This is page 677 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

VANSPURT -- VANDLÆTI. 677

van-spurt, n. part. left unasked, Sks. 52, 191. van-stilli, n. lack of moderation, intemperance, Al. 45, 71; gefa svá kappsamliga mat, er á þessu mikit vanstilli, no measure, Ísl. ii. 337, Fms. vii. 162 (of a fit of insanity); v. lopts, Al. 55; þurfa menn ekki hér at lýsa v. (men need not shew ill temper) fyrir þessa sök, Stud. i. 101 C. van-stilling, f. = vanstilli. Hom. 25. van-stilltr, part. wanting in tempcr, rash, Fms. i. 207, x. 264; marglyndr, vandlyndr ok v., wanting in temper, 420; v. í orðum, vi. 324: excessive, Stj. 142. van-svarat, n. part. insufficiently answered, of a question; hafa v., H.E. ii. 93; vanspurt eða v., Sks. 270. van-svefta, adj. having too little sleep. van-sæmd, f. dishonour, contumely, Fms. ii. 291, vi. 109. van-sætti, n. discord, Sturl. i. 101, v.l. van-sök, f. a fault, offence, Magn. 524. van-talað, n. part. = vanmælt; er enn mart vantalað, Lv. 20; á ek við hvárigan ykkarn vantalað, I want to speak to neither of you, Fms. v. 327. van-talit (van-talt), n. part. not full accounted for, short in the tally, Glúm. 385; oftalt, vantalt, Gþl. 478. van-tekit, n. part. pulled insufficiently, Eb. 242. van-traust, n. a lack of trust. van-trú, f. unbelief [Dan. vantro]; villa ok v., K.Á. 218, H.E. i. 390, Vídal. van-trúaðr, part. unbelieving, N.T., Vídal. van-trúnaðr, m. distrust, Fms. i. x. 398. van-unninn, part. unfinished; vanunnin verk, Grág. i. 157; lítið vas eptir vanunnit (undone) í víngarðinum, Greg. 57. van-virða, t, to disregard, dishonour, put to shame, Ísl. ii. 238; affæra ok v., Bs. i. (Laur. S.): part. vanvirðr, Fms. ii. 67, Fs. 183; vanvirt, Fms. v. 326. van-virða, u, f. a disgrace, Fs. 60, 159, Eb. 128. van-virðing, f. = vanvirða, Fms. ix. 278, 289, Gþl. 157, 181. vanvirðu-lauss, adj. not disgracing, Grett. 118. van-virkja, u, f. a defect, fault, Stj. 158, Ísl. ii. 201, v.l. van-vit, n. [Dan. van-vid = insanity], want of thought, Nj. 135, v.l. van-vita, adj. insane, N.G.L. i. 213, Js. 79. van-vitað, n. part. not quite known; enn er v. nökkut um sættina, Bjarn. 56. van-vizka, u. f. foolishness, Al. 115. van-þakkað, n. part. not duly thanked; eiga e-m e-t v. van-þakklátr, adj. ungrateful. van-þakklæti, n. ingratitude. van-þekking, f. lack of knowledge. van-þyrmsla, u, f. violation; v. hátiða, Hom. 146. van-þökk, f. unthankfulness.

vana, að, to make to wane, diminish; orðum aukit eðr vanat, Sks. 439 B. 2. to disable, spoil, destroy; þar sem röng mæli-keröld finnask, vani svá at ekki sé til þess hæft síðan, Gþl. 526. II. reflex. vanask, to wane, fail, Gm. 25. 2. vanaðr, disabled, sick; blinda, mállausa, vanaða, Matth. xv. 30.

-vana and -vani, adj. indecl. wanting: in compds, but only in prose, and-vana, still-born, lifeless; and several poët, compds, fjör-vana, stríð-vana.

van-breyttr, part. = vand-breytt, to be risked; hón kvað vannbreytt um, Fs. 141; er mér vannbreytt um þat, Sturl. i. 10.

VANDA, að, to make elaborately, take care and pains in a work or a choice, to pick out the best, choose; vanda til ferðar bæði menn ok skip, Nj. 122; búa ferð sína ok vanda menn til, Orkn. 108; þat var siðr um ríkra manna börn, at vanda mjök menn til at ausa vatni ok gefa nöfn, Fms. i. 14; þurfti þann stað at vanda, at hann væri sléttr, Eg. 275; vóru menn vandaðir til at varðveita hofin at vitrleik ok réttlæti, Landn. (Append.) 334; svá skal sannaðar-menn vanda at frændsemi við aðilja, at ..., Grág. i. 30, 75, ii. 245; vanda skal búa í þingkvöð, at fjár-eign, i. 142; svá skal vanda sögu sem um erlendis víg, i.e. the procedure is the same as, 183; svá skal vanda tíð at eiðfæra ómaga, sem til þess at eiga hreppa-dóm, the same season is to be appointed for it as for h., 245. 2. to work elaborately; þann bæ lét hann mjök vanda, Eb. 26; hón görði honum klæði öll þau er mest skyldi vanda, Fs. 61; láta göra skip ok vanda sem mest, 322; göra drykkju-skála ok vanda sem mest, Fms. i. 290; þú skalt vanda sem mest bæði hátt ok orðfæri ok einna mest kenningar, Fb. i. 215: vandaðr, choice, elaborate; stofu nýja ok vandaða, Eg. 49; skip vandat at öllu sem mest, 68; skip vandat forkunnar-mjök at smíð. Orkn. 332; mikit lið ok frítt ok mjök vandaðan skipabúnað, Fms. x. 36; var vandaðr mjök róðr á drekanum, vi. 309; stöpul vandaðan, Bs. i. 132; vandaðar krásir, choice, Fms. iv. 160; umgörð vandaða, Fs. 97. 3. vanda sig, vanda ráð sitt, to be honest, lead a righteous life, passim; lítt vandaðr, not very honest, Fms, xi. 275; ú-vandaðr, plain, common, dishonest. II. [vanda = to carp at, find fault, Ivar Aasen], to object, make difficulties: 1. only in the negative phrase, vanda ekki, not to mind; hann sagði dóttur sinni, at hann mundi eigi vanda at gipta honum dóttur sína, Stj. 206; vanda eigi, to mind not, care not; vanda ek eigi (I mind not) þótt sá sé drepinn, 181; vanda ekki (care not) hvárt luklar finnask, Al. 44; vandar eigi þótt þykkt so skipat, 41. 2. to find fault, be fastidious; hvárt sem þær vanda eðr gefa ósæmilig orö, D.N. ii. 16; þá eigu hásetar eigi at vanda þá hlezlu fyrir styrimanni ok fari við svá búit, N.G.L. ii. 275: and thus freq. in mod. speech of Norway, 'vanda maten' (cp. Icel. mat-vandr); in Icel. it remains in the phrase, vanda um e-t, to complain of, Eg. 142, 711, Landn. 141, Orkn. 90, Fs. 137, Eb. 144, Gullþ. 26, Dropl. 15. III. reflex. to become difficult, precarious; nú vandask málit, Nj. 4; vandask ráða-görðin, Fms. vii. 183.

vandar-, see vöndr, a wand.

vand-bálkr, m. [vöndr], a wall of wands or wicker, a wattled partition, Orkn. 430, O.H.L. 72 (Fbr. 209).

vand-blætr, adj., see úvandblætr, p. 666, col. 2.

vand-dreginn, part. drawn over with a strickle, of a bushel or measure of grain, N.G.L. ii. 166.

vandendi, n. pl. difficulties, 677. 9; vandenda mál. Sks. 516, 620 B, Anecd. 4.

vand-fenginn, part. (also spelt vannfenginn), difficult to get, or requiring careful thought to choose; þykkir oss vandfengit manns í stað þinn, Ld. 32; eru yðr vannfengnir hér menn yfir til forráða, Eg. 50, v.l.; vannfenginn mun mér sessu-nautr ef vit skiljum, Ó.H. 52.

vand-físinn, adj. (-físni. f.), fastidious.

vand-færr, adj. difficult to pass, of a road, Fms. ii. 8l, Sighvat (Fb. ii).

vand-gæfr- adj., honum var vanngæft um fæðsluna, Sturl. i. 20.

vand-gætt (vann-g.), part. n., in the phrase, e-m verðr vanngætt til e-s, difficult to keep or manage, Fs. 93, Grett. 205 new Ed.; verðr mér vanngætt til skaps konungs, Ó.H. 114; vanngættra, 237.

vand-hæfi, n. [hófj, difficulty, difficult management, Fbr. 53, Korm. 81, Lv. 19 (vandæfi).

vand-hæfr, adj. difficult to manage, Grág. i. 137, Glúm. 358.

vandi, a, m. a difficulty, difficult task; lízk mér þat mikill vandi, Korm. 150, Nj. 177; þó nökkurr vandi liggi á, Fms. vi. 10; hafa bæði vit ok vanda at vera höfðingi, xi. 217: sayings, þat er vandi vel boðnu að neita (a good offer is not to be refused); vandi fylgir vegsemd hverri, cp. noblesse oblige. II. obligation, duty, esp. of relationship; thus in the phrase, e-m er vandi á við e-n, þótt þér sé vandi á við Helga, Ld. 264; er þér miklu meiri vandi á við Eirik konung en Egil, Eg. 423; þat er mér ókunnara hverr vandi mér er á við hann, Fms. i. 297; sveiktú þann er þér var meiri vandi á enn við mik, vi. 17; fyrir vanda sakir ok tengda, xi. 11; binda sér vanda við e-n, to enter into an obligation, Gísl. 11. COMPDS: vanda-bundinn, part. duty-bound, obliged, from duty, relationship, affinity; vera e-m vandabundinn, Fms. iii. 15, Stj. 474. vanda-hlutr, m. a difficult thing, Fms. vi. 166. vanda-lauss, adj. standing under no obligation or in no relation to another, a stranger, Fms. i. 189, Fær. 134: mod. vandalausir as opp. to skyldir: neut., e-m er vandalaust við e-n, to be quite free, neutral as to a person, Orkn. 214, Fms. vi. 107: easy, vii. 141. vanda-lítill, adj. easy, Fb. ii:. 367. vanda-maðr, m. a relation, friend, or the like, Stj. 424, Ld. 72, Orkn. 452. vanda-mál, n. a difficult, complicated case; mikit vandamál, Nj. 31, 71; hafa v. at tala, Eb. 132; hugsa þetta vandamál, Fms. i. 84: er konungr sat yfir vanda-málum, held council, vii. 106. vanda-mikill, adj. difficult, Fb. iii. 381. vanda-ráð, n. = vandamál, Fms. x. 273. vanda-samligr, adj. difficult, Stj. 5. vanda-samr, adj. difficult, complicated.

vandi, a, m., qs. vanði (vanþi, Ó.H.); [from vanr, and different to the preceding word] :-- a custom, habit, want. Eg. 41, 70; dró til vanda með þeim, Nj. 12; leggja í vanda, Glúm. 324; at vanda, as usual, Nj. 3, 103, Eg. 125, 491; ú-vandi, unmanners, whimsies, wayward manners. vanda-tíðir, f. pl. customary feasts, Bs. i. 164.

Vandill, m. a pr. name, Fær., Nj.; the Runic stone, see p. 672, col. 2.

vand-kvæði, n. pl. (speit vann-k.), perplexity; þetta v., Fms. iv. 199; vandkvæði vár, ii. 12; hitta, koma í vandkvæði, vi. 107, vii. 33; sitja í miklu v., Ó.H. 195 (vannqueði). Lv. 50; mesta v., Fms. viii. 146.

vand-launaðr, part. difficult to reward as is due, Njarð. 378, Fms. vi. 382 (vann-l.), Nj. 181, v.l.

vand-laupr, m. a basket of wands (osier-twigs), Stj. 247, 442, Greg. 6l, Post. 645. 86 (vannlaupr).

vand-látr, adj. fastidious, difficult to please, Fms. vi. 386, passim in mod. usage; mostly in a good sense, one who wants things to be well done, ó-vandlátr.

vand-liga (vannliga), adv. carefully; gæta e-s v., to watch closely, Ó.H. 73; byrgja hauginn v., Fas. i. 387; læsa v., Eg. 239; spyrja v. frá e-n, 106; hvggja v. at e-n, 172, Nj. 6, MS. 623. 39, Sks. 19, Fms. vi. 216; hugsa vandliga, 400. 2. completely; svá at v. var öll húð af honum, Fms. vii. 227; brenna svá v. byggð alla, at ..., v. 54 (vendiliga, Ó.H. v.l); v. saklauss, quite sackless, Fms. xi. 329; svá féll v. líð Erlings, at engi maðr stóð uppi, Ó.H. 183; gjalda v. út, Ld. 60; vilju vér at þessir eiðar falli niðr v., altogether, Gþl. 199.

vandligr, adj. difficult, Orkn. (in a verse).

vand-lífr, adj. living strictly; miklu er oss nú vandlífra enn í hverri tíð annari, 655 xi. 3.

vand-lota, u, f. jealousy; hvárr vakti yfir öðrum fyrir vandlotu sakir, Fms. i. 9.

vand-lyndi, n. a difficult temper, Mar.

vand-lyndr, adj. difficult of temper, Fms. x. 420. Sturl. iii. 123.

vand-læta, t, to be zealous; vandlæta ok afbrýða, Stj. 94; freq. in eccl. sense, Vídal.

vand-læti, n. zeal, Stj. 256, 321, 629, Magn. 474; af Guðligu vandlæti. Stj. 384, passim in eccl. usage. N.T., Vídal.