This is page 732 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

732 ÞÁ -- ÞEIMA.

er, Nj. 6: or 'er' is dropped, eitt sinn þá Sigurðr konungr fór fyrir land fram, Fms. vii. 165; þá hón vildi selja, Dipl. v. 21. II. then, thereupon, = Lat. deinde; innar frá sat Þráinn, þá Ölfr örgoði, þá Valgarðr, þá Mörðr, þá Sigfússynir, þá Grímr, þá Höskuldr, þá Hafr, þá Ingjaldr, of a row or rank of seats, Nj. 50; þá um víg Auðúlfs, þá um víg Skamkels, þá lýsti hann vígsök, ... þá lét hann bera lýsingar-vætti, þá ..., 87; þá skal grafa leysingja, því næst ..., N.G.L. i. 345, and passim 2. in phrases like, þá ræddi Höskuldr við Rút, Nj. 2; þá reiddisk Höskuldr, id.; Þorsteinn sýndi þá konungi hrossin, Fms. vi. 384; þá svarar Hákon gamli, x. 221, and passim. III. as the conclusion or apodosis of a sentence, then, so, accordingly, cp. Grág. ii. 362; með því at ..., þá vóru Kálfi grið gefin, Fms. vi. 19; en af því at ..., þá (then) þá (received) hann miskunn af konunginum, x. 391; en ef umboðsmaðr dylr ..., þá, Gþl. 375 (cp. ok A. II): following a sentence beginning with if, in case ..., then, ef þeir menn ..., þá eru þeir, Grág. i. 99; en ef nokkurir girnask ... þá. er eigi nauðsyn, Sks. 10; ... þá rannsaki, þá dæmi, þá auki, etc., 11; villu-dýr þau er fæðask á fjöllum ..., þá kunnu þau vel at skipta, 13 new Ed.; öll önnur kvikendi ..., þá fagna þessum tíma, id.; þeir menn er sekir eru ..., þá eru þeir, Grág. i. 99. IV. þá ok þá, 'then and then' at every moment; at þeir myndi fara norðr þá ok þá um vetrinn, Fms. vii. 268; nú ok þá, now and then, i.e. for ever; verðr lofaðr nú ok þá sá er manninn styrkir, 677. 7.

þá, f. [from the verb þeyja; Engl. thaw; Germ. thau, in thou-wind; Dan. tö] :-- a thaw, esp. in the sense of thawed ground; þat er einn eykr má draga á þá á sléttum velli, Grág. ii. 362; þeir rekja spor sem hundar bæði á þá. ok á hjarni, Hkr. i. 111.

þá-fjall, n. a 'thawed fell,' wet and slippery hill; henda hrein í þáfjalli, Hm.

þága, u, f. [þiggja], a quittance, receipt; hvárki með gjöfum né þargum (sic), Anecd. 72 new Ed.: freq. in mod. usage, mín er þága, it is in my interest; or göra e-t í þágu e-s; þú skalt ekki göra það í mína þágu, thou shalt not do it for my sake.

þá-gi, not then, Sighvat.

þá-leiðis, adv. this way, thus, Stj. 1, 67.

þám, m. [akin to þá, f.?], a thickness, mugginess, Björn: þámaðr, part. misty; þámað lopt, a misty sky: and þáma, að; það þámar af.

þá-mikill, adj. much thawed(?); or does þá mikla stand for 'mikla þá' (see þat A. IV), Gísl. (in a verse).

þá-na, interj. then! yes, then! er ek get þána, then I guess! Hbl. 58; þána is hardly a verb, although Egilsson (Lex. Poët.) explains it = þeyju = I think it will thaw.

ÞÁTTR, m., gen. þáttar, dat. þætti, pl. þættir, þátta, acc. þáttu, mod. þætti; [Germ. docht; Dan. tot; cp. Lat. texo, textum] :-- a single strand of a rope; ok skar í sundr átta þáttuna í festinni, Bs. i. 599, ii. 111; sneru þær af afli örlög-þáttu, Hkv. 1. 3; öfundar-þáttr, Fms. xi. 442. II. metaph. a section; þá tvá þótto ástarinnar, Hom. (St.); lifið einir ér, þátta (gen. pl.) ættar minnar, Hðm. 4: esp. a section of law, segja upp lögþáttu alla ... skal svá görla þáttu alla upp segja, Grág. i. 2; í þessum þætti, ii. 345; í landabrigðis-þætti, id.; Kristinna laga þátt, K.Þ.K. 140: a short story, þenna þ&aolig-acute;tt niðrstigningar Kristr, Niðrst. 110; þáttr Eymundar, Fb. ii. 54; hér hefr upp þátt Styrbjarnar, 70; þáttr Orms Stórólfssunar, i. 521; Alfgeirs þáttr, Ísl. ii. 97, etc. þatta-tal, n. the number of sections in a code of laws, Rb. 4.

ÞEFA, að, to smell, sniff; þefaði sem hann rekti spor sem hundar, Fær. 170; matr svá lítill at hón þefaði af, Bárð. 175: part., ílla þefaðr, ill-smelling, foul, Fms. x. 208; vel þefaðr, Pr. 473.

þefan, f. a smelling, Stj. 93.

þef-góðr, adj. sweet-smelling, Grett. 96.

þef-íllr, adj. ill-smelling.

þefja, pret. þafði, = þæfa, remains in the part. þafðr :-- to stir, thicken; hann hafði þá eigi þafðan sinn graut, he had not cooked his porridge thick;, Eb. 70 new Ed,; úri þafðr, 'wave-beaten,' of the sea-serpent, Bragi.

þefja, að, to smell, older form for þefa; nasir skyldi þefja ok ilma, Anecd. 4: to emit a smell, mín fæzla þefjar betr hverjum ilm, Sks. 632: part. þefjaðr, vel þ., sweet-smelling, fragrant, 531 B.

þefja, u, f. a smell, = þefr, Fms. vi. 164.

þefjan, in ú-þefjan (q.v.), a stench.

þefka, að, to smell, = þefja; nasar þefka daun, Anecd. 8.

þef-lauss, adj. smell-less, without scent, vapid.

ÞEFR, m. a smell; ok kenna þó eigi þef af reykinum, Barl. 49; íllr þefr, Bárð. 38 new Ed.; ú-þefr, q.v.; hefir þat þef mest í munninum, Stj, 293, and passim.

ÞEGAR, adv., prop. a gen. of an obsolete noun; [Ulf. þeihs = GREEK and GREEK] :-- at once, forthwith; Höskuldr kallar á hana, farðú hingað til mín, segir hann. Hón gékk þegar til hans, Nj. 2; þegar á morgun, to-morrow presently, Ísl. ii. 147; hann var þá skírðr þegar, 645. 86; þá var hann þegar hvar fjarri ..., hann sofnaði þegar, Fms. iv. 337; Þórólfr bar merkit þegar eptir honum, following immediately after him, i.e. next after him, Eg. 297; þegar frá öxlum ofan, Sks. 167, passim: the phrase, þegar-leið-sem, straightway, forthwith, Fms. x. 386, Stj. 94, 101, 267, Barl. 157; see leið. II. þegar-er, as soon as; þeir eigu at göra orð erfingjum þegar er þeir koma hingat, ... þegar er þeir koma til, Grág. i. 215; en þegar er Arnljótr laust við geislinum, þá ..., Ó.H. 153. 2. ellipt., leaving the 'er' out, and without the notion of immediate time; þegar Skapti vissi þetta, gékk hann til búðar Snorra goða, Nj. 247; en þegar Gregorius kom upp á briggjurnar, þá hopuðu þeir, Fms. vii. 254. 3. hence in mod. usage þegar has become a conj. when; þegar eg hrasa hér, þegar mér ganga þrautir nær, and so passim, where the ancients said 'er.'

þegars = þegar es, as soon as, Grág. i. 97, Am. 30.

þegi, a, m. [þiggja], a receiver, keeper; in arf-þegi, far-þ., heið-þ., heim-þ., qq.v.

ÞEGJA, pres. þegi; pret. þagði; subj. þegði; imperat. þegi, þegiðu; with neg. suff. þegj-attu, Vtkv.; part. þagat(þagt, Anecd. 10, Sks. 562 B); [Ulf. þahan = GREEK; Hel. þagjan; O.H.G. dagen; Dan. tie; Swed. tiga; Lat. t&a-short;ceo; cp. also þagga and þagna] :-- to be silent; Rútr þagði við, Nj. 2; þegi, be silent! Art. 22; þegi skjótt (imperat.), Ld. 220; sitja þegjandi, Fms. vii. 160; sá er æva þegir, whoever keeps silence, Hm.; mæli þarft eðr þegi (subj.) ... þá hefir hann betr ef hann þegir, ... fátt gat ek þegjandi þar, id., and passim. 2. with prep., þegja yfir e-u, to conceal; leyn þessum glæp ok þegi, yfir systir mín, Stj. 520; hafa þagat yfir fundinum, Fms. vi. 273; hvað hana hölzti lengi hafa þagat yfir svá góðri ætt, Ld. 36; mart þat er guðspjalla menninir hafa þagt yfir, Sks. l.c.; þegja af söngum, to leave of singing, Stj. 50. 3. with gen., þegi þú, Þórr, þeirra orða, keep silence from such words, Thor, i.e. do not say so! Thor, Þkv. 18: the law phrase, þegja sik í fjörbaugs-garð, Grág. i. 69. II. the saving, þungr er þegjanda róðr; þegjanda logn, a still calm, Sks. 52 new Ed.

þegjandi, part. the silent, a nickname, Landn. (Orkn.)

ÞEGN, m. [A.S. þegn; Engl. thegn, thane; O.H.G. degan; Hel. þegan; whence Germ. unter-than, Dan. under-dan(?); Gr. GREEK; the root word remains in Germ. ge-deiben, answering to Gr. GREEK; Germ. degen (a sword) is quite a different word, being a Romance word, qs. deger, akin to dagger, see Grimm's Dict. ii. 895, 896] :-- a thane, franklin, freeman, man; sá þegn er þenna gyrðil á, Post. 298; þegn kvaddi þegn, Fms. vii. (in a verse); gamall þegn, Stor. 9; ungr þegn, Hm. 159; ef mik særir þegn, 152; þegns dóttir, a man's daughter, Ó.H. (in a verse); Mörðr kvaddi oss kviðar þegna níu, us nine franklins, nine neighbours, Nj. 238; ek nefni þegn í fimmtardóm, Grág. i. 73; hann lézk eigi vita hverr þegn hann væri, he said he knew not what person he was, Fs. 100: (lítið er mér um þat, veit ek eigi hverr þegn þú ert, Fms. ii. 81); hvat þegna er sjá enn orðfæri maðr? Post. (Unger) 221; prúðr þegn, a brave yeoman, Eb. (in a verse); öndverðr þegn, a brave thane, a brave man, Rafn 193; vígligr þegn, Am. 51; þegiðu Þórir, þegn ertú úgegn, Fms. vi. (in a verse): allit., þegn ok þræll, thane and thrall, i.e. freeman and bondman, i.e. all men, Hkr. i. 270, N.G.L. i. 45, ii. 35; bú-þegn, a franklin; far-þegn, a traveller; ek ok mínir þegnar, I and my men, Fms. v. 138; Búa þegnar, x. 258; þegns hugr, þegns verk, = drengs hugr, drengs verk, Lex. Poët. 2. a husbandman, good man, with the notion of liberality; svá er sagt at hann sé ekki mikill þegu við adra menn af fé sínu, Ísl. ii. 344; veit ek þat sjálfr at í syni mínum var(at) ílls þegns efni vaxit, Stor. 11; auðigr maðr ok íllr þegn, a rich man, but a bad host, Hkr. i. 189 (íllr búþegu, Fms. l.c.); hittu þeir inn fjórða búanda, var sá beztr þegn þeirra, Fms. iv. 187. II. as a law term, a liegeman, subject; skaltú vera þegn hans, er þú tókt við sverði hans at hjöltunum, Fms. i. 15; játuðu skattgjöfum ok görðusk konungs þegnar, Hkr. i. 137; hann vill vera yðarr Dróttinn ef þér vilit vera hans þegnar, Ó.H. 126; en nú er þeir görvir þrælar konungs þegna hér í Noregi, Fms. vi. 38; lönd ok þegna, 92; svarið konungi land ok þegnar á Íslandi, Ann. 1281; Magnúss konungr bauð öllum sínum þegnum ok undir-mönnum á Íslandi, Bs. i. 684: tekr konungr fjóra tigu marka í þegngildi fyrir þá sem aðra þegna sína, Sks. 253; þér eigit góðan konung en hann þegna ílla, Fms. iv. 341; Krists þegn, himins þegnar, 'Christ's-thanes,' heaven's-thanes, Lex. Poët.; þegngildi, bæði þegn ok bætr, Gþl. 166; bæta fullar bætr ok svá þegn ef hann deyr af bjargleysi, 272, D.N.

þegna, að, to serve as a þegn (II); ok þegnuðu honum, Stj. 568, v.l.

þegn-gildi, n. the weregild for a þegn (II), Fms. iv. 313, v. 74, x. 112, Gþl. 21, 130, N.G.L. i. 121, 384, Sks. 253. 2. a tribute to be paid to the king by a þegn; þegngildi ok nefgildi, Ó.H. 141.

þegn-ligr, adj. (-liga, adv.), = Germ. under-thanig, (mod.)

þegn-skapr, m. an honour, = Germ. ehre, as a law phrase; in the law phrase, leggja e-t undir þ. sinn, to swear upon one's honour, Grág. i. 29, Nj. 150; þegnskapar lagning, and þegnskapar-lagningar-eiðr, an oath upon one's honour, Grág. i. 30, 321. 2. liberality, generosity; en er honum eyddisk fé fyrir þegnskapar sakir, Vapn. (begin.); hann var vel fjár-eigandi en lítill í þegnskap, Fbr. 35; fara til Svínafells ok reyna þegnskap Flosa (hospitality), Nj. 282. 3. the allegiance of a þegn (II). þegnskapar-maðr, m. a liberal, open-handed man, Grett. 106 A.

þegn-skylda, u, f. the duty of a thane towards his liege-lord, allegiance; hollosta, þ., ok hlýðni við konung, Gþl. 67; alla þá er í hans þegn-skyldu eru, 62; játa e-m þegnskyldu, Fms. ix. 257; leggja krafir eða þegnskyldur (duties) á e-n, H.E. i. 465.

þeima, dat., sing. and plur. to this, to them, see þessi; á þeima hlut,