This is page 635 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

TJALDASS -- TJÚGA. 635

261; bregða stafn-tjöldum, Hkv. 1; hlupu menn þá upp skyndiliga ok ráku af sér tjöldin, Fms. x. 135 (v.l.), viii. 130. At the time of public meetings (such as parliament) the men lived in tents; at þinglausnum þá er menn bregða tjöldum sínum, Grág. ii. 93; en er hann kom á þingit ok búð hans var tjöldut þá lét hann tjalda undir svörtum tjöldum innar af til þess at þá væri síðr skírdræpt, Ó.H. 156; for the tent-booths in market-places, see Ld. ch. 12, Fbr. 51, 52 new Ed.; land-tjald, a tent ashore. 2. hangings, of a church; kirkja á tjöld umhverfis, ... kirkju-tjöld öll, ... tjöld um alla kirkju, ... búning allan í tjöldum ... tjöld um kór, D.I. i. 251 sqq. passim. II. for local names, Tjald-brekka, Tjalda-staðir, Tjalda-nes, Tjalda-vellir, Landn., Sturl.

B. COMPDS: tjald-áss, m. a tent-pole, Fms. x. 54. tjald-búð, f. a tent-booth, Stj. 247; þeir görðu þar tjaldbúðir er heitir á Tjalda-velli, Landn. 270: eccl. the Tabernacle, Hb. 544. 1, Fms. v. 276, Stj., N.T., Vídal. tjald-dyrr, n. pl. tent-doors, Fas. ii. 441, Fms. xi. 144. tjald-kúla, u, f. a 'tent-ball,' tent-knob, the knob on the tent-pegs; þeir berja þeim tjaldkúlur ok fella á þá tjöldin, Ísl. ii. 56, Fas. ii. 522, Fb. ii. 16. tjald-lauss, adj. tentless, in open air, Fms. ix. 300, x. 135, v.l. tjalda-lauss, adj. id., Hkr. i. 108. tjald-leppr, m. a rag of hangings, Jm. 9, Pm. 5, Vm. 161. tjalds-nagli, a, m. a tent-peg, Fas. ii. 262: also of the pegs to which hangings are fastened, Sturl. iii. 146. tjalds-rúm, n. a lodging in a tent, Grág. ii. 55. tjald-skör, f. the border, edge of a tent; kona sat út við tjaldskörina, Ld. 30; þá hljóp inn of tjaldskarar Sigurðr Þorláksson, Ó.H. 158; hann gengr inn til tjalds þess er Gautr var, sprettir tjaldskörum, gengr inn í tjaldit at rúmi Gauts ok vekr hann, Fbr. 52 new Ed., Bs. i. 509. tjalda-slitr, n. worn hangings, Dipl. v. 18, Pm. 23, 27. tjald-smótti, a, m. an oblong piece of tapestry(?); blóðrefillinn kom upp í tjaldsmóttann, Sturl. iii. 188. tjald-sperra, u, f. tent-spar, a nickname, Sturl. ii. 233 C. tjald-staðr, m. a tent-stead, baiting-place where to pitch a tent, Eg. 275, Fms. v. 286; kirkja á tjaldstað ok hrossa-beit, Pm. 38. tjald-steinn, m. a tent-stone, a rock looking like a tent, Dropl. 33. tjald-stokkr, m. a tent-block, Fas. ii. 285. tjald-stuðill, m. a tent-pole, Fms. viii. 388. tjald-stæðingr, m. tent-pitcher, a nickname, Landn. 294. tjald-stöng, f. a tent-pole, Hkr. i. 26. tjalds-trönur, f. pl. a platform on which to pitch a tent, Sturl. i. 147. tjald-töturr, m. worn hangings, Pm. 36. tjald-viðir, m. pl. the wooden frame of a tent, K.Þ.K. 90, Stj. 321.

tjalda, að, to pitch a tent, Fms. vi. 181, v. 286, Hkr. iii. 286: on ships, þat var annarr siðr þeirra at tjalda aldri á skipum, Fas. ii. 37; þeir lögðu skip sitt til hafnar, en er þeir höfðu tjaldat ok um búizk, Eg. 37; þeir sá þar fyrir bænum fljóta langskip tjaldat, 88, Hkr. ii. 43; er þeir höfðu tjaldat ok fest skip sitt, Fms. vii. 314; þeir höfðu tjaldat yfir skipi sínu, Eg. 121: vagn tjaldaðan, a tilted or covered wagon, Hkr. i. 70; tjalda klæðum of kistu, Bs. i. In places of annual popular meetings such as the Icel. Alþing, each priest or man of mark had his own búð, viz. four roofless walls, which remained open; and when parliament met, he threw a tent over his booth as a roof, dressing it out as a room with hangings and benches; this was called 'tjalda búð,' see Grág. i. 186, and Nj. passim, Ó.H. ch. 133 (for the Faroe), and Mr. Dasent's Burnt Njal. 2. of the hangings of a bed; rekkjan var vel tjöldut, Fs. 5; höll tjaldat inum fegrsta borða, Nj. 6; tjalda höllina grám vaðmálum, Fms. i. 118; hann lét t. kirkju borða þeim er hann hafði út haft, Bs. i. 77: of a canopy, tjaldat var um þveran skálann í milli þeirra, 41.

tjaldan, f. the pitching a tent, N.G.L. ii. 256.

tjaldari, a, m. [tjaldr; O.H.G. zeltari and zeltian], a racer, race-horse, Edda (Gl.)

tjaldr, m. a bird, an oyster-catcher or sea-pie, hæmatopus ostralegus L., Edda (Gl.), and mod. usage, (Dan. tjald); so called prob. from its long legs, like tent-spars.

TJARA, u, f. [A.S. tearo; Engl. tar; Dan. tjere], tar, Grág. ii. 404, Gþl. 43, Sks. 425, Fas. i. 18; bera tjöru í höfuð sér, Nj. 181, Fms. i. 127; svart sem t., black as tar, Band. 15; tjöru-pinnr, a tar-pin, Sturl. iii. 189; tjöru-skinn, a tarred skin, a nickname, Sturl. i. 112, 155 (a kind of waxen cloth?); tjöru-spann, N.G.L. i. 198; tjöru-tjörn, the tar-tarn = Lat. lacus asphalti, Stj. 73; tjöru-tunna, a tar-barrel, Vm. 62: the law phrase, torfs maðr ok tjöru, a sort of running the gauntlet, cp. the Engl. 'tarring and feathering,' NG.L. i. 253, 334 (§ 168). tjöru-virki, n. tar-works, where tar is made; sætr, smiðju, tjöru-virki, veiðibúðir eða andvirki, N.G.L. ii. 145.

tjarga, að, to tar: in part. tjargaðr, tarred, Rekst. 4.

tjasna, u, f. [akin to Engl. tassel?], an old obscure word; the pegs by which lists for battle were marked off were called 'tjösnur,' for the description see Korm. 86. COMPDS: tjösnu-blót, n. a kind of sacrifice or rite to be performed at a wager of battle; með þeim formála sem síðan er eptir hafðr í blóti því er kallat er tjösnu-blót, Korm. l.c. eikin-tjasna, u, f. oak-peg(?), is the name of one of the bondmaids in Rm. from her stumpy figure.

TJÁ, qs. téa; the pres. varies between several forms, tér, tjár, tjáir; pret. tjáði; imperat. té; part. tjáðr (analogous to sjá); tjá is a contracted form from an older tega, which only remains in the pres. reflex. tegaz, tegumk, in four instances, (see B. III): [Ulf. teihan = GREEK; Hel. tihan; O.H.G. zihan; Germ. zeigen or zeihen; cp. Engl. teach; A.S. tæcan; Lat. dicere, in-dicare; Gr. GREEK; cognate or derivative is Goth. taiknjan = GREEK, whence tákn, teikn, Engl. token, and so on.]

B. To shew, exhibit; er honum er téð sverð, when the sword is shewn him, Vkv. 17 (Bugge); sýndi hón ok téði bónda sínum þann möttul, Stj. 199; sá skal fyrri tjá vátta sína fyrir dóms-mönnum, er ..., Gþl. 372; lypti hón skautin brott af höfðinu, tjándi sína ásjónu, Mar.; hann tjáir mikinn heiðr sinnar risnu, Rb. 196; hann tér sinn ham af sínum líkam á vetrar-tíma, Stj. 97; oss tæjandi Kristni frægja, shewing to us, Gd. 44; þeir báru út pell ok silki ok marga dýrgripi, ok tjáðu fyrir þeim (and shewed it to them) ok báðu þá eptir sækja, Fas. iii. 99; teer ok endrfórnar, offers and presents, Stj. 50; þeir kvóðusk engan varning hafa meir enn þeir höfðu tét, D.N. i. 147. 2. in the phrase, tjá tanna, or tega tanna, to shew the teeth, i.e. to smile, cp. Dan. trœkke paa smile-baandet; ek má eigi tjá tanna né nökkura gleði fá, Bær. 14; við þessi tíðendi úgladdisk Guítalin konungr svá at hann tjáði ekki tanna, Karl. 382; tenn honum tegask (teygiaz Cod. less correct) er honum er téð sverð, Vkv. 17 (Bugge); traulla má ek of teia (sic Cod.) tanna, sízt faðir þinn fastnaði þik blota-manni, Kormak 162 (in a verse). 3. to shew, grant; þann góðvilja er þér hafit mér téð, Fas. iii. 315; ok frelsi þat er Guð hefir tjáð (granted) hverjum, H.E. i. 243; tjá e-m tillæti, to shew one a kindness, Stj. 137; tjá e-m þjónustu, to pay homage to, Norske Saml. v. 98. 4. to mark, note; eptir því sem jafnan hefir fyrir yðr tjáð verit, Fms. viii. 101, v.l.; í þessum fám orðum tér (teer Cod.) fyrr-nefndr spámaðr, Stj. 29; Níuvikna-fasta tér herleiðingar-tíma Israels fólks, 49; tjár ok presenterar, id.; tér ok sýnir, 71; sýndi hón ok téði bónda sínum þann sama möttul, 199; sýnisk enn ok teez (= tésk), 288. II. to tell, report, relate; þeir tjáðu þat fyrir honum, at ..., Fms. i. 220; tjá ok telja fyrir honum stórmerki Guðs, ii. 157; hann tjáði fyrir konu sinni ok dóttur at Hrafn væri úskapgæfr, vi. 109; var þat tjáð fyrir honum at hann skyldi vera erkibiskup, x. 160; ræðir Veseti mál sitt, ok tjár á þessa leið, xi. 84; tjáði málit fyrir honum vel um stýrimanninn, Glúm. 324; Gunnarr tjáði hversu vel þeim hafði farit, Nj. 71; þá hluti er þar görðusk téða (told) ek þér í fyrra bréfi, Al. 165; té (imperat.) honum innvirðuliga allt okkat tal, Stj. 261; þá tjáða (teede v.l.) ek þeim eigi mitt nafn Adonay, 265; mun ek nú tína þér ok tjá minn harm ok angr, Bær. 14; þetta tjáir Stúfr skáld, Hkr. iii. 72; þeir téðu oss með bréfum, H.E. i. 429; góðir menn hafa oss téð ok váru ráði, 433; svá var sagt at þessir menn hefði þat tjáð ok ráðit Skúla jarli, at ..., Fms. ix. 325; sem nú var tjáð ok sagt, xi. 130. III. paraphrast., hann tegaz sækja mik, Hallfred; þeir tegask görva Ólaf fjörvaltan, Sighvat; nú tegaz öld at sækja, Orkn. (in a verse); ek tegumk at drekka, Eb. (in a verse). IV. reflex., þar sýnisk ok tésk (teez Cod.) enn sá staðr, Stj. 105; téðisk fótleggrinn brotinn, Bs. i. 889; hann lét taka bréf Þorsteins bónda, í hverju tjásk má (may be seen) hans sögn ok vitnisburðr, Dipl. ii. 5; tésk (teez) ok auðsýnisk, Stj. 71; tésk (teez) ok sýnisk, 28.

tjálgr, n. [A.S. telgor = a branch, bough; Gr. GREEK; Let. dilgas] :-- a prong, fork(?), an obsolete word, which occurs only twice, viz. handar-tjálgr, 'hand-prongs' i.e. the arms or the fingers(?), Sighvat; uxu tjálgur, langir leggir ok ljótt höfuð, Fas. iii. 18 (in a verse).

tjogu, prop. an acc. from tjogr, = togr, tigr; [Swed. tiogo; Dan. tyve; Early Dan. tjuge; Norwegian kjogo] :-- twenty, Sighvat, Ó.H. 233 (in a verse); else not used in Icel. except in the compd tut-tugu; but in full use in Swed. as well as in Dan.

tjossi, a, m. a he-goat(?), Merl. 2. 75.

TJÓÐR, n. [Engl. tether; Ivar Aasen tjor], a tether, N.G.L. i. 390; hestr í tjóðri, 46, passim. tjóðr-hestr, -kýr, a tethered horse or cow, Gþl. 388.

tjóðra, að, to tether, Vm. 14, D.N. v. 518, passim in mod. usage.

TJÓN, f., the gender varies: α.. fem., sú tjón, Sks. 74 new Ed., l. 26; slíka tjón, 159, l. 8; af tjón (dat.), Barl. 91; mann-tjón mikla, Fms. x. 394. β. neut., mann-tjóns, Bs. i. 327; mikit mann-tjón, Fms. vii. 263; líf-tjóns, viii. 147, v.l., and so in mod. usage; in old writers the fem. prevails, so that it may be regarded as fem. wherever the form is ambiguous, as in acc. sing., without an adjective, or in dat. pl., as e.g. falla í tjón, Stj. 6; verða með tjónum, to be lost, Sks. 6; siðar-tjón, mann-tjón, fjár-tjón, Sks. 79 new Ed.: [A.S. teôn and teôna; early and provinc. Engl. teen, tene; Scot. tyne, and both as verb and as noun.]

B. A loss, damage; verða fyrir tjónum, Sks. 34: allit., tjón ok tapan, Fb. i. 324, Barl. 91; göra e-m tjón, O.H.L. 41; af tjón ok tapan e-s, Barl. 91; mann-tjón, fjár-tjón, líf-tjón, freq. in mod. usage, but then always neuter.

TJÚGA, taug, tugu, toginn; an ancient obsolete verb; [Ulf. tiúhan, = GREEK; O.H.G. ziuhan; Germ. ziehen; cp. Lat. ducere -- is in the Icel. and Norse only preserved in the part. toginn] :-- to draw; enn togni hjörr, a drawn sword, Merl. 2. 66; með sverð um togin, Hkm. 9; tognum sverðum (Germ. ge-zogenes schwert), Darr.;