; cp. the phrase, var þá margr óskapa-arfr kirkju-fjánna, the glebes went into wrong hands, Bs. ii. 242.

skap-arfuni, a, m. = skaparfi, K.Þ.K. (begin, in Cod. Reg.)

skapari, a, m. (skaperi, 623. 22), prop. a 'shaper,' but only used in a Biblical sense, the Maker, Creator, Edda (pref.), MS. 677. 2: freq. in mod. usage, the Bible, Pass., Vídal., Hymns; e.g. Skapari himins og jarðar, Skapari stjarna Herra hreinn, Einn Guð skapari allra sá, etc.

skap-bráðr, adj. hot-headed, Nj. 219, Valla L. 203; e-m verðr skapbrátt, to lose one's temper, Grett. 117 A.

skap-brestr, m. a fault of temper or mind, Hkr. iii. 274 (of insanity).

skap-bætendr, part. pl. lawful payers of weregild, Grág. ii. 178.

skap-bætir, m. 'mind-betterer;' þat var mælt at hann væri engi s. Hallgerði, Nj. 16.

skap-dauði, adj., prop. dying his destined death; hann er s., Am. 57 (Fas. i. 218).

skap-deild, f. good nature, Nj. 139, v.l.; hann var lítill skapdeildar-maðr, he was but little master of his temper, Grett. 90.

skap-dróttinn, m. a lawful master, a law term, N.G.L. i. 13, 32, 33, 211-213.

skap-erfingi, a, m. = skaparfi, K.Þ.K. 3.

skap-farinn, part. disposed, tempered, Nj. 256, Ó.H. 175.

skap-fátt, n. adj., in the phrase, e-m verðr s., to lose one's temper, Eb. 198, Ísl. ii. 321, Þorf. Karl. 220, Grett. 116.

skap-feldr, adj. to one's mind, agreeable, Fms. vi. 110, ix. 35, xi. 78, Eg. 265, Sturl. i. 14.

skap-felligr, adj. id., Nj. 191; s. í andliti, well-shapen in face, handsome, Ísl. ii. 203.

skap-ferð, f. = skapferli, Barl. 27: skap-ferði, n., Fms. vi. 54, Ísl. ii. 217, 373, Nj. 49, 61.

skap-ferli, n. disposition of mind, temper, character, Nj. 60, 61, Fms. ii. 154.

skap-glíkr, adj. alike in character or temper, Glúm. 326: skap-líkr, id., Eg. 175, Nj. 66, Fbr. 16, Ó.H. 15.

skap-góðr, adj. good-natured, gentle, cheerful, Nj. 68; e-m er skapgott, to be in good spirits, Fb. i. 540.

skap-gæði, n. good nature, Sks. 670 B.

skap-gæfr, adj. gentle of mood, Fms. vi. 109.

skap-harðr, adj. harsh of mood, severe, Nj. 16.

skap-heimskr, adj. foolish, Korm. 32.

skap-hægr, adj. meek, gentle, Fs. 34.

skap-höfn, f., esp. in pl. sentiments, disposition, temper, Eb. 88, Clem. 32 (skapshöfn).

skap-illr, adj. ill-tempered, Nj. 32, Korm. 142, Boll. 352, Skíða R. 62.

skap-íllska, u, f. evil-mindedness, Art. 69.

skap-lag, n. a 'law-due,' tax; hvárki s. né skyldu, D.N. i. 59.

skap-leikr, m. = skaplyndi, Höfuðl.

skap-léttr, adj. light-minded, cheerful: neut., e-m er skaplétt, to be in good spirits, Ó.H. 58.

skap-liga, adv. duly, fitly, as it ought to be, Am. 75.

skap-ligr, adj. [Engl. shapely], shapely, handsome; kona stór vexti en þó skaplig, Grett. 143 new Ed. 2. suitable, due, meet, Fms. vi. 176; hús svá mikit at þér sé skapligt (suitable) at hvíla i, xi. 4; kenningar hans vóru skapligar ok skemtiligar, his teachings were suitable and instructive, Bs. i. 164; sem skapligt var, as was due, Ld. 32: due, meet, deserved, skapligt erendi, Fms. viii. 90, Eb. 84; hann mun þykkjask eiga við oss skapligan fund, Fms. i. 309 (x. 356).

skap-lundaðr, adj. disposed, tempered, Hkr. i. 47.

skap-lyndi, f. mind, temper, disposition, Nj. 112, Eg. 34, 84, 195, Fms. vi. 431, vii. 113, 150, Ísl. ii. 217, Lv. 24, Ó.H. 32; slíkt er ekki við s. Þorsteins, 'tis not at all to Th.'s mind, Ísl. ii. 216; nær mínu s., Fms. i. 42; hafa ekki s. til, he could not bear, was too proud to do it, Ó.H. 47, Eg. 525; þó at þú görir þik svá fyrir skaplyndar (sic) sakir, for humour's sake, Háv. 43 new Ed.

skap-löstr, m. a fault in mind, temper or character, Fms. i. 33, Ó.H. 174, 175: depravity of mind, Sturl. i. 146.

skap-mikill, adj. proud of mind, Bret. 80, 92, Fms. vi. 193, xi. 78.

skap-munuð, f. an affection of the mind, Hom. (St.)

skapnaðr, m. a shape, form, freq. in mod. usage. 2. what is due, propriety; mér þykkir jafnt s. at verki komi verka í mót, Bjarn. 46; skapnaðar-eyrendi, a due errand, Fms. viii. 90, 221, Lv. 79; skapnaðar virðing, due honour, Eg. 739.

skap-prúðr, adj. well-disposed, generous, Bs. i. 619.

-skapr, m. [Germ. -schaft], inflexive, see Gramm.

skap-raun, f. 'a mind's trial,' provocation, whatsoever causes grief or indignation; hrelling ok s., Hrafn. 15; til skapraunar við e-n, Rd. 184; göra mönnum s., Fms. ii. 13; hafa s. af e-u, Nj. 68; þola s., Fms. iv. 264; mér er s. að því, I am grieved, indignant at it. COMPDS: skaprauna-laust, adj.; ok er mér eigi s., not without cause for provocation to me, Nj. 152. skapraunar-minna, adj. compar. less offensive, Hrafn. 30. skapraunar-orð, n. provoking language, Nj. 83. skaprauna-samliga, adv. iwa provoking manner, Sturl. iii. 123.

skap-rauna, að, with dat. (s. e-m), to vex, tease, provoke, Dropl. 15: impers., honum skapraunaði, he was vexed, Háv. 50.

skap-skipan, f. a change of mind, Bs. i. 537.

skap-skipti, n. a change of mind, Hrafn. 17, Sturl. iii. 142.

skap-stórr, adj. proud of mind, Nj. 16, Ld. 22, 286, Eg. 598, Fms. vii. 175, Ó.H. 15, 53, 98.

skap-styggr, adj. irritable, excited, Eb. 258, Grett. 76 new Ed.

SKAPT, n., or better skaft, [A.S. sceaft; Engl. shaft; Dan. skaft; from skafa] :-- prop. a 'shaved stick,' a shaft, missile, Hm. 127; skapti réttara, Gsp., Darr. 3, Gm. 9, Rm. 34, Fas. i. 173; this original sense is obsolete in prose (for Fas. i. 173 is a paraphrase from a lost poem), except in the metaph. and allit. phrase, skjóta skapti, Stj. 644, Odd. 22, El. 103; skjóta skapti í móti e-m, to shoot a shaft against, to withstand(cp. reisa rönd við e-m); at engi maðr mundi skapti skjóta í móti honum, Fms. vii. 210, xi. 344, Ld. 214; as also in the law phrase, skipta