This is page 673 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

VAÐ -- VAGAR. 673

Engl. wreath, Goth. wriþus; Icel. hrista, akin to Engl. wrist. Dan. vriste; Icel. hrekja, akin to A.S. wrecan, Engl. wreck; Icel. hrína, akin to Dan. wrinske; and perhaps a few more words. 3. in still fewer instances the r has fallen out, the w or v remaining; these words are veita (to trench), veiting (a trench, drainage), for vreita, vreiting (akin to wríta); veina (II) = vreina; and lastly, vá for vrá (a cabin). IV. an interchange of v and f occurs in a few instances, e.g. ái-fangi, áfangi, qs. ái-vangr; in var-nagli and far-nagli; in varinn and farinn, see fara A. VI. β; in válgr and fjálgr. 2. in inflexive syllables, like örfar, snjófar, bölfi (ör, snjór, böl), and the like, the change of v into f is etymologically erroneous, but phonetically indifferent, final or medial f being one in sound with v. V. for the v or u as the cause of a vowel change, see Gramm. p. xxix. 2. it is dropped in inflexions in many words, such as in mörr, böð, stöð, dögg, högg, böl, öl, söl, fjör, smjör, mjöl, kjöt, hey, sær, snær, fræ, bygg, lyng; adj. hár, mjór, þjökkr, dökkr, röskr, glöggr, etc.

&FINGER; Many of the preceding phenomena (esp. in I. and III) could not possibly be accounted for, unless we assumed that, at some early time, when those changes took place, the v was sounded, not as a consonant, but as a kind of oo sound, half consonant, half vowel; if so, no sound could answer more nearly to it than the mod. Engl. w; the change may have taken place at a very early date, prob. before the settlement of Icel. Norse words in the Shetland and Orkney dialects point to v not w, e.g. voe = Icel. vágr.

VAÐ, n., pl. vóð; [A.S. wæd; Swed.-Dan. vad, vade-sted; cp. Lat. vadum; vað is derived from the verb vaða, and is not borrowed from the Latin noun] :-- a wading-place, ford, across a river or creek; á árbakkanum við vaðit, Fms. xi. 255; þar vissi hann vað eitt ok reið þar til, 354; rekr hann ofan á vaðit, ok heitir þar síðan Þorgeirs-vað, Nj. 108; öll vöð á ánni, Stj. 394, Grett. 140; háska-vað, Art. 66; þar var þá vað á ánni, en nú er ekki. Glúm. 352; halda vörð á vöðum öllum, Dropl. 30: phrases, hafa vaðit fyrir neðan sig, to act warily; fara á hunda-vaði yfir e-t, 'to pass by a dog's ford over a thing,' i.e. to slur it over, do it hurriedly and badly, II. the word is very freq. in Icel., also in local names, '-ford,' Germ. -furth, being an unknown form; Vimrar-vað, Edda; Holta-vað, Nj.; Nauta-vað, Eyja-vað, Ísl. ii. 179.

VAÐA, pres. veð; pret. óð, ótt (óðst), óð, pl. óðu; subj. œði and væði; imperat. vað, vaddu; part. vaðinn: [A.S. wadan; Engl. wade; Germ. waten; Dan. vade] :-- to wade, go through shallow water, Gm. 21, 29, Hkv. Hjörv. 5; vaða þunga stramna, Vsp. 45; hann gengr götu til lækjarins, en veðr síðan lækinn, Gísl. 28; þar má vel vaða út í hólmann, Fms. i. 71; þeir óðu út á mót margir, viii. 161; þeir óðu til lands, 317; en Þórr óð til lands, Edda 36; ok óð á sæinn út, Hkr. i. 229; hón óð út á vaðlana, Lv. 68, 69; vér höfum vaðnar leirur, Orkn. (in a verse); vaða mjöll, to wade through snow, Sighvat; var mjöllin svá djúp, at hrossin fengu eigi vaðit, Fb. ii. 111; Þórr gengr til dómsins ok veðr ár þær, Edda 10; vaxattú nú Vimr, alls mik vaða tiðir, 60: also of fire, smoke, wind, vaða loganda eld, Fms. i. 265, Nj. 162; var því líkast sem þeir væði reyk, Fms. iii. 176; sem hann væði vind, vi. 419; sem hann œði vind, Mork. l.c.; þeir óðu jörðina at knjám, Fas. i. 424: the phrase, tungl veðr í skýjum, the moon wades in clouds. II. metaph. to go through the thick of a thing, rush, storm; Kolskeggr óð at honum, rushed at him, Nj. 97; vaða fram, to rush forth, in battle, Al. 5; þars þú at vigi veðr, Skv. 2. 24; vaðit hefir þú at vígi. Am. 90; hann lætr vaða stein til eins þeirra (he lets fly a stone at him) svá at sá liggr í svíma, Fs. 36; þá óð annat útan í mót, Fms. viii. 191; þar er vé vaða, Darr. 6 (of the standard in battle); Ebresk orð vaða opt í Látinunni, Hebrew words often get into the Latin, Skálda (Thorodd); sýnisk mér sem hér vaði allt saman (be all mixed together) kálfar ok úlfar, Fms. viii. 243; hón lét skíran málm vaða, threw gold broadcast, Akv. 39; láta gullskálir á flet vaða, 10. 2. vaða uppi, to 'wade up,' appear above water; óðu limarnar uppi en rætrnar í sjónum, of a tree, Fms. vii. 163: vaða uppi is used of sharks or dog-fish coming to the surface; hence to be violent, þenna tíma óð herra Ásgrímr mjök uppi, Bs. i. 722, 730.

vað-berg, n., see varðberg.

vað-beygja, u, f. a score in the thole for the fishing-line.

vað-bjúgr, adj., vað-boginn, part. (Mork. l.c.), falling slack like a fishing-line: in the phrase, fara v. fyrir e-m, to give in, Fb. iii. 383.

vað-dráttr, m. a pulling the fishing-line.

Vað-gelmir, . m. the name of a river, Lex. Poët.

vað-horn, n. [vaðr], the horn on a fishing-line; in the phrase, hann þykkisk nú vel hafa til stillt ok komið upp í vaðhorni við Sigurð, he thought that S. bad been made to gulp the hook up to the horn, metaph. from a fish gulping the hook, Fb. i. 182 (Fms. xi. 113).

vaði, a, m. a wader; in mar-vaði, q.v. II. a pr. name, Gullþ.

vaðill and vöðull, m. [Shetl. vaadle; Dan. veile], a shallow water, esp. places where fiords or straits can be passed on horseback; hón óð út á vaðlana, Lv. 68; var flæðr sævar ok ekki reitl yfir vaðla, Sturl. iii. 46; ríða til vaðlanna (vöðlanna Cod.), id.; ok er hann reið at vaðlinum, Gullþ. 26; við vás ok vaðla (wading) spillisk mjök meinit, Bs. i. 386. 2. metaph. gabbling talk; hvaða vaðall er á þér(?). II. a local name, Vöðlar, Vöðla-þing, in the north of Iceland, Rb. 292, Ann. 1125; Hása-vaðill, cp. Veile in Denmark.

vaðil-sund, n. a shallow sound, fig. 362.

vaðinn, part., prop. gone, done with, cp. genginn (ganga C. X): destitute, poor, vaðin at vilja, joy-bereft, Akv. 29, Hm. 4, Skv. 3. 55.

vað-krumla, u, f. a crooked hand from the fishing-line, Björn.

vaðla or vöðla, u, f. a flock of water-beasts (seals); hence vöðlu-selr, Sks. 177, v.l., mod. vöðu-selr, a kind of seal, = opnuselr; also in Icel. called vaða, u, f., from swimming in flocks.

vað-mál, n. (sounded vammal, N.G.L. i. 362), no doubt qs. váðmál, measured stuff, standard cloth, from váð, stuff, and mál, a measure; in the old Scandinavian communities the vaðmál was the standard of all value and payment before coined gold or silver came into use, see the remarks s.v. alin; [Scot, wadmaal; Orkney and Dan. vadmel] :-- a plain woollen stuff, woven in hand-looms; in mod. Icel. the home-spun vaðmál is distinguished from the foreign stuffs, called klæði (vaðmáls-treyja, klæðis-treyja); sæmri muu ei sínum ver, silki-klæddr sprakki, en meyja hrein og hýrlynd er, hulin vaðmáls stakki, Eggert; góð vaðmáls klæði, Fms. vi. 208; skera til klæða vaðmál, id.; stíka vaðmál í sundr, Ölk. 36; lét Þyri tjalda höllina grám vaðmálum, Fms. i. 118; tjalda með gráu vaðmáli, Grett. 132 new Ed.: Færeyskt vaðmál, D.N. ii. 559; rekkju-vaðmál, wadmal for bedclothes, Dropl. 20; vaðmál til seglbóta, Sks. 30; varning Íslenzkan í vaðmálum ok í ullu. Fms. x. 294; þat fé skal vera í vaðmálum eða í vararfeldum ..., Grág.; sex alnir vaðmáls gilds, Kb. ii. 192; hafnar-vaðmál, plain common wadmal; hafnar vaðmál ný ok ónotin, Grág. i. 504; Rútr gaf henni hundrað álna hafnar vaðmála, Nj. 7; pakka vaðmál, H.E. i. 574, cp. Bs. i. 842 (spýtingana ok 'pakkana'): as a standard, alin vaðmáls, mörk vaðmáls, Fb. iii. 343; vaðmála skuld, a debt paid in wadmal, Dipl. iii. 13: vaðmáls-klæði, -möttull, -sloppr, Fms. vi. 208, Þorf. Karl. 384, Bs. i. 674.

VAÐR, m., pl. vaðir, a fishing-line; heimta upp vaði sína, K.Þ.K. 90; Véorr við vélar vað görði sér ... egndi á öngli, Hým. 21; vaðr vilgi slakr, Bragi; Þórr greiddi til vað heldr sterkjan, eigi var öngullinn minni, Edda 36; draga fisk annan fyrir öngul hinn þriðja fyrir vað, Fbr. 189; vaðr sá enn sterki, Niðrst. 3; hann tók vað af þíli ok öll veiðar-færi, Band. 1; grefr járnit hans kjapt ... fiski-maðrinn kippir at sér vaðinum, Bs. ii. 79. II. a line for measuring; at vaðr sé dreginn yfir þveran akrinn, Fms. xi. 441. vaðar-hald, n. the management of a fishing-line.

-vaðsla, u, f., in uppi-vaðsla, q.v.

vað-steinar, m. pl. the stones (leads) on a fishing-line; hence Vaðsteina-berg, a local name, Gísl.

VAF, n. [vefja], a wrapping, winding round, in sí-vaf (see sí); var tekinn knífr ok vafðr ... Þorsteinn stakk í augun knífinum upp at vafinu, Sturl. ii. 181: the phrase, vera mikill í vöfum, to be bulky and heavy. 2. in Icel. the piece of skin wound round a quill for infants to suck is called vaf. II. [vefa] = fyrir-vaf, the weft.

vafi, a, m. a doubt, uncertainty; ef í nökkurn vafa slægi, Sturl. i. 176; vanda þenna ok vafa, Norske Saml. v. 151; vera í vafa um e-t, to waver. COMPDS: vafa-gepill, m. a stray animal without a master. vafa-lauss, adj. undoubting. vafa-samr, adj. doubtful.

vafin-leysa, u, f. = vafurleysa.

vafin-skepta, u, f. an axe with an iron-bound handle; öx v., Nj. 19.

vafka, að, mod. vakka, = vafra, Róm. 270.

vafl, n. a wavering, hesitation; víl ok vafl, Bb. 3. 90.

vafla, að, = vafra, Konr.

vafla, u, f., esp. in pl. vöflur, a wavering; það kómu vöflur á hann, he became confused, from guiltiness.

vaflan, f., in vaflanar-för, vagrancy: fara vaflanarförum, Grág. i. 163, 294, ii. 482.

vafningr, m. [vefja], a twist: metaph. an entanglement, Nj. 164.

vafra, að, to hover about; skrínisl þau er vafra í höfum, Sks. 74, Fas. ii. (in a verse).

vafr-leysa. u, f. nonsense; gettú eigi vafurleysu þeirrar er einskis er verð, Band. 29 new Ed.

vafr-logi, a, m. a 'waver-lowe,' flickering flame, a mythical word; an enchanted princess or an enchanted land is surrounded by a 'waver-lowe,' Edda (of Brynhild), Skm. 8 (of Skirnir and the giantess Gerda), Fsm. 32 (of Menglöd). In mod. Icel. legends, a kind of ignis fatuus, said to flicker over hidden treasures, is called either málmlogi or vafrlogi, Maurer's Volks., Ísl. Þjóðs.

vafr-uði, a, m. = vafrlogi, Þd.

vaf-spjörr, f. a strip or band of cloth wound round the leg instead of stockings, Gullþ.

Vaf-þrúðnir, m. the mighty in riddles, the name of a giant, a kind of Northern sphinx, wise in riddles, Vþm.

vaga, að, to wag, waddle; þú vagar einsog kálffull kýr sem komin er að burði, Jón Þorl.; vaga um haula, Hallgr. (see haull); græðast kýrnar þá setzt er að, hjört-kælar nær til vatnsins vaga, Bb. 2. 41.

vagar or vagir, f. pl. (from vög, f.), also vögur, pl. (from vaga, u, f.); pl. vegr, Fms. viii. 430: [vega; cp. vagn] :-- a kind of bier or hand-barrow,