This is page 378 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)
This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.
Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.
This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.
The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.
378 LÁTAÐR -- LEGGJA.
50. 2. láta vel, ílla yn'r e-u, to express approval, disapproval of a
thing; mun ek segja þeim tíðendin ok láta ílla yfir verkinu, Nj. 170;
Brynjólfr let ilia yfir þessi ráða-gürð, Eg. 24; Kveldúlfr let vel yfir því,
115, Nj. 46; hann lætr vel yfir því, he expressed himselffavotirably about
it, Ld. 50; ok létu menn hans vel yfir þessu, 168; let hann vel yfir þeirra
eyrendi, Fms. i. 16. 3. to make a s if; hann gengr leið sína, ok lætr
sern hann sjái ekki sveinana, Háv. 52; mun ek nú taka í hönd þér ok
láta sem ek festa mér Helgu dóttur þína, Ísl. ii. 206; Þjustólfr gékk með
öxi reidda ok let þat engi sem vissi, Nj. 25; láttú sem hinn átti dagr
Jóla sé á Drottins-degi, Rb. 128; ok mun ek láta sem ek taka af þeim,
Nj. 170; en fólk þetta let sem ekki væri jafnskylt sem Jóla-drykkjan
þessi, Fms. vii. 274: the phrase, honum er ekki svo leitt sem hann
lætr. 4. to estimate, value; manngjöld skyldi jöfn látin ok
spora-höggit, Nj. 88; hann vildi eigi heyra at nokkurr konungr væri
honum jafn látinn á Norðrlöadum, Fms. v. 191; því at þeir þoldu þat
eigi, at Finnbogi var framar látinn, Finnb. 290; fátt er betr látið en
efni eru til, a saying, Band. 6 new Ed.; er mi er heilagr látinn, Clem.
4. 9. 5. to express, say; i fylki þat eða hérað, er sá let sik ór vera,
Gþl. 155; lætr þat (he intimates) at sú gjöf var gör með ráði konungs,
Eg. 35; Þorfinnr bóndi let heimilt skyldu þat, 564; lctu þeir (they
declared) nú sem fyrr, at hón festi sik sjálf, Nj. 49: to run so and so,
of writs, books, skrá er svá let, Dipl. ii. 19; máldaga svá látanda, Vm.
4. 7. 6. to emit a sound, scream, howl; halt kveði þér, en þó let
hærra atgeirinn er Gunnarr gckk ut, Nj. 83; sem kykvendi léti, Fms. vi.
•202; óttask ekki hversu sem sjór let, vii. 67; at veðrátta lóîi ilia urn
haustið, Ld. 50; hann heyrir ok þat er gras vex á jörðu ok allt þat er
hærra laetr, Edda 17; ok einn tima er prestr lýtr at honum, þá lætr í
vörrunum -- tvö hundruð í gili, tvan hundruð í gili. Band. 14; ok let
hátt í holsárum, sem náttúra er til sáranna, Fbr. ill new Ed.
C. Reflex.: I. t o 6 e lost, to die, perish; betra þykki mór at
látask í þínu húsi, en skipta urn lánar-drottna, Nj. 57; létusk (fell)
fjórtán menn, 98; kómusk fimm á skóginn en þrír lótusk, Eg. 585; ok
létzk hón þeirra síðast, Ld. 58; hversu mart hefir hér tyrir-inanna
látisk -- Her hefir látisk Njáll ok Bergþóra ok synir þeirra allir, Nj.
203. 2. tó declare of oneself, feign, etc.; lózk þar vilja sína kosti
til leggja, Fms. i. 22; en allir létusk honum fylgja vilja, ix. 316; ck
býð þangat þeim mönnum, er fé látask at honum hafa átt, Grág. i.
409. II. part, látinn, dead, deceased, Eg. 300, Nj. 112, Ld. 8,
Fms. vii. 274- 2. vel látinn, highly esteemed, in good repute, Ísl. ii.
122, Sks. 441; við látinn, o n the alert, ready, 'Fms. viii. 371, ix. 459;
það er svá við látið, it so happens, Fb. i. 204; vel fyrir latinn, well pre-
pared, Grett. no
látaðr, part, mannered; vel látaðr, Stj. 588, Fms. viii. 447, Karl. 446.
lát-bragð, n. bearing, manners, deportment, Ld. 272, Bs. ii. 78.
lát-góðr, adj. courteous, well-mannered, Fms. x. 152.
lát-gæði, n. manners, Sks. 282 B, Bs. i. 76.
látinn, part, deceased; see láta C. II. I.
Látína, u, f. Latin, K. þ. K. 74, Sks. 23; Látínn-bók, -brúf, -fkrá, -söngr,
a Latin book, deed, scroll, canticle, Fms. x. 147, Bs. i. 869, Pm. 86, Am.
73; Latinu dikt, Latin composition, Fms. iii. 163; Látínu stafr, stafrof,
L atin letters, alphabet, Skulda 170, 177; L;ítínu-list, Bs. i. 235; Latinu
lærðr, a L atin scholar, Grág. (Kb.) i. 22; Látínu-múl, -tunga, the Latin
tongue, Skálda 181, Ver. 37, Hom. 139, K. þ. K. 74, 76; Lau'nn klerkr,
a Latin clerk, scholar, Skálda 179; Látíuu maðr, a Latin, Roman;
Latinu skáldskapr, Latin poetry, 1 78; Latinu snillingr, a master in Latin,
181.
lát-prúðr, adj. of gentle bearing, Edda 21.
LÁTR, m., in old poetry and better láttr, [from lag, as slúttr from slag,
Engl. litter] :-- the place where animals, esp. seals, whales, lay their young,
Gpl. 465: in poetry, Fáfnis láttr, the serpent's litter = gold: freq. in mod.
usage, as also in local names, Látr (pl. Hval-láîr), Látra-bjarg, -neiðr,
see the map of Iceland.
-látr, adj. mannered: a suffix in compds denoting manners or qualifies,
see Gramm. p. xxxiv.
látrask, að, dep. to litter, of seals, beasts, Fas. ii. 284, where used
metaph.
látun, m., Karl. 267; [Fr. laiton; Engl. latoun or latten"] :-- brass; af
enum bezta látuni, Vm. 41, 177, Am. 18; but neut. in mod. usage.
lát-æði, n. bearing, deportment, manners, Sks. 282, 370.
lávarðr, m. [like lafði, borrowed from the Early Engl. lauerd, as it was
spelt and sounded in Engl. of the í 2th century; A. S. hláford] :-- a lord,
master, Fms. vii. 250, x. 226, Hom. 89, Mar. passim: the word is used
in the N. T. along with drottinn and herra.
LÉ, m., with the article lúinn, Fms. vii. 264; acc. sing. Ha, Korm. 38;
Ijainn, Fb. i. 522; plur. learnir, Edda 48; dat. liantim (Ijanum), id.;
acc. pl. lia (= lja), id.: the mod. form is nom. Ijar, gen. ljus, dat. and
acc. ïjá; the nom. Ijar occurs in Fb. i. 522: [North. E. ley, lea; Dan.
lee; Swed. lia] :-- a scythe; hinn deigi 16, Mkv.; hvass lé, Flóv. 25;
stæltr lú, Grág. i. 501; dengja Ija, ii. 211; orb ok nyjan Ija, Fb. i. 522;
Ijii í langorti, Korm. 38; stafn-lja (dat.), an entering hook, Fms. vii. 264.
COMPDS: 16-dengd, f. (or le-denging, f., Jb. 218), the hammering, "sharpening a scythe, Grág. ii. 338; see dengja. lé-garðr, m. a swathe,
Finnb. 340.
lé-barn, n. an infant, Hkr. i. 35, Fas. ii. 115.
leðja, u, f. m 7^ d, oos e, slab.
LEÐR, n. [A. S. le'5 er; Engl. leather; North. E. ledder; Germ. leder;
Dan. lÆ der] :-- leather, freq. in mod. usage, but no instance in old writers
is recorded. COMPDS: leðr-blaka, u, f. [Swed. Idder-lapp] , a ' leather
flapper^ a bat, Al. 168, Edda (Gl.) leðr-flaska, u, f. a lea/ herbottle,
Grett. 88. leðr-háls, m. a nickname, Landn. leðr-hosa, u, f.
leather hose, gaiters, Fms. vi. leðr-hús, n. a leather box, D. N.
leðr-panzari, a, m. a leather jack, Karl.
leðra, að, to line with leather, N. G. L. iii, Nos. 2, 10.
leg, n. [liggja], a burial-place, K. fj. K. 28, Nj. 281, Fms. vii. 251 :--
the ' lie, ' position of a county, lands-leg: of grass, liggja í leg, to be laid,
of overgrown grass: liggja í leg, to lie waste, of land, Grág. ii. 279;
leggja í leg, to desert a farm, 278.
lega, u, f. a lying in bed, Al. 72: of sickness, the lying bedridden: the
being so ill as to keep one's bed, liggja langa legu. COMPDS: legu-
nautr, n. a bed-mate, mess-mate, Sturl. iii. 145, Hkr. iii. 394. legu-
neyti, \\. companionship, Sks. 293 B.
legáti, a, m. [Lat. word], a legate, Fms. viii-x.
legenda, u, f. [Lat. word], a legend.
LEGGJA, a causal of liggja, q. v.; pres. legg, pl. leggjum; pret.
lagði; subj. legði; imperat. legg or leggðú; part, lagiðr, lagið, lagit;
contr. lagðr, lögð, lagt; part, laginn, Fb. ii. 386, which form is in mod.
Icel, used as an adjective only; a part. pass, lag/lr, lögzt, lag/. t, Fas. ii.
345, and in mod. usage: [\Jli. lagjan~Tidivat; A. S. lecgan; Engl. lay;
O. H. G. legjan; Germ, legen; Swed. lagga; Dan. lœgge~] :-- to lay.
A. Prop, to lay, place; ok lagði hann á altaia, Ver. 14; er hann
var lagiðr á bi'ilit, Hkr. i. 32; á lúðr lagiðr, Vþm.; vóru steinar lagðir
í hring utan um, Eg. 486; Már lá útar á bckk, ok hafði lagt höfuð sitt
í knó Raunveigar, Sturl. i. 13; leggja net, to l rt y a net, K. p. K. 88 :--
to lay down, leggja sinn aldr, Ht. 2. to put; leggja band urn,
umhverfis, to fasten a string round the body, Eg. 340; leggja samau
augun, to put the eyes together, shut them, id.; leggja eld i, to put fire to,
Nj. 74, 131; leggja hendr at síðum inór, Fms. x. 331; leggja stýri í lag,
to put it right, Hkr. i. 32; leggja ofan segl ok viðu, to haul down, take in
the sails, Fms. iv. 372, ix. 23; 1. lénur, söðul, á hest, to put a saddle on
a horse, Nj. 74, Landn. 151; I. á hest, or leggja;i (simply), to saddle;
leggja hapt á hest, Grág. i. 436; 1. mark á, of sheep, 426; 1. hús ofan,
to pull it down, Bs. i. 163; 1. klyfjar ofan, to unload a horse, K. Jj. K.
94; 1. klyfjar npp, to pack a horse, N. G. L. i. 349; 1. úrar upp, to lay
up the oars, give up pulling, Edda 36: the mod. phrase, leggja úrar í
bat, to give a thing up, lose heart; 1. fyrir lið, to give up, see lið; fyrir
lagðr, outworn, exhausted, Mar. 1060, Fas. ii. 278. 3. leggja at
jörðu, at velli (or við jörðu, við velli), to overthrow, make bite, the dust,
Nj. 117, Eg. 426, Fms. vii. 296, viii. 43, x. 257, Njarð. 378; leggja
fyrir borð, to put overboard, metaph. to forsake, Clem. 47; leggja í leg,
to l fl y waste, Grúg. ii. 278; leggja hlut sinn, to lay down or lose one's
lot, be worsted, Sturl. iii. 103: leggja mál í görð, to put into court,
Nj. 88, 101; 1. null í umræðn, to p!/ t it todiscussion, Orkn. 426; 1. mul
til sætta, Nj. in. 4. to lay, drop, of a beast; hvelparnir er eigi
vóru lagðir, Fb. i. 104. II. metaph. in a mental sense; leggja
stund, starf, hug, kapp ... a, e-t, to study a thing, take pains about,
interest in it; as also, leggja ást, elsku, inætr á e-t, to feel love, affec-
tion, interest for, to love, cherish a thing or person; and again, leggja
fæð, öfund, hatr ... á, to take dislike, envy to, Al. 95, Ísl. ii. 197, Nj.
31, 46, Eg. 42, 418, Ld. 60, Fb. ii. 229, Fms. i. 31: freq. in old and
mod. usage, thus, Sturla lagði mikinn hug a, at láta rita sogu-barkr
eptir bokuni þeim er Snorri sctti saman, Sturl. ii. 123; leggja e-t e-m
til orðs, áinælis, to put a thing to a person's blame, blame him for it,
Nj. 62, 85, 138, 246, Ld. 250; 1. e-t til lofs e-m, to i vn/ d one, put a
thing to a person's credit, Fms. x. 98. 2. with prepp.; leggja a, t o
impose, put upon; Icggja skyldir, skatt... a, Fms. x. 51, 93, Rb. 394 :--
leggja af, to leave off, cease doing; legg af héðan af versa-görð, sagði
erkibiskup, ok stiidera heldr í kirkjunnar logum, Bs. i. 799 :-- leggja e-t
fyrir sik, to set a task before one, Fms. ii. 103, xi. 157 :-- 'eggja til,
to add t o, xi. 51, Hom. 138 :-- leggja undir or undir sik, to l rt y under
oneself, conquer, vanquish, Fms. i. 3, x. 35, Eg. 12, Stj. 46, 146; leggja
e-t undir þegnskap sinn, t o ass ertonon e's honour, Grág. i. 29, Nj. 150;
leggja e-t undir e-n, to submit it to a person, refer to, 105; 1. e-t undir
trúnað e-s, to trust, Fms. ix. 397; ok er þat nijök undir hann lagit, it
depends much on him, Bjarn. 52 :-- leggja út, mod. to translate (út-
legging) :-- leggja við, to add t o, Grág. i. 22, Hom. 138, 155. Rb. 88, Al.
358. III. to lay, place, found, build; leggja afla, Vsp. 7; leggja
garða, to make fences, Rm. 12; leggja gö'ur, to make roads, Dipl. iv. 12;
leggja lúðra, to place right, adjust the bin, Gs. 3; leggja leið, to take a
direction, Fas. i. 57; hann lagði mjök kvámur sínar í Ügr, he was in.
the habit of coming to O., Fbr. 30; iegírj. í e-t í vana sinn, to make
a habit of. 2. metaph. to l a y, settle; leggja sakar, to settle
strife, Vsp. 64; loggja landrótt, to settle the public rights, make la