This is page 634 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

634 TÍLI -- TJALD.

end, a scope; Engl. till = cultivate; Germ. ziel; in Norway, people have a word 'tilna,' (tilnaðr, m., would be the answering Icel. form, but it is lost), aptitude, fitness, in a phrase like 'e hev ki "tilna" for da' = I have no aptitude for that] :-- scope, found only in the compds, aldr-tíli, 'life's-scope,' i.e. death, and ú-tíli, a mishap, mischance; konungr sagði, at þeim hafði ótíli mikill staðit af Kveldúlfi ok sonum hans, Eg. 175; þóttu Rauðssynir líkastir til at valda slíkum ótíla, Ó.H. 174.

Tíli, n. Thule (geograph.), Landn. (pref.)

TÍLT (better than tilt), n. [the word is undoubtedly the same as A.S. tîhtle = a charge, suit] :-- strife, litigation, a GREEK; þú kunnir aldregi bera tílt með tveim, Ls. 38; prob. = Lat. componere lites, ('deila' tilt would better suit the sense.)

tíma, d, only used with a negative; tíma ekki, to grudge, be distressed at an outlay; hann var svá sinkr at hann tímdi öngu at launa, Fas. iii. 40; hann hafði auð fjár, an tímdi hvárki at hafa sjálfr né láta aðra hafa, Þórð. 50 new Ed.; þú tímir ekki til at vinna at þú fáir nökkura framkvæmd, Fær. 24; Atli tímdi ekki at halda vinnu-menn, Háv. 53; hann tímir af öngu at sjá, Stj. 516, hann tímdi eigi at gefa mönnum sínum mat, Fas. ii. 104. II. impers. to 'betime', befall; varð honum þat sem margan tímir, Fb. i. 208. III. reflex. to happen to one, betide or befall one (cp. Dan. times); ef tímask vill, er slíkum manni tók svá þungt at tímask, Al. 122.

tímanliga, adv. timely, betimes, early, = tímaliga, Fas. iii. 158.

tímgask, ð (spelt and sounded tíngast), dep. to thrive; lítt hafa menn setið yfir várum hlut Mýra-manna, þá er oss tímgaðisk, Sturl. i. 225. 2. to increase, multiply, of breeding; eprir þat kom hafr til geita hans, ok tingaðisk þá svá skjótt fé hans, at hann varð skjótt vellauðigr, Landn. 271.

TÍMI, a, m. [A.S. tîma; Engl. time; Dan. time; it is strange that Ulf. uses no word analogous either to 'tíð' or 'tími'] :-- time; langr tími, Fms. vi. 92; eptir tíma liðinn, after a little time, Bs. i. 857; eigi langan tíma upp frá þessu, Fs. 61; í þann tíma, at that time, Eg. 15, Stj. 50; í þenna tíma, at the time, then, Fms. x. 27, Sd. 138; einn tíma, once, a time, H.E. i. 516; tvá tíma, twice, Fms. xi. 159; um tíma, for a time, Mar.; hann sat þar um tíma, Ann. 1363; í annan tíma, the second time, again, Stj. 50, Fb. i. 145, 211; þriðja tíma, the third time, D.N. i. 263; fyrstan tíma er ek var hér, the first time that I was here, Fb. i. 512: gramm., Skálda 159, 175; a time, season, allir ársins tímar, Stj. 148. 2. time, fit time (= Gr. GREEK); er þeim þótti tími til at ganga á fund konungs, Eg. 28; þeir héldu vörð á nær tími mundi vera at hitta konung, 421; eigi hittu þér nú í tíma til, Fms. vii. 197; ú-tími, the wrong time; í ótíma, too late; ákveðinn tími, a fixed time, Grett. 161; á hæfiligum tíma, in due time, Fms. vi. 133; í tíma, betimes, Karl. 12; hón fór at mólka kýr eptir tíma, Grett. 80 new Ed. II. metaph. a good time, prosperity; en sá tími fylgði ferð þeirra, at ..., Edda 152 (pref.); gefi Guð ykkr góðan tíma, Stj. 426; hann skyldi þar vel kominn ok með tíma á þenna enn nýja bólstað, Ld. 98; halda tíma sínum öllum, Al. 59; gangi þér allt til tírs ok tíma, Fb. i. 566; en upp frá þessu gékk Eyjólfi hvárki (til) tírs né tíma, E. had henceforth bad times, Bs. i. 286; meðan ríki stóð með beztum tíma ok siðum, Sks. 526; með betra tíma, with better times, Al. 100. COMPDS: tíma-dagr, m. a day of bliss, Fms. i. 214, Ld. 154, Fas. i. 141; lét þat vera mundu tíma-dag er þeir höfðu lendt við Sælu, Ó.H. 36. tíma-hald, n. chronology, observation of time, Stj. 279. tíma-land, n. a land of bliss, Mag. tíma-lauss, adj. luckless, Fms. ii. 240. tíma-leysi, n. lucklessness, Al. 57: lack of time, (mod.) tíma-liga, adv. timely, early, Stj. 184. tíma-ligr, adj. temporal, Stj. 3. tíma-samliga, adv. successfully, Fær. 108. tíma-skipti, n. change of time (gramm.), Skálda 206.

TÍNA, d, [akin to teinn = a twig(?), pointing to a lost strong verb, tína, tein] :-- to pick; tínda ek saman alla góðgripi þá er í skálanum vóru, Fb. i. 262; var þá niðr breiddr einn möttull ok þar tínd á af herfangi öll eyrna-gull, Stj. 396; hann tíndi upp gullit, Grett. 161. 2. to pick, cleanse; korn tínt ok ú-tínt, D.N. i. 432; tína ok rækja korn, ii. 48; skera ok tína, Rétt. 10. 2; tína grös, to pick moss (separate it from the leaves); ú-tínd grös; tína dún, to pick eiderdown. II. metaph. to recount, narrate; ok tína Imbrudaga-hald ok föstu-innganga, Grág. i. 2; svá sem tint er í lögum, 6; hann skal tína þat, er reifir, hver gögn fram hafa komit ... sá maðr er vörn skal reifa, hann skal tína gögn þau öll er til varnar hafa fram farit, 64, 65; sem tínt ok upp sagt, K.Þ.K.; sem áðr var tínt, Grág. i. 208, Fms. vii. 91; ek mun tína fá artictilos, Mar.; er þú þinn harm tínir, Am. 53; í mörgum frásögnum, þóat vér munim fár tína, Fb. i. 435; þarf þar eigi orð um at tína, Sturl. ii. 180: allit., tjá ok tína, Fms. vii. 125; sem áðr er tínt ok talt, ii. 47, Barl. 138; engi tunga má tína né hugr hyggja, Fms. v. 241. III. reflex., bað jarl sína menn tínask (go one by one) undan hverjum enda, Fb. i. 532.

tína, u, f. a handful of a thing to be cleansed; tína eina tínu af dún.

tíningr, m. pickings; úr-tíningr, offal.

tínir, m. a gatherer, Lex. Poët.

TÍRR, m., gen. tírar and tírs, dat. tíri; [A.S. tîr; Germ. zier] :-- glory, renown; með tíri, with glory; með öllum, hæstum, öflgum tíri, með frygðar tíri, with glory, Lex. Poët.; tíri gæddr, gifted with glory; stýra fremd ok tíri; bella tíri; þat fær e-m tírar, Vellekla; góðs höfum tírar fengit, Hðm.; fá sér langs tírar, lasting fame; stýrir alls tírar; ins sanna tírar, etc., Lex. Poët.: the word is poetical, in prose it only remains in the allit. phrase, tírs ok tíma, Bs. i. 286 (see tími): in the compounded words, orðs-tírr, good report; lofs-tírr, fame, praise; in ú-tírligr, inglorious: in the phrase, taka tírar-hendi á e-m, to treat with distinction, Sturl. i. 183 C: it is freq. in poët compds and epithets, tír-bráðr, tír-eggjaðr, tír-göfigr, tír-kunnr, tír-mildr, tír-prúðr, tír-rækr, tír-samr, tír-sæll, -- all poetical epithets to a hero = glorious, Lex. Poët. COMPDS: tírar-för, f. a glorious expedition, triumph, Hkr. iii. 3. tírar-gjarn, adj. glorious, Lex. Poët. tírar-höfuð, n. an illustrious head. tírar-lauss, adj. inglorious, Lex. Poët. tírar-sterkr, tírar-fróðr, adj. glorious. tírar-þing, n. a glorious meeting, Lex. Poët.

Tírs-dagr, m. Tuesday; see Týr.

tí-ræðr, adj. decimal, of a hundred, tvau hundruð tíræð, two decimal hundreds, opp. to the duodecimal (see hundrað), Bs. i. 136, Ská;lda 166; at bókmáli verða öll hundruð tíræð, Sks. 57: a hundred years old, Fms. iv. 24; vetri miðr enn t., 623. 27: measuring a hundred (fathoms, ells), eldhúsit var tírætt at lengd, en tíu faðma breitt, Gísl. 14.

tísta, t, to twitter, of a small bird; to squeak, of a mouse; hestr, mús, titlingr ... gneggjar, tístir, syngr, a ditty.

TÍU, [Swed. tio; Dan. ti; cp. tigr, and Engl. -ty in twen-ty, thir-ty, etc.] :-- ten; tíu tigir, 'ten-ty,' i.e. a hundred, Nj. 219; hundrað ok tíu-tigir, a hundred (i.e. 120) plus 'tenty' (= 220), Vm. 107, see hundrað: hence mod. tíu-tíu, indecl. 'ten-ty' = hundred.

tíund, f. the 'tenth;' kona má gefa tíund ór heiman-fylgju sinni, N.G.L. i. 153; tíundar gjöf, q.v. II. as a law term, a tithe, Scot. teind, being the tenth part of the produce, K.Á. 96; for the introduction of the tíund by Bishop Gizur, in the year 1097, see Íb. ch. 10. For the Law on Tithe, Tíundar Lög, see D.I. i. 70 sqq. For Norway, see N.G.L. ii. 310. The tithe was divided into four parts, -- between bishop, priest, church, and the poor, biskups-t., prests-t., kirkju-t., fátækra-t.: names of other tithes are, osta-t., sel-t., skipar-t., skreiðar-t., báta-t., kaupeyris-t., D.N., N.G.L.: other special names, leiðangrs-t., höfuð-t. (see p. 308, col. 1), ávaxtar-t. (see p. 48), in meiri tíund, Grág. i. 202, K.Þ.K. 37 new Ed.; lög-tíund, skipti-t., heima-t. COMPDS: tíundar-fé, n. tithe-money, Grág. i. 308. tíundar-gjald, n. payment of t., D.I. i. 77, Bs. i. 68, Fms. vii. 91. tíundar-gjöf, f. a gift of a tenth, the tenth part of a thing; fjórðungs gjöf ok tíundar gjöf, Dipl. v. 1, D.N., N.G.L. tíundar-görð, f. a tithe-making, setting the tithe, KÁ. 80, Dipl., N.G.L. i. 346. tíundar-hald, n. a holding back the tithe, Grág. tíundar-heimta, u, f. a claim of the t., H.E. i. 544, ii. 109. tíundar-lag, n. a levying t., Vm. 113. tíundar-mál, n. a case regarding t., Grág. i. 18, Sturl. ii. 4. tíundar-reikningr, m. a tithe-account, Pm. 36, Dipl. v. 23. tíundar-skipti, n. the apportionment of the tithe, Grág. i. 443, Jb. 185. tíundar-sókn, f. a suit of t., K.Þ.K. 162. tíundar-sök, f. a case referring to t., K.Þ.K. 160. tíundar-tími, a, m. a term for paying tithe, Stj. tíundar-vara, u, f. tithe goods, Sturl. i. 220, Bs. i. 481. tíundar-virðr, adj. titheable.

tíunda, að, to pay tithes, or have one's property taxed for tithe; t. fé sitt, Grág. i. 202; tíunda fé sitt inni meiri tíund, id., K.Þ.K. 142, passim: also used with the amount, hann tíundar tuttugu, sextigi hundruð, i.e. his titheable property amounts to twenty, sixty hundred; see hundrað B.

tíundi, the tenth, N.G.L. i. 348, passim.

tíu-tíu, indecl. 'ten-ty,' i.e. one hundred: the older form is tíu tigir; see tigr.

TÍVI, a, m., also spelt with f; mostly only used in pl. tívar; a dat. sing. tíva occurs in Haustl. 8; fróðgum tíva (thus Ób., the Kb. has tífi, a less correct form): a gen. sing. tíva, Vsp., in valtíva; [this old word is identical in root with Lat. divus; Sansk. devas; Gr. GREEK (GREEK); cp. also Týr] :-- a god, divinity; þriggja tíva, Haustl. 1; tormiðladr tívum, 3; tíva rök, Vþm. 42; Álfheim Frey gáfu tívar at tannfé, Gm. 5; ríkir tívar, Þkv. 14; mærir tífar, Hým. 4; sig-tívar (q.v.), gods of victory, Ls. 1, 2, Vsp., Gm., Fm., Akv. 29 (Bugge); val-tívar, the gods of the slain, Vsp. 50 (Bugge); sæki-tívar, the martial gods, Landn. (in a verse); kykvir tívar, living beings, applied to men, Ó.H. (in a verse of the Christian time), all the other references being heathen.

tívor, m. [this word, a GREEK in the Vsp., is, as the form shews (the r being radical), different from the preceding, but identical with the A.S. tifr or tiber = a victim, hostage, and akin to tafn, q.v.] :-- a victim; Baldri, blóðgum tívor, Balder, the bloody victim, Vsp.

TJALD, n., pl. tjöld; [A.S. teld; Engl. tilt = the cover of a cart; Dan. telt] :-- a tent, Ísl. ii. 178, Eg. 276: tents were pitched not only on land, but on ships, esp. when in harbour; dreki með tjöldum ok öllum reiða, 44; róðrar-skútu ok þar með reiða allan, tjöld ok vistir, 76; hann gékk út á skipit ok fyrir útan tjöldin, 195; láta þeir þegar af sér tjöldin,