This is page 718 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

718 VÍSAEYRIR -- VÆGÐ.

göra öðru-vísa enn hann býðr, Fas. iii, 125, Fb. iii. 282: öðru-vísu, Fms. vii. 161 (v.l.), Bret. 12 (v.l.), Fb. i. 111: öðru-vísi (which also is the current mod. form), Stj. 237 (but öðru-víss, v.l.)

vísa-eyrir, m. = víseyrir, Ann. 1335, N.G.L. ii. 429.

vísan, f. a pointing, direction; nú skulu þér fara eptir minni vísan, Fms. ii. 71, Fas. i. 6l; til-vísan, leiðar-v.

vísa-ván, f. a thing sure to happen; at því ósætti es vísaván vas, at þær barsmíðir görðisk, er, Íb. 12, Mar.

vís-bending, f. a signal, Fms. xi. 332; göra e-m v., to give a signal, Fs. 85, Stj. 357.

vís-dómr, m. [Engl. wisdom], knowledge, intelligence; vitran ok v., foreboding, Stj. 30; þeir sögðu allir eitt af sínum vísdómi, Fms. i. 96; bera fullan vísdóm á e-t, to know for certain, iii. 6; bera sannan vísdóm á e-t, id., Fb. ii. 126; sögðu allir af sínum vísdómi, at ..., of a prophecy, i. 88, Stj. 491. 2. wisdom; vizka ok vísdómr, Stj. 35; bæði vísdóm ok heimsku, Karl. 477; vísdóms brunnr, Hom. 155. COMPDS: vísdóms-fullr, adj. full of wisdom, Stj. 524. vísdóms-kona, u, f. a wise woman, a sibyl, Stj. 363. vísdóms-maðr, m. a sage, Fms. i. 141. vísdóms-meistari, a, m. a master in wisdom, a magician, Stj. 492.

vísendi (mod. vísindi), n. pl. knowledge, intelligence; af kvæðum Hallfreðar tökum vér helzt vísendi ok sannindi þat er sagt er frá Ólafi konungi, i.e. we draw information from H.'s poems, Hkr. i. 289; Saul bað hann segja sér hvárt hann skyldi sækja eptir Philisteis, en hann fékk þar um engin vísendi, Stj. 455; Sturla skáld Þórðarson sagði fyrir Íslendinga sögur ok hafði hann þar til vísindi af fróðum mönnum, Sturl. i. 107; hví muntú vilja taka af mér vísindi eðr sagnir, Orkn. 138; at hann megi af þeim dæmum marka ok taka vísendi, Sks. 497; hann (the well) er fullr af vísindum, Edda 10; svá er sagt í fornum vísindum (in old lore, old songs) at þaðan af vóru dægr greind ok ára-tal, 5; fara með vísendi ok spádóm, Orkn. 138; Óðinn hafði spádóm, ok af þeim vísindum fann hann, at ..., Edda (pref.), Post. 645. 89; fá vísenda-svör af e-m, Sks. 531 B; kómu engi vísindi af þeirra eyrendi, hvert orðit var, Fms. viii. 302; vita með vísendum at segja, to know for certain, Pr. 418. COMPDS: vísenda-bók, f. a learned book, pl. 403: mod. a scientific work. vísenda-kona, u, f. a wise woman, a sibyl; vísindakona ein sú er sagði fyrir örlög manna, Fms. iv. 46, Post. 645. 89, vísinda-maðr, m. a soothsayer, Orkn. 138, 140, Stj. 439, 491, Fas. i. 5: mod. a scholar, man of science. vísenda-tré, n. the tree of knowledge, Sks. 499. vísinda-vegr, m. the way of knowledge, Stj. 381.

vísendr, part. pl. a law term, defined in N.G.L. i. 184; vegandi eða veganda sonr skal reiða bauga alla nema hann hafi vísendr til, the slayer and his son are bound to pay off all the parts of the weregild, unless he has vísendr, viz. living relations who are sure to pay each his share.

vís-eyrir, m. 'safe money,' a king's revenue, answering to the revenue of modern times, including land-tax, payment of leiðangr, Rétt., Thom., D.N. passim, Ann. 1331; víseyris stefna, a meeting of tax-gatherers, D.N.

vísi, a, m. a guide, leader, captain, = vísir (II), only in poets, Hdl., Hkv., Edda (Gl.) Lex. Poët.; skeiðar-vísi, a pilot, steersman, Baut. 816.

vísi, f. knowledge, science; mostly in compds, ætt-vísi: of manners, in læ-vísi, dramb-vísi.

vísi-fingr, m. the index-finger, fore-finger.

vísir, m. an index, botan. a sprout; sýndisk mér vísirinn vaxa smám, of a grape, Stj. 200: the saying, mjór er mikils vísir, reminding one of the parable of the mustard seed in the N.T. II. = vísi, a leader, king, Lex. Poët.

vís-liga, adv. for certain, Dan. visselig, Stj. 174; vita vísliga, 617, Fms. iii. 154; spyrja v. til e-s, i. 185; hann ætlaði v. undir sik at leggja eyjarnar, x. 35.

vís-ligr, adj. certain, Fms. ii. 276; þykkir mér vísligra at fara aptr, Fb. ii. 282.

VÍSS, adj., gen. pl. víssa, Skm. 17; dat. sing. f. víssi (like hvassa, laussa, laussi); [Ulf. weis, in hindar-weis, un-weis, fulla-weis; A.S. wîs; Engl. wise; O.H.G. wisi; Germ. weise; Dutch wijze; Dan.-Swed. vis] :-- certain; þótt ek vita vísan bana minn, Nj. 95; liðu svá sex ár at þetta varð ekki víst, was not known, Ísl. ii. 200; vísar eignir konungs (= vísaeyrir), Fms. vii. 20; úvísa-vargr, see p. 667; verða e-s víss, to ascertain, become aware of; þessa mun ek skjótt víss verða, Nj. 11; ek mun þessa brátt víss verða af konungi, Eg. 54; göra hann varan við svikræði, er hann varð víss, Fms. vi. 41; verða víss þessarrar ráða-görðar, Nj. 80; er Egill er víss orðinn þessara tíðenda, Eg. 406; er þeir vóru vísir orðnir alls ins sanna, 123; mun þessa aldri víst verða, Fb. i. 554: vís ván, þá er þó vís ván, at þeygi vili allir til eins færa ef máli skiptir allra helzt í lögum, Skálda (Thorodd); þá skjótumk ek yfir, sem vís ván er, as is to be expected, id. II. wise; vísa menn af ú-vísum, Stj. 191, v.l.; inn vísi sagna-maðr Josephus, 43; Ingjaldr var enn vísasti maðr í öllu, Fas. ii. 505, Rb. 466: allit., víssa Vana (gen. pl.), Skm. 17; með vísum Vönum, Vþm. 39, but in this sense 'vitr' (q.v.) is more used. III. neut. as adverb (Germ. ge-wiss); má slíkt víst útrúligt þykkja, Fms. x. 309; þar eru víst píslar-staðir, Sks. 154; vita e-t víst, to know for certain, Rb. 2; þat vil ek víst, surely I will, Nj. 41; þeir báðu hann drekka soðit, hann vill þat víst eigi, that he would by no means do, Fms. i. 35; víst eigi, certainly not, Sturl. i. 84 C; it vísasta, most certainly, Hom. 5; at vísu, certainly, surely; hann hefir þat at vísu í hug sér, Ld. 40; vill konungr nú at vísu láta undan bera, Fms. xi. 69: til víss, for certain; hann lézk kenna Bæring til víss, Bær. 16; er Æsirnir sá þat til víss, at þar var bergrisi kominn, Edda 26; þat vitum vér til víss, at ..., Fms. xi. 380; sjá fyrir víst, Stj. 213. IV. víss vitandi, intentionally, knowingly; in two words, göra víss vitandi, Stj. 39; enda varðar ok fjörbaugs-garð öllum þeim mönnum sem samskipa fénu fara útan vísir vitendr, Grág. (Kb.) i. 243; at hann hafi þá konu fastnat víss vitandi, ii. 35: in mod. usage, vís-vitandi, indecl., in one word. V. of mind or manners, in compds as bragð-víss, wily; dramb-víss, læ-víss, qq.v.

vísundr, m. [O.H.G. wisunt; Gr. GREEK], the bison-ox, Nj. 160, Þiðr. 230, Fas. i. 201. 2. the name of a ship of St. Olave the king, from a bison's head on the stem, Ó.H., Sighvat.

vís-vitandi, part. knowing; eg gerði það v., see víss IV.

víta, t, [A.S. wîtan; Old Engl. wite], to fine, sconce, mulct; þar sem menn verða víttir á Gulaþingi, Gþl. 20; vera víttr (to be sconced) fyrir borðs tilgöngu, Fms. iii. 155; varð Halldórr víttr ..., settusk þeir í marhálm um daginn ok skyldu drekka vítin, H. was sconced ..., they sat him on the straw and were drinking the sconces, Fms. vi. 242; en ef eigi koma, þá eru þeir víttir, N.G.L. i. 4: so in the saying, sá er víttr sem ekki fylgir landsiðnum; hvert víti þeir höfðu fengit er við fénu höfðu tekit, Fms. vi. 277.

VÍTI, n. [A.S. wîte; Old Engl. wite], a fine, sconce; sex marka víti, Grág. i. 319; skal þar gjaldask vítið, 451; Þorgils segir, at hón skal víti (punishment) fyrir taka, Fms. vii. 219; slíkt víti sem hann hafði á sér tekit, xi. 117; ef þú bregðr eigi af ... ella liggr þér á víti, iv. 27; er þat ráð at Hákon skapi þér víti fyrir, ok far þú í sveit hans, vii. 153; leiðar-víti, see leið; hel-víti, q.v.: the saying, láta sér annars víti at varnaði, Nj. 23 (Sól. 19); borða-víti, a table-sconce; en er kom at Jólum vóru víti upp sögð, but when Yule came the sconces were declared, Fms. vi. 242; (cp. the sconces in the Oxford Colleges). COMPDS: vítis-gjald, n. the paying a víti, Grág. i. 451. vítis-horn, n. a sconce-horn or cup, Fms. vi. 242; vítishorn þat er hirðmenn eru vanir at drekka af, Edda 32. víta-lauss, id., Sks. 798. víti-lauss, id.; ella er vítilaust, Grág. i. 6, 90. vítis-lauss, adj. 'witeless,' without punishment, Nj. 164; þat er ok vítislaust, at ..., Grág. i. 147; Guð lætr aldregi vítislaust undan ganga ofmetnaðar-menn, 655 iv. 2. víta-verðr, adj. finable, worthy of punishment, Hkr. iii. 203.

VÍXL, n. [A.S. wrixl; cp. Germ. wechseln; Dan. væxel; cp. Lat. vices] :-- only in the adverbial phrase, á víxl, across, passing by one another; standa á víxl fótunum, to stand cross-legged, Sturl. ii. 158; aka vögnum á víxl, Fms. iv. 49; þeir riðusk á víxl, Fs. 159; þá er hestarnir runnusk á víxl, Mag. 8; hann lét leiða tvá yxn saman á víxl (saman á víxl, v.l.), two oxen with heads crossing one another, Eg. 181.

víxla, að, [Germ. wechseln; A.S. wrixlian; Dan. væxle] :-- to cross, put across: part. víxlaðr, broken, of a horse; hann er víxlaðr.

víxlingr, m. [Germ. wechsel-balg], a changeling, = skiptingr, q.v.; þú víxlingr (as abuse), Flóv. 37, Þiðr. 127.

víxtr or víxltr, part. changed, idiotic, Fagrsk.

VOÐ, voði, vog, vogr, volaðr, volgr, von, vondr, vopn, vor, vos, votr, and compds, see váð, váði, vág, vágr, válaðr, válgr, ván, vándr, vápn, vár, vás, vátr, pp. 683-686.

voga, að, to dare, Bs. i. 868, Fas. i. 450, Grett. 157; see vága, p. 684.

vogan, f. daring.

vokins, adv. [akin to vákr = veykr], in faint hope; vera vokins um e-t, to doubt, almost despair of.

voldugr, adj. powerful, Germ. ge-waltig; see völdugr.

vos, n. a small suppurating pimple; perh. fem, is the better form; the word is freq. in mod. usage, and seems to occur in Harms. 44 (vos ok löstu, see Lex. Poët. s.v. vös).

vrangr, vreiðr, vreka, etc., see introduction to letter R.

vrungu, a pret. 3rd pers. plur. of a lost vringa, to wring, Skálda (in a verse of Egil); this is the only authentic written instance of vr.

výlir, prob. a saying, in the extracts of the lost part of the Heiðarv. S.; výlir (víl er?) fjarri en verr sjaldan, Ísl. ii. 483 (somewhat corrupt).

væ, interj. = vei; vesöl eru vér, ok væ er oss fyrir, Fagrsk. ch. 193.

VÆÐA, d, [váð], to clothe; þótt hann sét væddr til vel, Hm. 60; her-væða (q.v.), to put on armour, Edda 41. 2. a naut. term; Fugley var á hægri hönd, Hjaltland þokan væddi, the fog clothed (shrouded) Shetland, Eggert.

væði, n. = veð; væðislauss = veðlauss, D.N. i. 163.

vægð, f. mercy, forbearance; biðja vægðar, Stj. 579, 582; vægð ok miskunn, 180, H.E. i. 237, 239; eiga öngrar vægðar ván, Edda 89; skipa málum til vægðar, Fms. x. 409; fyrir útan allar vægðir, Sks. 518 B; þat er til vægðar mætti komask þetta mál, Háv. 57, passim. vægðar-lauss, adj. merciless, exacting, Sks. 583, Fms. v. 162; úþyrmr ok vægðarlauss stormr, Bær. 5: neut. as adv., falla vægðarlaust, Sks. 582; heimta v., Orkn. 98, Thom. 425.