This is page 749 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 13 Mar 2021. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

ÞULR -- ÞURFA. 749

strings of rhymes running on without strophic division (Dan. ramse), en þá er sú þula var úti, Fas. iii. 206; orta ek eina um jarl þulu, | verðr-at drápa með Dönum verri, Fb. iii. 426; ella mun það þykkja þula | þannig nær sem ek henda mula, Mkv.; Rígs-þula, name of a poem (Edda ii. 496); Þorgrims-þula, Edda i. 480; lesa í þulu og bulu, to read by rote: also used of rhymed or alliterative formulas.

þulr, m., gen. þular, dat. þul, a sayer of saws, a wife-man, a sage (a bard?); this interesting word, the exact technical meaning of which is not known, occurs on a Danish Runic stone -- Hruhalds þular á Salhaugum, Thorsen 17: and in old poems, at hárum þul hlæ þú aldregi, opt er gott þat er gamlir kveða, Hm. 135; inn hára þul, Fm. 34; nú skal freista hvárr fleira viti, gestr eða inn gamli þulr, Vþm. 9. þular-stóll, m. 'the bard's-seat,' in which he sat when speaking; mál er at þylja þular-stóli at, Hm. 111; fimbul-þulr, the great wise man, 143; kross hangir fyrir brjósti þul (poet) þessum, Orkn. (in a verse).

þuma, að; þuma e-t upp, to string fish.

ÞUMALL, m., dat. þumli; [A.S. þûma; O.H.G. dûmo; Engl. thumb; Dutch duim; Swed. tumma; Dan. tomme] :-- the thumb, of a glove; í þumlinum. COMPDS: þumal-alin or -öln, f. a thumb-ell, Grág. i. 500, N.G.L. i. 246 (see alin). þumal-fingr, m. the thumb-finger, Grág. i. 497, K.Þ.K. 10, Fb. ii. 370, Fms. xi. 367, N.G.L. i. 339. þumal-tá, f. the 'thumb-toe,' the great toe, Nj. 245, Stj. 310.

þumbaldi, a, m. a dull moper: þumbara-ligr, adj. moping: þumbast, að, to mope.

þumli, a, m. a 'tom-thumb,' a nickname, Sturl. ii. 153.

þumlungr, m. the thumb of a glove; hanzka-þ., Ls. 60, Edda 29. 2. an inch, Symb. 59, Grág. ii. 193 (Kb.); einn þ., tveir þ., freq. in mod. usage.

þumur, f. pl. holes through which a string is drawn, in fish and blubber hung up to dry, Skýr. 590.

Þund, f. the name of a river, the thundering(?), Gm.

þundar-benda, u, f. a fictitious name, Glúm. 381.

Þundr, m., gen. Þundar; [prob. akin to Engl. thunder?] :-- one of the names of Odin, Lex. Poët.

þunga, að, to load, only in part.; af hverju þeir hefði mest þungað skip sitt, Fb. ii. 28; þunguð kona, a woman with child; Þórey var mjök þunguð, Th. was far advanced, Fs. 143; Elizabeth frændkona þín gengr þunguð að einum syni, Luke i. 36; en eptir þá daga varð hans húsfrú Elizabeth þunguð, 24.

þungan, f. a burden, 655 xxxii. 4.

þungi, a, m. a load, burden, heaviness; at honum yrði mikill þungi at honum, Ísl. ii. 357; með torveldum ok þunga, Fms. x. 368; er hann dró eigi eptir sér þesskonar þunga, encumbrance, Al. 83; léttu, Dróttinn, þunga þessa frosti, Mar.; lina þvílíkum þunga, Dipl. ii. 14; mikill þ. með snjóvi ok frosti hefir á legit ...; svá sem til þunga við yðr, as a burden to you, id. 2. a burden, impost, taxation; ok aðrir þungar (imposts, dues) skyldugir kirkjum, H.E. i. 507; verðr mér heldr at því þ. enn gagn, Stj. 528; þó fékk hón öngan létta á sínum þunga (tbroes), Mar.; Guð virði við hann undir hvílíkum þunga hann á at standa, Bs. i. 821; þér sem erviðið og þunga eruð þjáðir, N.T. 3. a load, cargo; kaupa þar þunga, malt, vín ok hveiti, Eg. 79; var þar enn til þunga hveiti ok hunang,, 469; þungi var fluttr til bæjar af öðrum löndum, Ó.H. 110; Þórir spurði hvat þunga Asbjörn hefði á skipinu, 115. 4. heaviness, drowsiness; þótt þunga eðr geispa slái á hann, Fms. vi. 199, Mar. COMPDS: þunga-fullr, adj. burdened, oppressed, Flor. 8. þunga-vara, u, f. (-varningr, -varnaðr, m.), heavy goods (iron, salt, and the like), Fb. iii. 342, N.G.L. iii. 122, Fms. vi. 375.

þungleikr (-leiki), m. heaviness; þ. ok snerpi þessa frosts, 623. 34; sýna af sér þungleika ok erviði, Fms. x. 368; fyrir þungleiks sakir, heaviness, infirmity, Sks. 270; þungleika aldr, age of infirmity, Stj. 27.

þungliga, adv. heavily, opp. to léttliga, mostly used metaph.; vera þ. haldinn, sorely oppressed, from illness, Eg. 565; e-m líkar e-t þ., Ld. 72; hann tók þessu þ., Nj. 49; hans mál mun þ. til lykta leiða, will have a heavy end, will come to grief at last, Fms. vi. 278; þungligar er til farit, herra, the case is heavier than that, my lord, vii. 104.

þung-ligr, adj. heavy, difficult; eigi lízt mér þetta mál þungligt, Band. 7; þungligir ok harðir hlutir, Fms. x. 265, Gísl. 85.

ÞUNGR, adj., þung, þungt; comp. þungari; superl. þungastr; in later and mod. usage þyngri, þyngstr; [Dan. tung, tyngre, tungest; Swed. tung] :-- heavy, weighty; þótti mér hann nokkurs til þungr, Ld. 128; hann var þ., á baki, Fms. vi. 210; skipt þungt undir árum, vii. 249; þat var þyngst undir árum, Eg. 354; hann var þyngstr undir árum, Fms. vi. 262; sem þungast er ok lægst liggr, Stj. 18; þótti þeim þungast, Bs. i. 536. II. metaph. heavy; mannfærðin var en þyngsta, Eg. 546; mér er fótr þungr, my foot is heavy, Ld. 150; þungt and varp, Bs. i. 821; honum vóru augu þung, heavy-eyed, Ölk. 34; þung verða gamalla manna föll, heavy is the fall of the old, a saying, Fms. iii. 189; þunga vökva, heavy humours, Lækn. 474: gramm., hver samstafa er annat-hvárt hvöss eða þung, Skálda 175; veðr var þungt, the weather was heavy, oppressive, Fb. ii. 453; vaða þunga strauma, Vsp.; þ. sjór, Fms. vi. 141 (in a verse): þungr (heavy, dull) ok þrjótlyndr, Bs. i. 341; latr ok þungr á sér, Al. 71 Fb. iii. 373; með þungu yfirbragði, Fms. vii. 156; með þungum hug, 165; hafa þungan hug á e-m, Ld. 254, Eg. 172, Fms. vi. 190, vii. 113; vera e-m þungr á skauti, Fb. ii. 130; þó kom þyngra eptir, Bs. i. 632; leggja þungt til e-s, Fb. ii. 176; vóru Eilífr ok Auðunn þungastir Laurentio, Bs. i. 819; hafa þau Ljótr ok Þórunn þung verit til vár, Fbr. 101 new Ed.; var Kjartan oss þá þ. í skiptum, Ld. 222; þó er biða þungara (heavier) miklu, Ísl. ii. (in a verse); hafa þungan hlut af e-n, Fms. vi. 9; fékk hann þungt af Hrafni, 105; skal hann því þungast af hafa (get the heaviest share), at honum hafa öll málin verst farit hér til, Nj. 210; henni féll þungt til fjár, her money affairs were heavy, 31; hann þótti þyngra mála-hlut eiga at flytja (the heavier, the worse case), Ísl. ii. 172; e-m veitir þyngra, to get the worst of it, Fms. i. 93; er þungt at heyra þyt smábarna, Bs. i. 40; mér. er þungt, segir Eyjólfr (I feel heavy, ill) ok má ek því eigi fara, Glúm. 328.

B. COMPDS: þung-búinn, part. heavy, loaded, of the sky, the clouds. þung-býlt, n. adj.; e-m verðr þungbýlt, to be hardly dealt with in one's neighbourhood, Ld. 26. þung-bærr, adj. heavy to bear, Eg. 379, Ld. 130: mostly metaph. burdensome. Eg. 226, Hkr. ii. 63, and so in mod. usage. þung-eygr, adj. heavy-eyed, dim-eyed, Bjarn. 59. þung-færask, ð, to become heavy, infirm, Fas. i. 388. þung-færr, adj. heavy to move, Fms. ix. 289: infirm, Eg. 754, Fms. vii. 5, Fb. i. 47. þung-gengt, n. part., e-m verðr þunggengt, Fms. ix. 511. þung-húfaðr, adj. with heavy hull, of a ship, Ht. (R.) þung-lífr, adj. heavy in the body, Þórð. 55 new Ed. þung-lyndi, f. heaviness of mood, moodiness, melancholy. þung-lyndr, adj. heavy of mood, melancholy, Fas. iii. 520. þung-meginn, adj. oppressed, Pr. 451; þeir vóru fáir ok þungmegnir, Art. 23. þung-reiðr, adj. heavy to ride through, of snow, or the like, Fas. i. 64: neut. þungreitt, heavy to ride; görðisk þungreitt, Fas. i. 64. þung-rœrðr, part. heavy to rear(?); en síðan vóru honum öll sín ráð þungrœrð ok torsótt, Ó.H. 195 (þunghrærðr, Fms. iv. l.c. less right). þg-skilinn, part. heavy or hard to understand. þung-yrkr, adj. 'heavy-working,' i.e. hard, severe, Fs. 183.

þunnildi, n. the thin edge of a cut-up codfish, þunnildis-nef, n. the sharp point of the þ.

ÞUNNR, adj., poët. form, þuðr, þuðrar, þuðri; compar. þynnri, superl. þynnstr, but also þunnari, -astr; [A.S. þyn; Engl. thin; Germ. dänn; Dan. tynd; Swed. tunn; the root word is þenja; cp. Lat. tenuis, Gr. GREEK] :-- thin; þunnrar blæju, Eb. (in a verse); þú hefir haus þunnan en ek hefi öxi þunga, Eb. 294; þunn öx, or thin-edged axe, Fms. vi. 30; skel-þunnr, egg-þunnr, þunnar fylkingar, Ó.H. 204; þunnt hár, Fms. vii. 239: also of fluids, the air, and the like, þunnara lopt, Stj. 17; þunnt veðr ok hreint svá at hvergi sá ský á himni, Bs. i. 172; var þá góðr þerri-dagr ok veðr kyrrt ok þunnt svá at hvergi sá ský á himni, Eb. 94 new Ed., Fb. 14 new Ed.: of a liquor, þunn súpa, þunnr grautr: metaph. in the phrase, þegja þunnu hljóði, thin, i.e. dead, silence, Hm. 7.

B. COMPDS: þunn-bygðr, part. thinly inhabited, Sks. 42. þunn-býlt, n. part. thinly peopled with farms, Eg. 229. þunn-eggjaðr, adj. thin-edged, Fms. vi. 29. þunn-geðr, adj. thin-minded, weak-minded, fickle, Skv. 3. 40. þunn-görr, part. thin-made, Arnór. þunn-hárr, adj. thin-haired, Fms. vii. 199. þunn-heyrðr, part. of thin-hearing, sharp-eared, Barl. 30. þunn-karr, m. a nickname, Landn. 296. þunn-leitr, adj. thin-faced, Bárð. 165, Bs. i. 797. þunn-meginn, adj. 'thin of main,' weak, feeble, Stj. 89; spelt 'þung-meginn,' Art. 23 (fáir ok þungmegnir), Pr. 451. þunn-skafinn, part. thin-filed, Barl. 15. þunn-skeggr, adj. thin-bearded, a nickname, Grett. þunn-skipaðr, part. thinly-manned, Fms. viii. 316, Eg. 362; þunnskipaðra á húsunum, Sturl. ii. 10. þunn-sleginn, part. thinly-beaten, thinly-mounted, Hkr. iii. 16. þunn-vangi, a, m., q.v. þunn-vaxinn, part. thinly-waxen, slight built, Geisli.

þunn-vangi, a, m. [A.S. þun-wang; O.H.G. dune-wenge; Dan. tind-ing; Lat. temp-ora] :-- the 'thin cheek,' the temples, Edda 30, Stj. 388, Karl. 511.

þunn-vengi, n. = þunnvangi, D.N. ii. 123.

Þura, u, f. a pet name for Þuríðr.

þura, u, f. a shaft(?); Jólf's smíði er efst þura, Edda (Gl.)

þurða, u, f. = þurðr, Grág. i. 195.

þurðr, m., gen. þurðar, [þverra], a decrease, waning; hvern þurð þú hefir drukkit á sænum, Edda 34; þóttisk hann sjá mikinn þurð á liði sínu, Fas. ii. 286; ekki fara í þurð draumarnir, Ld. 128 (vellum MS.); jafn-skjótir at vexti eða þurði, Sks. 53; stóð hans ríki með styrk miklum en öngum þurð, Ó.H. 69; til þurðar ríki þínu, Fb. iii. 321.

ÞURFA, a verb whose present takes a preterite form, see Gramm. p. xxiii; pres. þarf, þarft, þarf; pret. þurfum, þurfut, þurfu (mod. þurfið, þurfa); subj. þyrfti; part. þurft: with neg. suff., þarft-attu, thou needest not, Kormak; þurfu-t, they need not, Lex. Poët.; [Goth. þaurban = GREEK; A.S. þurfan; Germ. durfen, etc.]

B. To need, want: I. with infin.; ekki þarft þú at ganga í hús mín, Fms. x. 262: ok þarf eigi sá spyrja á þingi, Grág. i. 20; ok þarf hann þá eigi at taka þær, ii. 81; þat fé þarf eigi til tíundar at telja, K.Þ.K. 142; nú þyrftir þú at hafa svá mikinn við at þér nægði, Fs. 27; mikit mant þú þ. fram at leggja með honum, Nj. 3; vilja mundu