This is page 367 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

KYNSÆLL -- KÆNN. 367

iii. 89, Fas. i. 56, 194, iii. 210, 308; kynstra-maðr, ii. 425; fá-kynstr, wonders.

kyn-sæll, adj. blessed with good and great offspring, a man from whom many great and good men are descended; fjöldi manna er frá Karlsefni kominn, ok er hann k. maðr orðinn, Fb. i. 549; frá Júda er mestr höfðingi var ok kynsælastr, Stj.

kyn-vani, adj. 'wanting in kindred,' Fas. iii. 257.

kyn-viðr, m. = kynstafr, Stor. 20.

kyn-þáttr, m. lineage, Sturl. i. 8, Landn. 48, Fms. ii. 89, Stj. 443, Korm. 160.

kyrð or kyrrð, f. [Ulf. qairrei = GREEK], rest, quietness; í kyrðum, in rest, Fms. xi. 90, Korm. 140; með kyrð ok friði, Fms. x. 404.

kyrfi-liga, adv. meanly, humbly, Úlf. 4. 44.

kyrfi-ligr, adj. humble, mean; húsabær lítill ok k., Fas. iii. 219.

kyrking, f. a strangling, Grág. ii. 9.

kyrkja, t, kvirkja in N. G. L. i. 340, 341, [kverk], to strangle, Grág. ii. 9; hengdr eða kyrktr, 131; kyrktr eða kafðr, 34; kvirkt eða kvæft, N. G. L. i. 340; kvirkir klafi, 341.

kyrningr, m. a suckling (?), of a calf or sheep; drekka sér kyrnings hjarta, Fb. ii. 676.

kyrn-samr, adj. slanderous, Krók. 46.

kyrpingr, m. [korpa], a weakling (?), as abuse, Edda ii. 495; aldrei göri ek þik líkan öðrum kyrpingum, Grett. 94 A, B.

KYRR, adj., older form kvirr, which is freq., esp. in Norse MSS., N. G. L., Bs. i. 18; in present pronunciation kjurr or kjur; both the r's belong to the root, and are still proncd. so; compar. kyrrari, superl. kyrrastr: [Ulf. qairrus = GREEK, 2 Tim. ii. 24; Swed. quar; Dan. qver; N. H. G. kirr] :-- still, quiet, at rest; halda á vápni kyrru, to hold a weapon at rest, Grág. ii. 64; ef þváttr er upp hengdr fyrir helgi, þá skal hanga kvirr, N. G. L. i. 397; siti kvirr medan heilagt er, id.; hlýðir þó at þeir sé þrír, er hér á landi veri jafnan kyrrir, Grág. ii. 129; hann bað Bolla vera kvirran, Bs. i. 18; Hákon bað hann hætta ok vera kyrran, Fms. vii. 154; er nú kyrt þar til er menn ríða til boðs, Nj. 24; lét konungr þá vera kyrt, Eg. 18; þat væri næst mínu skaplyndi, at kaup þetta væri kyrt, Ld. 212; setjask um kyrt, to take to rest (in life), Eg. 118, Fas. ii. 530; sitja um kyrt, to sit at rest, stir not, Nj. 102, Ld. 84; halda kyrru fyrir, not to stir, 216. II. neut. kyrt, as adv. gently; tak þú kyrt þar á, touch it gently, Ó. H. 176; honum þótti of kyrt klegit, Bs. i. 462; slá þú nú kyrrara, Fms. v. 152.

kyrra, ð, to calm; kyrra elda, Rm. 41; þeir æstu stundum en stundum kyrðu, Fas. iii. 237: impers. to become calm, samdægris rýfr þokuna ok kyrrir sjáinn, ii. 516. II. reflex. to become calm; en er kyrðisk á strætinu, Fms. ix. 24; en er kyrðisk yfir því, MS. 645. 120; af þess nafni kyrrisk padda ok stöðvask öll eitrkykvendi, 623. 26: with prep., k. um e-t, tekr nú þaðan af at kyrrask um málin, Bjarn. 73; nú kyrðusk þeir Arnórr við þetta, Sturl. ii. 16.

kyrring, f. calming, Rétt.

kyrr-látr, adj. calm, peaceful, gentle, Eg. 598; vitr maðr ok k., 702, Fms. viii. 447, xi. 223.

kyrr-leikr, m. tranquillity, MS. 674. 41, Stj. 33, Lil. 1.

kyrr-liga, adv. calmly, quietly, Fms. ix. 432.

kyrr-ligr, adj. calm, Sturl. ii. 131.

kyrr-seta, u, f. sitting, living at rest, Grett. 13; setjask í kyrrsetu, to take rest in life, Eg. 367, Fs. 21; sitja í kyrrsetu, Orkn. 184; hafa kyrrsetu, to have rest, Þorst. Síðu H. 170; fáir una nú kyrrsetunni, Fms. viii. 279: in plur., medic. want of exercise: kyrrsetu-tak, a law term, bail for a person, N. G. L. i. 48.

kyrr-setja, t, to sequester, Ann. 1391, D. N. passim.

kyrr-sæti, n. = kyrrseta, Hkr. i. 30, Eg. 367, Fms. vii. 28, viii. 279, Sks. 46, Ld. 82, Orkn. 142.

kyrr-þey, n., in the phrase, í kyrrþey, silently.

kyrtat, adv., qs. kyrt þat, gently, Skálda 188 (in a verse).

KYRTILL, m.; kyltl, Nj. 48, is a mere misspelling of a single MS.; [A. S. cyrtel; Engl. kirtle; Germ. kittel; Dan. kjortel, and contr. kjole] :-- a kirtle, tunic, gown; hvítan kyrtil, Fms. vi. 346; rauðr k., Eb. 226, Nj. 48, 91; sá er tvá kyrtla á, gefi hann annan fátækjum mönnum, MS. 625. 91; ætla jafnan góðan mun styttri skykkju þína en kyrtil, Sks. 287; þeir höfðu stutta kyrtla ok svá yfirhafnir, Fms. vii. 63; kyrtla af dauðra kvikenda skinnum, Stj. 39; hálflitr k., Bs. i. 434; kyrtill með hettu, 876; hálfermaðr k., Sturl. iii. 306; kyrtill með hlöðum, D. N. iv. 363. COMPDS: kyrtils-blað, n. the lap of a kirtle, Sks. 718, Fms. iii. 160, cp. Eb. 226. kyrtla-klæði, n. cloth for a kirtle, Bs. i. 434. kyrtils-lauss, adj. without a kirtle, Mart. 122, Sks. 286. kyrtil-skaut, n. = kyrtilsblað, Sks. 718.

KYSSA, t, [koss; Goth. kukjan; A. S. cyssjan; Engl. kiss; Germ. küssen; Dan. kysse; Swed. kyssa] :-- to kiss, Hkv. 2. 13, Þkv. 27, Hkv. Hjörv. 43, Skv. 3. 4, Grág. i. 337, Landn. 247; kysti Kormakr Steingerði tvá kossa, Korm. 224; k. á hönd or kné e-m, as a token of homage, Fms. v. 238, vii. 314: whence the phrase, margr kyssir á þá hönd, er hann vildi gjarna af væri, viii. 231. II. reflex. in a recipr. sense, to kiss one another, Sd. 142, Sks. 513.

kyssiligr, adj. fit to be kissed, kissable, Fas. iii. 341.

kyta or kytra, u, f. [kot], a cottage, hovel, Eg. (in a verse); hús-kyta, q.v.

kýfa, ð, [kúfr], to fill over the brim.

kýfla, u, f. an ogress (?), Fms. viii. 305; perhaps better gylfra, q.v.

kýkja, t, = kingja.

kýla, d, to fill a bag, to fill one's belly with a thing; kýla vömb sína á miði ok mungáti, Fs. 4, Fms. i. 493; kemba lömb | kýla fulla þeirra vömb, Jón Þorl.; kýla öl, to tipple ale, drink hard, Fms. vii. 190.

KÝLI, n. a boil, abscess, freq. in mod. usage; the phrase, grípa á kýlinu, to touch a sore place, Fms. vii. 121.

KÝLL, m. [cp. Lat. culeus], a bag; var þér svá troðit í kýl sem korni í belg, Fms. vii. 21; hann bar kýl Þórs, he carried Thor's knapsack, Edda 28; karl ok kýll, beggar and scrip, Nj. 274, Sturl. ii. 52.

kýma, d; kýma at e-u, to make merry over a thing.

kýmiliga, adv. in a funny, facetious manner, Grett. 200 new Ed.

kýmiligr, adj. amusing, funny; kýmiligar sögur, merry tales, Grett. 98 A, Mag. 15, Art. 77; freq. in mod. usage also of a person, but the etymology is not known.

KÝR, f., gen. kýr, dat. and acc. kú; n. pl. acc. kýr, gen. kúa, dat. kúm; and with the article, sing. kýrin, kýrinnar, kúnni, kúna, plur. kýrnar, kúanna, kúnum; [a word common to all Teut. languages, as also Lat. b&o-long;s, Gr. GREEK] :-- a cow, Ld. 156, Bs. i. 335; kýr sú er Auðumbla hét, Edda; kýr þrévetr, Grág. i. 501; kálf-bær kýr, 501; geld kýr, 502; kýr yxna, 426; snemmbær kýr, an early-calving cow, viz. in autumn or in the early winter mouths; Jólabær kýr, a cow to calve at Yule time; as also, síðbær, várbær, sumarbær, a late-calving cow, viz. in the spring or summer; selja kú á leigu, Gþl. 98; leigu-kýr, N. G. L. i. 24; leiga kú, id.; nú skal fé skilja at kýr, 75; eigi ellri kú en átta vetra, id.; veita vörð kú (dat.), Gþl. 500; eitt kveld var vant kýr (gen.) í Þykkva-skógi, Ld. 156; ætluðu at aka heim kúnni, ... þeir es kúna áttu, Bs. i. 335; kálfa undan kúm (kúum MS.), Grág. i. 305; fimm tigi kúa (gen. pl.), B. K. 28: allit., karl ok kýr, Fms. ii. 138, Sturl. ii. 152, (else karl ok kýll.) COMPDS: kúa-lubbi, a, m., botan. a boletus, mushroom, Hjalt. kúa-mjólk, f. cow's milk. kúa-smjör, n. cow's butter. kýr-eldi, n. cow's fodder, Dipl. kýr-fóðr, n. a cow's fodder, a measure of hay, Bs. i. passim, Boldt 89. kýr-húð, n. a cow's hide, Grág. i. 505. kýr-hvalr, m. a kind of whale, Edda (Gl.) kýr-lag, n. = Icel. kúgildi, a cow's value, B. K. 8, 53, Gþl. 343. kýr-land, n. land yielding a cow's value in rent, D. N. kýr-leiga, u, f. a cow's rent, H. E. i. 519, D. N. passim. kýr-verð, n. a cow's worth, K. Á. 206.

kýta, t, [kyta, Ivar Aasen], to quarrel, quibble.

KÆFA (i.e. kœfa) or kvæfa, ð, [kóf, kefja] :-- to quench, choke, drown; þeir vildu kæfa hann í lauginni, Fas. i. 377; hann kæfir hann ok drepr, Stj. 96; kæfa ljós, to quench a light, Gísl. 29; ok marga menn inni kæft í stofu-reyk, Sturl. iii. 261: kyrkt eða kvæft, N. G. L. i. 340: reflex. to be suffocated, kæfðisk þá hestrinn undir Þórði, Sturl. iii. 23: metaph., sýnin kæfisk, Mar.

KÆFA, u, f. a kind of seasoned, preserved meat; in western Icel. called villi-bráð.

kæja, ð, to decoy, allure (?), a GREEK; Magnús konungr hafði skömmu áðr komit, ok vildi ekki láta kœia sik samdægris, þóttisk þurfa hvíldar, Mork. 36.

kækinn, adj. ill-mannered, Fb. i. 77.

kækr, m. a (strange) habit, mannerism; það er ekki nema kækr, göra sér upp kæki, to feign.

KÆLA (i.e. kœla), d, [causal from kala, kól; Germ. kühlen] :-- to cool, Edda 7, Þiðr. 95, Barl. 132; lét jarl bera vatn í ok kæla grjótið, Orkn. 352; hann hafði kælt á sér marga hluti, Stj. 156; at hann kæli mína tungu, id.; at hann drepi hinu minnsta síns fingrs í vatn ok kæli tungu mína, Luke xvi. 24: part. kældr = kaldr, vóru þar þá mjök kæld híbýli, Sturl. ii. 109.

kæ-meistari, a, m. [for. word], a ruler of a feast, John ii. 9.

KÆNA, u, f. [Germ. kahn], a kind of boat, Edda (Gl.): a nickname, Fms., freq. in mod. usage. Kænu-garðar, m. pl. a part of ancient Garðar (q.v.), Fb. iii.

kæni, f. = kænleiki.

kæn-leikr, m. craft, sagacity, Hkr. i. 254, Sturl. iii. 315, Fms. viii. 292.

kæn-liga, adv. cleverly, warily, Fms. viii. 289, xi. 326; fara k., to go warily, Finnb. 352.

kæn-ligr, adj. clever, skilful, Al. 145.

KÆNN (i.e. kœnn), adj., compar. kænni, superl. kænstr (kænastr); [O. H. G. chuon; mid. H. G. kuene; Germ. kühn] :-- wise; kœnna hverr, every wise man, Skv. 2. 25; kænir menn, Leiðarv. 40: an epithet of God, Bs. i. 138 (in a verse); of Christ, Od. 9, Hallfred: but usually, 2. skilful, expert; kænn við e-t, skilful in a thing; kænn við leika, orrostur, riddaraskap, Fs. 14, Fms. vi. 5, vii. 257, x. 231; hinn kænasti at allri herstjórn, ii. 106; kænn við alla ríkis-stjórn, a wise ruler, i. 218 :-- clever, Hákon var kænstr ok fremstr ok gæfu-mestr, vi. 328; kænni ok klókari, Stj. 248; allra kvenna var hón kænst ok orði farin, Ld. 122, (kænust, Fms. ii. 21, l.c.); víg-kænn, her-k., stjórn-k.